Импульстің сақталу заңы. Реактивті қозғалыс. Физика, 9 сынып, дидактикалық материал.

«Spark» арқылы денелердің соғылуы кезінде импульстің сақталу заңын тексеру.

Құрал мен жабдықтар: екі арбалы трек, екі жылдамдық датчиктері, миникомпьютер «Spark», электрондық таразы.

Теориялық негіздеме

Импульстің сақталу заңын зерттей отырып, кез келген қозғалысы мен өзара іс-қимылдар жүйесі ішінде, тұйық жүйесінің импульсі тұрақты болып қалатындығына көз жеткіздік.

Импульс- векторлық шама болғандықтан, модулі және бағыты бойынша тұрақты болып қалу керек.

Тәжірибе идеясы: өзара әсерлескен екі арбалардан тұратын, импульс жүйесін анықтау және алынған мәліметтерді салыстыру.

Алдын-ала өлшеу.

Электрондық таразы көмегімен әр бір арбашаның массасын анықтаңдар

Кесте-1

1 тәжірибе. Серпімді соқтығысу

1-суретте көрсетілгендей қондырғыны орнатыңыз.

«Пуск» батырмасын басқан кезде, арбалар бір-бірінен соқтығысу үшін орнату керек. Миникомпьютерде Создать- (Датчик движ Скорость 1, (Датчик движения 2) Скорость 2)

Тәжірибені өткізу үшін, «Spark» орнатыңыз , нәтижені кесте түрінде беруін таңданыз.

«Spark» компьютерінде «Пуск» қосу батырмасын басып, арбаларды серіппесін босатып қозғалтыңыз.

Арбалардың 1-2 с әсерлескеннен кейін, «Spark» компьютерінде « Пуск» батырмасын басыңыз.

Жылдамдық кезінде, өзара әсерелесу шамаларын табыңыз, бірінші және екінші арбаның орташа жылдамдығын есептеңдер. Жылдамдықтың ең максимал мәндерін анықта.

Алынған мәліметтерді кестеге енгізініз

Бос орынға а) арбашалардың соққыға дейінгі және соққыдан кейінгі жылдамдықтарының бағытын көрсетіп, суретін сал; б) импульстерді анықтаудағы есептеулеріңді кестеге жазыңдар.

Есептеу жүргізіңіз

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2 тәжірибе. Серпімсіз соқтығысу

2 суретте көрсетілгендей қондырғыны орнатыңыз. Арбалардың серіпелерін бекітіңіз

№1 арбаға жүк салыныз.

Бірінші арбаны датчиктің сол жағына, ал екіншісін тректің ортасына орнатыңыз.

Мәліметтерді түсіру үшін «Spark» қосылғаннан кейін, бірінші арбаны екінші арбаға әсерлесу үшін сәл итеріп жылдамдық беріңіз.

№1 тәжірибенің 5 тен 8 дейінгі пунктін қайталаныз

Есептеу жүргізіңіз

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________