Қаныққан және қанықпаған бу, ауа ылғалдығы, қайнау, Фазалық диаграммалар, үштік нүкте, заттың критикалық күйі. Физика, 10 сынып, қосымша материал.

Аты-жөні_____________________________________ сыныбы_______ Күні______

Зертханалық жұмыс

Тақырыбы: Психрометрдің көмегімен ауа ылғалдығын анықтау

Мақсаты: ауаның абсолютті және салыстырмалы ауаның ылғалдығын анықтау;

Құралдар: Психрометр, суы бар стақан, мата, психрометрлік кесте.

Теория.

Өзен, теңіз, мұхиттардың беттерінен буланған бу атмосфералық ауада таралады.

Су буы бар ауаны ылғалды деп атайды.

Ауаның ылғалдығы Жер бетіндегі көптеген процесстерге әсер етеді: флора мен фаунаны дамуына, ауыл шаруашылығының кәсіптеріне және т.б.

Ауа ылғалдылығы халықтың денсаулығы үшін өте маңызды, одан адам ағзасының қоршаған ортамен жылу алмасуына байланысты.

Төмен ылғалдылық кезінде, сұйық бетінен жылдам булану және мұрынның шырышты қабатының кебуі, қылшық пайда болады, бұл жағдайдың нашарлауына әкеледі.

Демек, ауа ылғалдылығын өлшеуі керек. Абсолютті және салыстырмалы ылғалдылық концепциясы ауаның ылғалдылығын анықтау үшін қолданылады.

Абсолютті ылғалдылық - бұл 1 м³ ауада қанша су буының бар екенін көрсетеді (яғни су буларының тығыздығы). Бұл белгілі бір температурада ауадағы будың парциал қысымына тең.

Будың парциал қысымы - бұл барлық басқа газдар болмаған жағдайда ауадағы су буының қысымы болады.

  Салыстырмалы ауа ылғалдылығы - будың қанығу деңгейінен қаншалықты алыс екенін көрсетеді. Бұл ауадағы су буының парциал қысымының p-ның осы температурадағы қаныққан бу қысымының p_{0 –} ге қатынасы пайызбен есептелген:

   Салыстырмалы ылғалдықты психрометр көмегімен анықтауға болады.

Психрометр немесе Август психрометрі (суретті қараңыз) екі термометрден тұрады: құрғақ және ылғалды.

Ылғалдандырылған термометрдің резервуары матамен оралған, оның соңы суы бар ыдысқа түсірлген. Матадан буланған су термометрден жылу алады, демек, ылғалданған термометрдің көрсеткіші құрғақ термометрге қарағанда төмен болады.

Құрғақ термометрдің көрсеткен температурасы және құрғақ және ылғалданған термометрлердің температураларының айырымына сәйкес, ауа салыстырмалы ылғалдылығы психометриялық кесте арқылы анықталады.

Жұмыс барысы

  1 тапсырма. Ауаның ылғалдығын психрометрдің көмегімен өлшеу. Өлшеу нәтижелеріне кесте жазыңдар:

• Психрометрдің құрылысымен танысыңдар.
• Кабинеттің бірнеше жерінен психрометрмен ауа ылғалдығын анықтаңдар.
• Құрғақ термометрмен сыныптағы ауаның температурасын t_құрғақ өлшеңдер.
• Резервуары матамен оралған ылғалды термометрдің температурасын t_ылғал өлшеңдер, кестеге жазыңдар.
• Екі термометрлердің көрсетулерінің айырымын Δt = t_құрғақ - t_ылғал есептеңдер.
• Психрометриялық кестеден ауаның салыстырмалы ылғалдығын φ анықтаңдар.
• Өлшеулердің және есептеулердің нәтижелерін кестеге жазыңдар.
• Кабинеттегі ауа ылғалдығы туралы қорытынды жасаңдар.
• Бақылау сұрақтарға жауап беріңдер.

Бақылау сұрақтар.

• Эфир арқылы ауаны үрлеген кезде неге гигрометр камерасының қабырғасының жылтыратылған бетінде шық пайда болады? Қай мезетте шық пайда болады?
• «Ылғалды» термометрдің көрсеткіші неге «құрғақ» термометрдің көрсеткішінен кем болады?
• «Ылғалды» және «құрғақ» термометрлердің көрсеткіштері тең болуы мүмкін бе?
• Қандай жағдайда термометрлердің температуралар айырымы ең үлкен болады?
• «Ылғалды» термометрдің көрсеткіші «құрғақ» термометрдің көрсеткішінен үлкен болуы мүмкін бе?
• Психрометрдің «ылғалды» және «құрғақ» термометрлері бірдей температура көрсетсе ауаның ылғалдығы қандай?

Психрометриялық кесте.