Дененің импульсі. Дененің импульсінің сақталу заңдары. Физика, 10 сынып, дидактикалық материал.

W Ұғымдарды енгізу:

Импульс (қозғалыс мөлшері) – дененің механикалық қозғалысының өлшемі болып табылатын векторлық физикалық шама.

Күш импульсі – күштің, осы күш әсер ету уақытына көбейтіндісіне тең, берілген уақыт аралығында күштің денеге әсер ету өлшемі болып саналатын векторлық физикалық шама.

Абсолют серпімсіз соққы – соққы нәтижесінде денелер бірігіп, одар әрі біртұтас дене ретінде қозғалатын екі дененің соқтығысуы. Механикалық энергияның бір бөлігі соқтығысатын денелердің ішкі энергиясына ауысады.

Абсолют серпімді соққы – соққыдан кейін әрбір дене жеке қозғала бастайды. Тұйық жүйенің импульсі мен кинетикалық энергиясы сақталады.

Егер екі денеге t уақыт аралығында бірдей күшпен әсерлесетін болса, онда импульстар модулі бойынша тең бағыты бойынша қарама-қарсы бағытталады:

мұндағы  және  –бастапқы уақыттағы импульстер,

  және  – әсерлесудің соңындағы импульстар: Осы қатынастан:  

Есептер шығару

• Сіздің қолыңызда үрленген шар бар және оның ауызы байланбаған. Егер шариктің жібере салса не болады?
• Массалары 2 және 6 кг болатын екі серпімсіз дене бір-біріне қарама-қарсы бағытта әрбіреуі 2 м/с жылдамдықпен қозғалып келеді. Соқтығысудан кейін осы денелер қандай жылдамдықпен және қалай қарай қозғалады?
• Горизонталь жолмен 0.2 м/с жылдамдықпен қозғалып келе жатқан, массасы 50 кг вагонетканың үстінен 200 кг ұсақталған тас төкті. Осы кездегі вагонетканың жылдамдығы қандай және қаншаға кеміген?
• 0.3 м/с жылдамдықпен қозғалып келе жатқан, массасы 20 т вагон, екінші 0.2 м/с жылдамдықпен қозғалып келе жатқан массы 30 т вагонға жетіп алады. Егер соққыны серпімсіз деп есептесек, онда вагондардың жылдамдығы қандай болады?