Ауаның ылғалдылығы, шық нүктесі. Физика, 10 сынып, дидактикалық материал.

Қаныққан және қанықпаған булар

Жабық ыдыстағы тұрақты температурада сұйықтықтың булануы молекула концентрациясының тұрақты ұлғаюы булану затының газ тәріздес күйіне әкеледі.

Бұлану процесінің басталуынан біраз уақыт өткен соң, газ тәріздес күйдегі зат концентрациясы сондай мәнге жетеді, молекулалар саны бірлік уақытында сұйықтыққа оралған саны сол уақыт аралығында сұйықтықтың бетінен шығатын молекулалар санына тең болады.

Заттың конденсациясы мен булану процессінің арасында динамикалық тепе- теңдік орнығады. Сұйықтықпен динамикалық тепе-теңдікте орныққан газ тәріздес зат қаныққан бу деп аталады.

Қаныққан будың қысымынан төмен қысымда орналасқан бу қанықпаған бу деп аталады.

Қаныққан буды сыққан кезде бу молекулаларының концентрациясы артады, булану және конденсация процестерінің арасындағы тепе-теңдік бұзылып будың бір бөлігі сұйықтыққа айналады.

Қаныққан будың кеңейюі кезінде молекулалардың концентрациясы азаяды да сұйықтықтың бір бөлігі буға айналады.

Осылайша, қаныққан будың концентрациясы көлемге қарамастан тұрақты болып қалады.

Газ қысымы концентрация мен температураға (p = nkT) пропорционалды болғандықтан, тұрақты температурада қаныққан бу қысымы көлемге байланысты емес.

Булану үрдісінің қарқындылығы сұйықтықтың температурасы артқанына байланысты. Сондықтан температура жоғарлаған кезде булану мен конденсация арасындағы динамикалық тепе- теңдік газ молекулаларының жоғары концентрациясы кезінде орнығады.