Импульс пен механикалық энергияның сақталу заңдары. Физика, 10 сынып, сабақ жоспары.

Бөлім: 1.4 Сақталу заңдары

Мектеп: Назарбаев Зияткерлік мектебі, Астана қаласы

Күні:__/___/_______

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: 10

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Импульс пен механикалық энергияның сақталу заңдары.

• Сандық және сапалық есептер шығару барысында сақталу заңдарын қолдану;

• Импульс пен энергияның сақталу заңдарын оқып үйрену;
• Қоршаған ортада болып жатқан құбылыстары импульс пен энергияның сақталу заңы тұрғысынан түсіндіру

Оқушы мақсатқа жетеді, егер ...

Пәндік лексика және терминология

масса, импульс, векторлық жылдамдық, күш, серпімді соқтығысу (соққы), серпімсіз соқтығысу (соққы), кинетикалық энергия, потенциалдық энергия, серпімді деформация энергиясы.

Диалогқа/жазуға қажетті сөз тіркестері:

• Мен ойлаймын ...
• Меніңше (Менің ойымша) ...
• Мен ... білемін
• Қай доптың импульсі үлкен?
• Қалай өзгерді …?
• Егер ... әрекет етсе, онда ... оның нәтижесінде ...

Топпен жұмыс коммуникативті дағдыларды дамытады және бірлесе отырып жұмыс жасауға үйретеді. Ашық сұрақтар мен тапсырмалар сыни тұрғыдан ойлауды дамытуға көмектеседі

Математика – импульс пен энергияның сақталу заңдарын қортып шығару формуласы

http://www.bilimland.kz/ сайтындағы ресурстарды қолдану

Power Point программасындағы ресурстарды қолдану

Векторлық жылдамдық және күш ұғымдарын білулері, Ньютон заңдарын түсінулері керек. Оқушылар mgh және ½mv² формулалары арқылы потенциалдық және кинетикалық энергияларды есептей алулары керек

Сабақтың барысы

Сабақта жоспарланған іс-әрекеттер

Оқу мақсаттарымен және бағалау критерийлерімен таныстыру.

Тілдік мақсаттарды тексеру арқылы білімдерін өзектендіру.

«Сақталу заңдары» тақырыбы бойынша ағылшынша сөздерді табады. Табылған физикалық шамаларға анықтама береді.

«Энергия түрлері. Энергияның сақталу және түрлену заңдары»

(F) «Сұрақ – жауап»

1) Механикалық энергия дегеніміз не?

2) Зымыран ұшқан кезде отын энергиясы қандай энергияға түрленеді?

3) Резиналы арқанмен секірген кезде қандай энергия түрленулері болады?

(оқушылар сұраққа жауап береді және сақталу заңының тұжырымдамасын дәптерлеріне жазады)

4) Жердің гравитациялық өрісіндегі потенциалдық энергия дегеніміз не?

(оқушылар сұраққа жауап береді және сақталу заңының тұжырымдамасын дәптерлеріне жазады)

5) 1-ші мысал

6) 2-ші мысал

7) Кинетикалық энергия дегеніміз не?

(оқушылар сұраққа жауап береді және сақталу заңының тұжырымдамасын дәптерлеріне жазады)

8) 3-ші мысал

9) Дененің Ер пен Ек энергиялары қалай байланысқан?

10) 4-ші мысал

11) Механикалық энергияға кедергі күші қалай әсер етеді? Оны энергияның сақталу заңымен қалай байланыстыруға болады?

(G) Стимуляторды орындау арқылы оқушылар білімдерін бекітеді: https://phet.colorado.edu/en/simulation/legacy/energy-skate-park

Скейтбордисттің қозғалысы кезінде қандай энергиялық түрленулер болады?

Дене импульсі. Импульстің сақталу заңы.

(F) «Импульс» ұғымын түсіндіру

(G) Топпен жұмыс:

Оқушыларға стимуляторды қоланып «серпімді соқтығысу», «серпімсіз соқтығысу», «центрлік соқтығысу», «центрлік емес соқтығысу» түрлерін түсіндіру ұсынылады.

https://phet.colorado.edu/sims/collision-lab/collision-lab_en.html

(F) Импульстің сақталу заңы мен реактивті қозғалыс принципін түсіндіру.

(G) Бекіту үшін және коммуникативті дағдыларын дамыту үшін оқушыларға шағын топтарда кейбір жағдайлардағы сақталу заңдарының пайда болуын түсіндіру ұсынылады.

1) Бильярд ойыны кезінде абсолютті серпімдлі соқтығысу болатынын сақталу заңдары арқылы түсіндіріп беріңіз.

Жауабы: Бильярд ойыны кезінде шарлардың импульстары да, кинетикалық энергиялары да сақталады, сондықтан олардың соқтығысуын абсолютті серпімді деп атауға болады.

2) Автомобильдердің кинетикалық энергиясы қандай түрлерге түрленді? Неліктен бұл әрекеттесу абсолютті серпімсіз деп аталады? Осы жағдайда денелер импульстары сақталады ма?

Жауабы: Кинетикалық энергия дыбыс, жарық, жылу энергияларына түрленеді, сондай-ақ энергияның бір түрі деформацияға жұмсалады. Кинетикалық энергия сақталмайтындықтан, бұл абсолютті серпімсіз соқтығысу.

3) Зымыран мен кальмар, сегізаяқ (осьминог), каракатица, медуза сияқты жануарлардың қозғалыстарында қандай ұқсастық бар?

4) Әбден піскен қиярдың «құтырған» дәніне қол тисе болды, ол күшпен дәні араласқан сұйықты сыртқа қарай лақтырады. Ал қиярдың өзі қарама-қарсы бағытта ұшады. Осы жағдайды импульстің және энергияның сақталу заңдарымен қалай түсіндіруге болады?

5) Герон шарының жұмыс істеу принципін түсіндіріңіз

Деңгейлік есептерді шығару

Формативті бағалау

Рефлексия

• Мен ... білдім
• Маған … қиын болды
• Мен … екенін түсіндім
• Мен … үйрендім
• Мен … жасай алдым
• Маған … қызықты болды
• Мені … таң қалдырды
• Менің ... жасағым келеді

Үй тапсырмасы: §12,14 Физика 9 Генденштейн

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Орташа деңгей есептерін шығарғанда барлық оқушылар импульс пен энергия туралы білімдерін қолданады.

Оқушылардың көпшілігі (қабілеті жоғары оқушылар) күрделі деңгей есептерін шығару барысында сақталу заңдарын, соқтығысу түрлеріне байланысты қорытылып шығарылған формулаларды қолданады.

Бағалау критерийі бойынша өзара және өзіндік бағалау жасау.

Сабақ барысында ауызша бағалау да қолданылуы мүмкін.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?