Лабораториялық жұмыс №3 «Тұтқыр сұйықтағы дене қозғалыс жылдамдығының оның радиусына тәуелділігін зерттеу». Физика, 10 сынып, дидактикалық материал.

Оқушының аты-жөні____________________________________сынып _____ күні__________

Лабораториялық жұмыс № 3 «Тұтқыр сұйықтағы дене қозғалыс жылдамдығының оның радиусына тәуелділігін зерттеу»

Оқу мақсаты: 10.2.5.4 –эксперимент нәтижесіне әсер ететін себептерді анықтау, эксперимент нәтижелерін жақсарту жолдарын ұсыну.

Құрал-жабдықтар: Цилиндр тәрізді ыдыс Н= 50 см., пластилиннен жасалған 2-3шарик, радиустары әр түрлі болуы керек, тұтқыр сұйық (сұйық сабын, май)- 0,5-1 литр, секундомер, сызғыш, штангенциркуль.

Жұмыстың орындалуы:

• Пластилиннен диаметрі әр түрлі бес шарик жасаңыз.
• Штангенциркульдің көмегімен олардың диаметрлерін өлшеңіз.

• Шариктердің радиустерін есептеңіз.

• Шарикті тұтқыр сұйыққа салып, шариктің жүріп өткен жолы мен уақытын өлшеңіз және оны басқа шариктер үшін қайталаңыз.

• Берілген v_э=s/t формула бойынша, эксперимент бойынша анықталған, шариктердің тұтқыр сұйықтағы құлау жылдамдығын есептеңіз.

• Кесте сызып, келесі мәліметтерді: шариктердің радиустерін, радиустарының квадраттарын, құлау уақыты мен, жүрген жолдарын, жылдамдықтарын, кестеге жазыңыз.

• Шариктің құлау жылдамдығының (Y осі) оның радиусының квадратына ( X осі) тәуелділік графигін сызыңыз.

• Стокс формуласы бойынша шариктің құлау жылдамдығының орныққан мәнін есептеңіз. Қажетті мәндерді қойып, есептеңіз. Майдың тығыздығы 20 °C температурада 920—927 кг/м³,  оның тұтқырлығы 20 °C температурада 60,6·10⁻⁶ м²/с, пластилиннің тығыздығы 1389кг/м³ деп алыңыз.

• Эксперимент нәтижелерін шектейтін екі себебін келтіріңіз.

• Эксперимент нәтижелерін жақсартатын екі ұсыныс келтіріңіз.

• Шариктің тұтқыр сұйықта қозғалысы кезінде оның жылдамдығының радиусына тәуелділігі туралы қорытынды жасаңыз.