Сұйықтардың кинематикасы. Физика, 10 сынып, дидактикалық материал.

Таратпа материал

Сұйық пен газдағы ламинар және турбулентті ағыс

• Түсініктерге анықтама беру

Гидродинамика - гидроаэромеханиканың сығылмайтын сұйықтықтың қозғалысын және оның өзімен шекаралас орналасқан қатты денемен әсерлесуін зерттейтін бөлімі. Гидродинамика көмегімен сұйықтықтың жалпы қасиеттеріне механиканың негізгі заңдары мен тәсілдерін қолдана отырып, сұйықтық алып жатқан тұтас ортаның кез келген нүктесінің жылдамдығы, қысымы тәрізді өлшемдер анықталады.

Ламинарлы ағын (лат. lamina - жолақ, қатпар ) - газ немесе тұтқырлы сұйықтықтың қатпарлы ағыны. Ламинарлық ағыс- сұйықтықтың немесе газдың көрші қабаттары бір-бірімен араласпай, параллель ағатын тәртіптелген ағысы.

Турбуленттік ағыс (лат. turbulentus - тәртіпсіз, долы) — сұйықтықтың немесе газдың әр нүктесінде уақыт өзгеруіне байланысты қозғалыс жылдамдығының мәні де, бағыты да өзгеріп, жылдамдығы тамырдың соғуына ұқсас сипатта өтетін ағыс.

Ламинарлық (a) және турбуленттік (b) ағыстардың сызбанұсқасы

Қалыптастырушы бағалау жұмысы (ауызша)

Тапсырма.

• Денелер арқылы өтетін ағыстың өту бағытын сызыңыз.
• Ламинар ағыстың турбулент ағысқа ауысу себебін ұсыныңыз.

1 жауап:

• Өзен суының ағысы - https://www.youtube.com/watch?v=kVmK_rkXcXs
• Цилиндрден айналып өту кезіндегі құйынды жол - https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%85%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%B4%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D0%BA%D0%B0#/media/File:Vortex-street-animation.gif
• Ағыстардың өзгерісін көрсететін анимация - https://www.youtube.com/watch?v=LylMRupw4iE
• Ламинар ағыстан турбулентті ағысқа ауысу - https://www.youtube.com/watch?v=pYm3bj3fIaY

• Физика Молекулалық физика Газ және сұйық, қатты денелердің қасиеттері Тұтқырлық. Ішкі үйкеліс 3 бет Кедергі күшін анықтау тәсілдері

https://bilimland.kz/kk/#lesson=10854

Ламинар және турбулент ағыстың өмірдегі қолданысы. Бейнематериал көру

• Ламинар фонтан Бурдж аль – Араб (4 минуттан бастап 7.15-ке дейін)

https://www.youtube.com/watch?v=p-WJo8WxQWM