Тұтқырлығы әртүрлі сұйықта қозғалатын кішкентай шардың қозғалысын зерттеу. Физика, 10 сынып, презентация.

ТҰТҚЫР СҰЙЫҚТАҒЫ ҚОЗҒАЛЫС ЖЫЛДАМДЫҒЫНЫҢ ШАР ДИАМЕТРІНЕ ТӘУЕЛДІЛІГІН ЗЕРТТЕУ

 Мақсаты. Тұтқырлық коэффициентін анықтау; Рейнольдс санын есептеу.

Теориялық негіздеме

 Аққыштық, көлемін сақтау және пішінін оңай өзгерту - сұйыққа тән қасиет.

 Тұтқырлық – сұйықтардың негізгі қасиеттерінің бірі, сұйықтың қозғалысы барысында оның өз өңірінде үйкеліс күшін тудыру қабілеті. Сұйықтың тұтқырлығы қатты жылдамдықпен қозғалған сұйық қабаттарының қозғалысын азырақ жылдамдықпен қозғалған сұйық қабаттарына беруге қабілеті. Физикалық тұрғыдан сұйықтың тұтқырлығы тұтқырлық коэффициентімен бағаланады.

 Тұтқырлық коэффициентін шар тәрізді қатты денелердің сұйықта бірқалыпты қозғалу жылдамдығы арқылы анықтауға болады. Сұйықта денеге үш күш әсер етеді: ауырлық күші, Архимед күші және сұйықтың кедергі күші. Сфера пішінді денелер үшін сұйықтың кедергі күші Стокс формуласы көмегімен анықталады:

η –сұйық тұтқырлығы; r –шар радиусы; - шардың бірқалыпты қозғалыс жылдамдығы.

 ;

  – шарлардың орташа диаметрі; - шарлардың орташа радиусы

  – шардың сұйықтағы қозғалыс жылдамдығы;

 Сұйықтық ағысының режимі кризистік Рейнольдс саны (Re_кр) арқылы сипатталады. Егер Рейнольдс саны өзінің кризистік мәнінен төмен болса (Re<Re_кр), онда сұйықтық ағысы ламинарлық ағысқа, жоғары болса (Re>Re_кр) турбуленттік ағысқа жатады.

 Құрал-жабдықтар: шыны ыдыс, тұтқыр сұйық (сұйық сабын, желім, сұйық май), өлшеуіш таспалар, диаметрлері әр түрлі металл шарлар (әрқайсысынан 5 дана),секундөлшеуіш.

 Эксперименттік қондырғы

 Ескерту : Осы жұмыста салыстырмалы қателікті Δх, ΔD өлшеуіш аспаптар қателігі арқылы анықтауға болады:. Δr және Δl- өлшеуіш аспаптардың абсолют қателігі, ал Δt уақыттың абсолют қателігін келесі формула көмегімен анықтауға болады. .

 Жұмысты қорытындылау үшін тұрғызылған графикке толық анализ жасап, әр түрлі диаметрлерге сәйкес келетін α коэффициентін график көлбеулігіарқылы анықтау қажет.

 Жауабын η=η±Δη түрінде жазып, есептеулер нәтижесін график көмегімен анықталған коэффициенттің мәнімен салыстырыңыз. Рейнольдс санына сипаттама беріңдер.