МКТ – ның негізгі қағидалары мен ұғымдары. Физика, 10 сынып, дидактикалық материал.

МКТ-ның негізгі қағидалары:

• Барлық денелер микробөлшектерден (атомдардан немесе молекулалардан) тұрады, әрі дененің массасы өзін құрайтын микробөлшектердің массаларының қосындысына тең:

.

• Денедегі микробөлшектер үздіксіз және хаосты қозғалыста болады, әрі бұл қозғалыстың жылдамдығы дененің температурасына тәуелді, сондықтан оны жылулық қозғалыс деп атайды. Молекулалардың қозғалыс жылдамдығының температураға тәуелділігін кейінірек Больцман тағайындады: , мұндағы молекула массасы, дененің абсолюттік температурасы, Больцман тұрақтысы.

Осының негізінде молекулалардың орташа кинетикалық энергиясының формуласы: .

• Денедегі микробөлшектер өзара әрекеттеседі, әрі өзара әрекеттесуі күшінің табиғаты электромагниттік болып табылады. Дене бөлшектерінің арасында тебілу де, тартыу да күштері бар.

  Молекулалы-кинетикалық теорияның негізгі қағидаларын дәлелдейтін тәжірибелік деректер:

• Заттардың бөлінгіштігі. Осы кезде заттың физикалық және химиялвқ қасиеттері өзгеріссіз қалады.
• Газдардың сығылғыштығы. Бұл дене молекулаларының арасында үлкен қашықтықтардың болатынын көрстеді.
• Газдардың кез келген көлемді алатыны. Бұл дерек молекулаларыдың қозғалыста болатынын, сонымен қатар олардың арасындағы қашықтықтардың өзгеріп отыратынын білдіреді.
• Диффузия – микробөлшектердің үнемі қозғалыста болатынын көрсетеді. Диффузияның өту жылдамдығы дененің температурасына және заттың агрегаттық күйіне тәуелді. Газдарда ол сұйықтар мен қатты денелерге қарағанда тез жүреді.

Броундық қозғалыс – денедегі микробөлшектердің хаосты қозғалысының айқын дәлелі. Броундық қозғалыс дегеніміз жылулық қозғалыс, қозғалыс қарқындылығы тек температураға тәуелді болғандықтан қозғалыс тоқтамайды және т.б..

МКТ негізгі ұғымдары