Кездейсоқ және жүйелік қателіктер. Өлшеудің дәлдігі мен нақтылығы №1 Зертханалық жұмыс. Бұрыш жасай бағытталған күштерді қосу. Физика, 10 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Физикалық шамалар және олардың өлшем бірліктері

Мектеп: Ақтау қаласындағы ХББ НЗМ

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні: Еркмалиев Д.К.

Сынып: 10

Қатысқандар саны: 14

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Кездейсоқ және жүйелік қателіктер. Өлшеудің дәлдігі мен нақтылығы

№1 Зертханалық жұмыс. Бұрыш жасай бағытталған күштерді қосу.

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

• Жүйелік(нөлдікті қателіктердіқоса алғанда) және кездейсоқ қателіктердің арасындағы айырмашылықтарды көрсету;
• Нақтылық пен ұқыптылық арасындағы айырмашылықты түсіну;
• қателіктерді есептеу (соның ішінде графиктер арқылы);

 Сабақ мақсаттары

Зертханалық жұмыс кезінде жіберілетін қателіктер және физикалық шаманың нақтылығы мен ұқыптылығы арасындағы айырмашылықты ажыратып, анықтай білуге үйрету.

 Бағалау критерийлері

Кездейсоқ қателіктер мен жүйелік қателіктерді ажырата алады;

Зертханалық жұмыста жіберілген қателіктерге анализ жасай алады;

Қателіктерді ескере отырып, жұмысты жақсарту жолдарын ұсынады

Ұқыптылық пен нақтылықтың айырмашылығын біледі;

 Тілдік мақсаттар

Тілдік мақсаттарды, лексика мен тіркес мысалдарын қоса анықтаңыз

Пәнге тән лексика мен терминология:

Диалог пен жазу үшін пайдалы сөздер мен тіркестер:

Математикалық және тіпті ауызша айту,талдау жағдайларда физикалық шамалардың арасындағы қатынастарға ауызша және жазбаша сипаттама беру,

Қандай да бір өлшем немесе қорытындының негізделуін талқылау

 Құндылықтарды дарыту

Тапсырма орындау барысында академиялық адалдыққа тәрбиелеу.

Зертханалық жұмысты топта орындау арқылы бірін-бірі сыйластыққа баулу

 Пәнаралық байланыстар

Графиктермен жұмысты көрсету кезінде математика пәнімен кіріктіріледі

 АКТ қолдану дағдылары

Интернет ресурстары:

Бастапқы білім

7-9 сыныптың оқу материалдарынан векторлық және скалырлық шамалар

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ұйымдастыру бөлімі.

«Миға шабуыл»

Төрт оқушы сызғаштың көмегімен 15.0cm болатын қарындаштың ұзындығын өлшейді. Оқушылардың алған нәтижелері төменде көрсетілген. Осы графиктердің қайсысы нақты бірақ дұрыс емес?

берілген тапсырманы қайсысы дұрыс орындады?

Бұл мысалдан қандай қорытынды жасауға болады?

Оқушылардың қайсысы нақты мәнін анықтаған?

Проблемалық сұраққа жауап іздей отырып, жаңа сабақтың тақырыбын ашып аламын. Мысалы кез келген шаманы өлшеу қажет болады. Оны өлшеу үшін құрал пайдаланатын болсақ, оның көрсеткіші мысал ретінде жиіліктің көрсеткіші берілген. Бұл жерден аспап көмегімен кез келген шаманы анықтау мүмкін емес екендігін көре аламыз.

Мысал 1

Физикалық шаманы анықтау үшін бірнеше рет өлшеу керектігінде естен шығармау қажет.

Егер өлшеген шаманың мәнін m деп, ал өлшеу қателігін һ_m деп алатын болсақ, онда өлшеу нәтижесі былай жазылады:

M=m ± һ_m немесе (m – һ_m) < M< (m+һ_m).

Қателіктердің негізгі түрлеріне тоқталатын болсақ олар: Жүйелік және Кездейсоқ қателітер болып екі топқа бөлуге болады.

