Массалар центрі. Физика, 10 сынып, презентация.

Массалар центрі. Центр масс. Centre of mass.

абсолют қатты дененің және дене жүйелерінің массалық центрін анықтау

LEARNING OBJECTIVES

ОҚУ МАҚСАТЫ

Осы сабақта қол жеткізілетін сабақ мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

https://www.igcsesciencecourses.com/...physics/Edexcel%20...

Массалар центрі

Реакция күші

https://www.igcsesciencecourses.com/...physics/Edexcel%20...

Массалар центрі

Реакция күші

Тіреу нүктесі (G)

Бірнеше ұсақ бөлшектердің гравитациялық күштері G

https://www.igcsesciencecourses.com/...physics/Edexcel%20...

Массалар центрі

Реакция күші

Тіреу нүктесі(G)

Бірнеше ұсақ бөлшектердің гравитациялық күштері G

Стерженнің екі жағынан G гравитациялық күштері бірдей болса, тепе-теңдігі орнықты болады

https://www.igcsesciencecourses.com/...physics/Edexcel%20...

Массалар центрі

Реакция күші

Тіреу нүктесі(G)

Множество мелких частиц, оказывающих гравитационные силы по обе стороны от точки G

Стерженнің екі жағынан G гравитациялық күштері бірдей болса, тепе-теңдігі орнықты болады

Бұл күштердің қорытқы күші G = САЛМАҚ.

G ол массалар центрі, немесе ауырлық центрі.

https://www.igcsesciencecourses.com/...physics/Edexcel%20...

https://www.khanacademy.org/science/physics/linear-momentum/center-of-mass/a/what-is-center-of-mass

Сонымен, сіздер дұрыс емес формалы денелердің массалар центрін (ауырлық центрін ) қалай анықтайсыз?

https://www.igcsesciencecourses.com/...physics/Edexcel%20...

Сонымен, сіздер дұрыс емес формалы денелердің массалар центрін (ауырлық центрін ) қалай анықтайсыз?

Берілген бұрышына тесі жасап, шегеге тіктеуішпен бірге ілеміз

https://www.igcsesciencecourses.com/...physics/Edexcel%20...

Сонымен, сіздер дұрыс емес формалы денелердің массалар центрін (ауырлық центрін ) қалай анықтайсыз?

Вертикаль тұрған тіктеуі бойымен массалар центрі орналасуы

https://www.igcsesciencecourses.com/...physics/Edexcel%20...

Сонымен, сіздер дұрыс емес формалы денелердің массалар центрін (ауырлық центрін ) қалай анықтайсыз?

Карта тіктеуішке еркін жанасып тұруы керек

Тіктеуіш сызық бір неүктеде қиылысатындай етіп ілу нүктесін өзгерте отырып массалар центрін анықтаймыз

https://www.igcsesciencecourses.com/...physics/Edexcel%20...

Массалар центрі және орнықтылық

жазық пластинаның массалар центрін анықтау

Егер күш әсер етсе, мына пластиналардың қайсысының орнықтылығы тұрақты болады?

https://www.igcsesciencecourses.com/...physics/Edexcel%20...

Массалар центрі және орнықтылық

Пластина орнықты жағдайда. Күштер бірін-бірі теңгереді.

Массалар центрі

Ауырлық күші

Реакция күші

https://www.igcsesciencecourses.com/...physics/Edexcel%20...

Массалар центрі және орнықтылық

Егер азырақ күшпен әсер етсек, көлбеулігі аз болады. Жоғары және төмен әсер ететін күштердің моменті пластинаны алғашқы қалпына қайтарады.

https://www.igcsesciencecourses.com/...physics/Edexcel%20...

Массалар центрі және орнықтылық

Егер күштің шамасы көбірек болса, пластинаның көлбеулігі артады. Ауырлық центрі пластинаның тірелген ауданынан шығып кетіп, құлайды.

https://www.igcsesciencecourses.com/...physics/Edexcel%20...

Массалар центрі және орнықтылық

Егер қораптың үлкенірек болып, ауырлық центрі төмен болса, оны аудару қиын болады.

Fr = 0

Қозғалмайтын адам статикалық тепе-теңдікте тұр.

https://www.igcsesciencecourses.com/...physics/Edexcel%20...

дененің барлық бөліктеріне әрекет ететін барлық ауырлық күшінің теңәрекетті күшінің түсу нүктесі

Қатты дененің ауырлық центрінің орналасуы оның массалар центрімен сәйкес келеді.

