Термодинамика заңдарын қолдану. Физика, 10 сынып, дидактикалық материал.

• Қосымша

Кестені толтырыңдар

2-қосымша

Изотермиялық сығылу.

Сыртқы күштер жұмыс жасағанда, газ сығылады,

.

Изотермиялық процесc үшін T- const, T=0, бұдан

U= 3/2 v RT=0 (ішкі энергия өзгермейді). Q = -A < 0

Q<0 (жылу қоршаған ортаға бөлінеді), -A= A^/.

-Q = -A = A^/ (сыртқы күштер жұмыс жасағанда жылу қоршаған ортаға бөлінеді).

Изотермиялық сығылу процесі үшін термодинамиканың бірінші заңы: Q = A.

Изотермиялық ұлғаю.

Газ жұмыс жасағанда, газ көлемі ұлғаяды,

.

Изотермиялық процесc үшін T- const, T=0, бұдан

U= 3/2 v RT=0 (ішкі энергия өзгермейді). Q = A 0

Q0 (жылу жұтылады). Газ қоршаған ортадан жылу жұту арқылы жұмыс жасайды.

Изотермиялық ұлғаю процесі үшін термодинамиканың бірінші заңы: Q = А.

Изобаралық қыздыру.

Изобаралық қыздыруда температура артады T>0 ,ішкі энергия да артады U>0), газ жұмыс жасайды, газ қоршаған ортадан жылу жұтады.

Изобаралық қыздыру процесі үшін термодинамиканың бірінші заңы: Q = U + A

Изобаралық салқындау

Изобаралық салқындауда температура кемиді T<0 , ішкі энергия да кемиді U<0 ), сыртқы күш жұмыс жасайды, газ қоршаған ортаға жылу бөледі: -Q = -  U – A.

Изобаралық салқындау процесі үшін термодинамиканың бірінші заңы: Q = U + A

Изохоралық қыздыру

Изохоралық қыздыруда  T>0, ішкі энергия артады U>0),

V=0 болғандықтан, жұмыс A=pV=0,

жылу жұтылатындықтан, Q>0.

Газдың ішкі энергиясы қоршаған ортадан жұтылған энергия есебінен артады.

Изохоралық қыздыру процесі үшін термодинамиканың бірінші заңы: U=Q.

Изохоралық салқындау.

Изохоралық салқындауда  T<0 ), ішкі энергия кемиді U<0 , болғандықтан, жұмыс A=pV=0, жылу бөлінеді Q<0.

- U=-Q. Газ қоршаған ортаға жылу бөлетіндіктен, оның ішкі энергиясы кемиді.

Изохоралық қыздыру процесі үшін термодинамиканың бірінші заңы: U=Q.

Адиабаталық сығылу.

Адиабаталық процесс деп газдың көлемі мен қысымының өзгеруі қоршаған ортамен жылу алмасусыз өтетін процесті айтады (мысалы, дизельдік қозғалтқышта газдың сығылуы)

Адиабаталық сығылуда температура артады  T>0 , ішкі энергия артады U>0), сыртқы күштер жұмыс жасайды 0, Q=0.

Tермодинамиканың бірінші заңы: U=A

Адиабаталық ұлғаю.

Адиабаталық ұлғаюда температура төмендейді  T<0 , ішкі энергия кемиді U<0), газ жұмыс жасайды 0, Q=0.

Газ ішкі энергияның кемуі есебінен жұмыс жасайды.

Термодинамиканың бірінші заңы: U=A.