Тербелмелі қозғалыс. Физика, 9 сынып, презентация.

Тербелмелі қозғалыс.

Тербелмелі қозғалысты сипаттайтын шамалар. Еркін және еріксіз тербелістер.

Оқу мақсаттары:

9.2.5.1 еркін және еріксіз тербелістерге мысалдар келтіру;

9.2.5.2 эксперименттік әдіспен амплитуда, период, жиілікті анықтау;

Тербелістерге мысалдар:

Желден ағаш бұтақтарының тербелуі ;

Сағат маятнигінің тербелісі;

Біздің жүрегіміздің соғуы және т.б.

Тербеліс деген не сонда?

Тербелістер

Тербелмелі қозғалыстың басты белгісі, олардың барлығы қайталанып отырады.

Механикалық тербеліс - бірдей уақыт аралықтарында қарама-қарсы екі бағытта периодты түрде қайталанып отыратын қозғалыстың түрі.

Механикалық тербеліс біздің айналамызда

Гитара ішектері

Ұрғыш балға

Транспорт

Электртасымалдау сымдары

Әткеншек

Көпір

Динамика колебания цены никеля

Еркін тербеліс – жүйе тепе-теңдік күйінен 1 рет шығарғаннан кейін жүйеде пайда болатын / жалғасатын тербелістер.

Еркін тербелістердің пайда болу шарттары:

Тербелетін жүйеде үйкелістің аз болуы

2. Тербелмелі жүйені бастапқы күйге қайтаратын күштің болуы

3. Жүйеде энергия қорының болуы.

Еркін тербеліс

Еркін тербелісті жасауға қабілетті денелер жүйесі – тербелмелі жүйелер деп аталады.

Еріксіз тербелістер

Еріксіз тербелістер – сыртқы периодты күштердің әсерінен жүйеде болатын тербеліст түрі. Мысалы, бесіктен қолымызды алмай тербетіп отыру, әткеншектен қолымызды алмай тербету, домбыраның шегін қолмен қағып тербету, қабырға сағатының маятнигінің батареяның әсерінен – қорек көзінің әрекетінен тербелісі, жел соққанда ағаш бұтағының тербелісі, автомобильдердің қозғалысы әсерінен көпірлердің тербеліске келуі, т.с.с

Серіппелі

маятник

Математикалық

маятник

Серіппелі

маятник

Математикалық

маятник

Тербелмелі қозғалысты сипаттайтын шамалар

http://bilimland.kz/kk/home#lesson=10822

bajseitova.s 12345 Bili land

bajseitova.s1 12345 TwigBilim

Амплитуда Хм (немесе A) — дененің тепе-теңдік күйінен ең үлкен ығысуының мәні (м).

(Амплитуда тербелістің «тербелу шегін» анықтайды)

Ығысу х — бұл дененің тепе-теңдік күйден ауытқуы (м). ( х – координата-дененің орны )

1 - тапсырма

Хм = 15 см болғанда

t = 30 с-ғы толық n тербеліс саны: n = _______

Бір тербеліске кететін уақыт: Т = ______

Тербеліс периоды Т — толық бір тербеліс жасалатын уақыт (с).

2-тапсырма

Тербеліс амплитудасын 5см-ге азайтып, t = 30 с-ғы толық тербелістің n санын санаңдар:

n =

Есептеңдер: Т =

3-тапсырма

1 с-ғы толық тербеліс санын анықтаңдар _______

Тербеліс жиілігін анықтаңдар.

Тербеліс жиілігі  (ню) (немесе f -frequency) — уақыт бірлігіндегі тербеліс саны.

ХБЖ бірлігі Герц (Гц)

Циклді жиілік  (омега) –

2  с-ғы толық тербеліс саны:

( = 3, 14)

Генрих Герц

(1857 – 1894).

Өлшем бірлігі (рад/с)

Требеліс периоды мен жиілігінің арасындағы байланыс :

Тербеліс периоды (Т) және жиілігі ()

2. Тербеліс периоды мен жиілігі өзара қалай байланысады, қорытынды жасаймыз?

3. циклдік жиілік және жиілік, период арасындағы байланыс

(1)

(2)

Бірдей фазадағы тербеліс

Қарама-қарсы фазадағы тербеліс

Фаза – тербелістің басынан есептелінетін уақыттың бұрыштық өлшемі.

Тербеліс фазасы  (фи) — берілген уақыт мезетіндегі тербелмелі жүйенің күйін сипаттайтын физикалық скаляр шама (өлшем бірлігі рад).

Зерттеу жұмысы

Жасөспірімдерде норма (16 – 17 жас) - 1 минутта олардың пульстері 60-80

Тапсырма: төмендегі суретте келтірілген графиктен

15 с-ғы қан тамырының соғу саны

1 мин-ғы қан тамырының соғу саны (салыстыру)

Жүрек бұлшық еттерінің тербеліс жиілігін анықтаңдар (Гц)

Жүрек бұлшық еттерінің тербеліс периодын анықтаңдар

Рефлексия

Төмендегі сөздермен бастап, 1-2 сөйлеммен өз жұмыстарыңды бағалаңдар.

(1 – 2сөйлем) Кестеде 1 ғана бағанды толтырыңдар (таңдау бойынша)