Тербелмелі қозғалыс. Физика, 9 сынып, презентация.

Қозғалыстың қандай түрлерін білесіңдер?

Механикалық тербеліс дегеніміз не?

Күнделікті өмірден тербелістерге мысал келтірейік

9.2.5.1 еркін және еріксіз тербелістерге мысалдар келтіру;

9.2.5.2 эксперименттік әдіспен амплитуда, период, жиілікті анықтау;

Оқу мақсаттары:

Сабақтың тақырыбы:

Тербелмелі қозғалыс

Сабақ мақсаттары:

Тербелмелі қозғалыстың анықтамасын және сипаттамаларын біледі;

Тербелмелі қозғалысқа мысал келтіре алады;

Қозғалысты сипаттайтын шамаларды анықтай алады;

Тербелістің түрлері:

Еркін

Еріксіз

Өшетін

Үйкеліс салдарынан тербелмелі жүйе энергиясының уақыт өте кемуіне байланысты, тербелістің біртіндеп әлсіреуі

Сыртқы күштердің әсеріне ұшырамаған тербелістер (жүйе бастапқы уақытта тепе-теңдік күйінен шығарылады

Сыртқы периодты күштің (мәжбүрлеуші күштің) әсерінен болатын тербелістер. Еріксіз тербелістер периоды әсер етуші күш периодына тең.

https://bilimland.kz/kk/courses/physics-kk/mexanika/terbelister/lesson/erkin-oshetin-zhane-eriksiz-terbelister-rezonans

Көрсетілген видеоны талдау

Созылмайтын және салмағы ескерілмейтін жіпке ілінген материялдық нүкте.

Серіппеге ілінген материялдық нүкте

Тербелмелі қозғалыс жасай алатын жүйе

Математикалық маятник

Серіппелі маятник

Маятниктер: Серіппелі және математикалық маятник

Тербеліс

Тербелістің тәжірибе арқылы алынған графигі

А, амплитуда – тепе теңдік күйден ең үлкен ығысуы.

Т, период – толық бір тербелуге кеткен уақыты

φ – тербелістің бастапқы фазасы

Тербелісті сипаттайтын физикалық шамалар:

Тербеліс амплитудасы деп дененің тепе-теңдік күйден максималдық ауытқу мәнін айтады.

Өлшем бірлігі: метр.

Белгіленуі: А немесе Хmax

Тербеліс периоды деп толық бір тербелуге кеткен уақытты айтады.

Өлшем бірлігі: секунд

Белгіленуі: Т

Формуласы:

Кері байланыс:

Кері байланыс