Ауырлық центрі дегеніміз не?

Қайталау

Тепе-теңдік түрлері:Талғаусыз, Орнықты, Орнықсыз

Тепе-теңдік

Тепе–тендік деп дененің тыныштықта, бірқалыпты түзусызықты қозғалыста немесе қозғалмайтын оське қатысты бірқалыпты  айналып тұрған күйін айтамыз.

Егер денеге әсер етуші күштердің қосындысы және күш моменттерінің қосындысы нольге тең болса, дене тепе-теңдікте болады.

Қайталау

Есеп: Саты

Суретін салыңыз

Сатыға әрекет ететін күштерді көрсетіңіз

Күштердің бағытын көрсетіңіз

Осы күштерді белгілеңіз.

Ыңғайлы координат жүйесін анықтаңыз

Екі ось бойынша күштердің проекциясын табыңыз

Бірінші тепе-теңдік жағдайын қолданыңыз

Шешуі 1-ші қадам

Теңәрекетті күшті есептеу үшін ыңғайлы осьті таңдаңыз

Ості таңдау ерікті екенін есте сақтаңыз.

Ось бағытына байланысты таңбаларды дұрыс анықтаңыз

Екінші тепе-теңдік жағдайын қолданыңыз

Шешуі 2-ші қадам

Массалар центрі

Автомобиль динамикалық тепе-теңдікте. Себебі, ол тұрақты жылдамдықпен қозғалуда. Горизонталь және вертикаль бағытталған теңәрекет етуші күштер нольге тең. (Доңғалақпен жердің және ауа мен автомобильдің арасындағы үйкеліс күші мотордың тарту күшімен теңгеріледі. Ал автомобольдің салмағы мен реакция күштері теңгеріледі)

https://www.igcsesciencecourses.com/...physics/Edexcel%20...

Кез келген нысанның немесе денелер жүйесінің ауырлық ценрін қалай анықтаймыз?

Мысалы, тығыздықтары бірдей үш жазық денелерді қарастырайық

Х осі бойынша

у осі бойынша

https://www.khanacademy.org/science/physics/linear-momentum/center-of-mass/a/what-is-center-of-mass

Біз бұл денені 4 тіктөртбұрышқа және бір шеңберге бөлеміз. Әрбір бөліктердің ауданың есептейміз. Тығыздығы біртекті болғандықтан массасы ауданына тура пропорционал. Сондықтан,

Суретте тығыздығы біртекті, дұрыс емес формалы дене көрсетілген

Х осі бойынша

У осі бойынша

https://www.khanacademy.org/science/physics/linear-momentum/center-of-mass/a/what-is-center-of-mass

https://www.khanacademy.org/science/physics/linear-momentum/center-of-mass/a/what-is-center-of-mass

Массалар центрінің орналасуынын денелердің көлбеу орналасу жағдайындағы орнылықтығына әсерлігі.

Нысандардың құлауынын шекті бұрышы ауырлық центрінен әсер ететін күштін түсу бағытына тәуелді. Көлбеулік бұрыш артқан сайын нормаль күшпен ауырлық күшінің арасындағы бұрыщ арта береді.

Қызыл сызық сол доңғалағының жерге тиіп тұрған бөлігінін шетінен шықпау керек.

Есеп: Суретте оңға қарай еңкейтіліп көрсетілген біртекті дененің ауырлық центрін анықтаңыз.

https://www.khanacademy.org/science/physics/linear-momentum/center-of-mass/a/what-is-center-of-mass

Шешуі:

Алдымен төрт тіктөртбұрыштың ауырлық центрін анықтаймыз:

Х осі бойынша

У осі бойынша

Ең шеткі оң жақтағы нүктенің орналасуы x = 7x = 7x = 7x, тең 7, ал массалар ценрінің орналасуы x = 6.3x = 6.3x = 6.3x, тең 6.3. Бұлардың айырмашылығы 0,7-ге тең болады

https://www.khanacademy.org/science/physics/linear-momentum/center-of-mass/a/what-is-center-of-mass

Массалар центрінің пайдалы қасиеттерін қозғалыстағы денелер жүйесінде қолдануға болады. Тұтас денелердің барлық нүктелерін қарастырмай, тек қана массалар центрі бойынша сипаттауға болады.

https://www.khanacademy.org/science/physics/linear-momentum/center-of-mass/a/what-is-center-of-mass

http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/cm.html

Екі денелер жүйесінің массалар центрі