Бүкіләлемдік тартылыс заңы. Физика, 10 сынып, қосымша материал.

зертханалық жұмыс.

Маятниктің көмегімен еркін түсу үдеуін анықтау.

Жұмыстың мақсаты: математикалық маятниктің тербеліс периодының

формуласы бойынша еркін түсу үдеуін анықтау. Ол үшін тербеліс периоды мен маятниктің ұзындығын өлшеп алу қажет. Сонда жоғарыдағы формуладан еркін түсу үдеуін табуға болады:

Өлшеу құралдары: секундтық тілі бар сағат, өлшеуіш таспа.

Құрал – жабдықтар: саңылауы бар шар, жіп, қысқышы мен сақинасы бар тұрғы.

Жұмысты орындау: 1. Тұрғыны үстелдің шетіне орнатыңдар. Оның жоғарғы жағына қысқыш арқылы сақина бекітіп, оған жіпке байланған жіпті іліңдер. Жүк еденнен 3-5 см жоғары тұру керек.

• Маятникті тепе – теңдік күйінен 5-8 см-ге ауытқытып, содан кейін оны жібере салыңдар.

3. Маятниктің ұзындығын өлшеуіш таспамен өлшеп алыңдар.

4. Толық 40 тербеліс (N) жасауға кеткен Δt уақытты өлшеңдер.

5. Δt уақытты қайтадан өлшеп (тәжірибе шартын өзгертпей), оның Δt_орт орташа мәнін табыңдар.

6. Уақыттың Δt_орт орташа мәні бойынша тербеліс периодының Т_орт. орташа мәнін анықтаңдар.

7. формуласы бойынша еркін түсу үдеуінің g_орт. орташа мәнін есептеп шығаруға болады.

8. Өлшеу және есептеу нәтижелерін кестеге жазыңдар:

9.Еркін түсу үдеуінің алынған g_орт орташа мәнін g=9,8м/с² мәнімен салыстырыңдар.

10.Өлшеу дәлдігін бағалаңдар (1-зертханалық жұмыстағы ескертуге қараңдар).