Жүйелік қателіктер дегеніміз аспап арқылы тікелей өлшеулер кезінде жіберілетін қателіктерді айтуға болады. Олар: Аспаптың ескіруінен, аспаптың көрсетішінің дұрыс көрсетпеуінен немесе сынған құралды қолдану нәтежесінен болуы мүмкін.

Мына көрсетілген графиктерден аспаптың нәтижесінен болған қателіктерді айтуға болады. Яғни біздің пайда болған ауытқуларымыз осы құралдың жіберілген қателік болып табылады.

Кездейсоқ қателіктер сырты немесе бірнеше өлшемдер жасау кезінде жіберілетін қателіктер бола алады. Кездейсоқ қателіктерді жібермеу мүмкін емес. Мысалы кез келген шаманы өлшеу кезінде оған әрекет ететін сырқы факторлар нәтижесінен болуы мүмкін.

Графигін алып қарайтын болсақ анықталатын шамалардың барлығы біркелкі емес болып келеді.

физикалық шамалардың мәнін анықтауда тікелей және жанама өлшеулер арқылы анықтауға болады. Тікелей өлшеу кезінде салыстырмалы қателітерін есептеу кезінде деп есептейміз. Ал егер жанама өлшеулер арқылы анықтасақ оның салыстырмалы қателігі мен абсольт қателігін былайша анықтауға болады:

мысал y=b-c болса

x=b * c болса

Формулалары арқылы қателіктерін есептеуге болады.

Мысалы, y – шамасы төмендегі формуламен есептелінеді:y = мұндағы,

y - шамасының салыстырмалы қателігін табыңыз?

Формативтік жұмыс

№1 зертханалық жұмыс

БҰРЫШ АСТЫНДА БАҒЫТТАЛҒАН КҮШТЕРДІҢ ҚОСЫЛУЫ

Жұмысты орындау тәртібі

• Жұмыс парағаның бірінші бетіне оқушының аты-жөні және орындау мерзімі жазылады.
• Зертханалық жұмыстың тақырыбы жазылады.
• Жұмысты орындау мақсаты қойылады.
• Жұмыс тақырыбы бойынша қысқаша теориялық мәлімет беріледі. Есептеулерді жасау үшін қажетті формулалар ұсынылады.
• Ең кемінде 5 қадамнан тұратын жұмыс жоспары құрастырылады.
• Барлық өлшеу және есептеу нәтижелері кестеге толтырылады.
• Ұсынылған формулалар көмегімен толық есептеулер жүргізіледі.
• Жұмыс нәтижелері бойынша тұрғызылған графиктің градиенті анықталады.
• Есептеулер нәтижесінде және график көмегімен анықталған мәліметтерді салыстыру арқылы жұмыс қорытындысы жасалады
• Жұмыс нәтижесін жақсарту үшін жұмыс орындау тәсіліне енгізетін өзгертулерді ұсынылады.

Сабақ соңында оқушылар рефлексия жүргізеді:

- нені білдім, нені үйрендім

- нені толық түсінбедім

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Сабақтың бекіту кезеңінде оқушыларға ағылшын тілінде бірнеше деңгейлік тапсырмалар беріледі, осы тапсырмалардың 90 пайызын оқушылар ораындай алу керек.

Сабақ кезінде оқушылардың өзара бағалауын талап етемін.

Денсаулық сақтау технологиялары.

Сергіту сәттері мен белсенді іс-әрекет түрлері.

Осы сабақта қолданылатын Қауіпсіздік техникасы ережелерінің тармақтары

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1: Оқушылар ұйымдастыру бөлімінде миға шабуыл тапсырмасын бірден дұрыс шамасын анықтады

2: Жүйелік және кездейсоқ қателіктерді пайда болуымен кез келген туынды физикалық шаманың жанама өлшеу қателігін табуды оқушылардың барлығы дерлік анықтай алады.

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1: График арқылы жұмыс жасау кезінде қандай қателік кеткенін нақты айта алмайды

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?