Күн жүйесі денесіне дейінгі ара қашықтықты параллакс әдісімен анықтау. Физика, 9 сынып, сабақ жоспары.

Сабақ жоспары

Мектеп : ФМБ НЗМ Астана

Мұғалім: Серікбаев Тлебалды

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Күн жүйесі денесіне дейінгі ара қашықтықты параллакс әдісімен анықтау

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

Жетістік критерийері

 Тілдік

  мақсаттар

Құндылықтарды

дарыту

Пәнаралық

байланыстар

АКТ қолдану дағдылары

Бастапқы білім

Сабақтың жоспарланғанкезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

1-2

1.Ұйымдастыру кезеңі

2.Сабақ мақсатын анықтау.

3-8

Қайталау сұрақтары:

• Параллакс эффектісі және базис ұғымы
• Ара қашықтықтарды анықтаудың қандай әдістері бар?
• Параллакстық ығысу әдісінің физикалық мағанасы қандай?
• Көру бұрышы дегеніміз параллакстық бұрыш па?
• Күн жүйесіндегі аспан денелеріне дейінгі ара қашықтықтарды анықтау үшін базис ретінде нені алады
• Горизонталь параллакс деген не? Аспан денесінен қарағанда Жер радиусы көрінетін бұрышты горизонталь параллакс деп атайды, түсіндіріңіз, неге?
• Жұлдыздарға дейінгі ара қашықтықтарды анықтау үшін базис ретінде нені алады? Күн жүйесінен алыстағы жұлдыздарға дейінгі ара қашықтықты анықтау үшін базис ретінде Жер орбитасының радиусын алуға бола ма?
• Параллакс деген не? (Жұлдыздан қарағанда көру сәулесіне перпендикуляр орналасқан Жер орбитасының үлкен жарты осі көрінетін бұрыш.)
• Парсек деген не? (Парсек – жылдық параллаксы 1^// тең жұлдыздарға дейінгі ара қашықтық. Сонда жұлдызға дейінгі ара қашықтық:R=a/sinр)

1пк =1 а.б/sin1^// = 206265 а.б.= 3,086 10¹³ км.

=3,2616 жарық жылы

1 а.б. =149 597 871 км 150 000 000 км

9-20

Есептер шығару

• 8 000 парсек қанша астрономиялық бірлікке тең болады?
• Процион жұлдызының параллаксы 0,28″. Бетельгейзе жұлдызына дейінгі қашықтық 652 жарық жылына тең болатын болса, онда Олар бір – біріне қанша есе алыс орналасқан?
• Шолпан планетасының диаметрі астрономиялық бірлікпен салыстырғанда минимумда және максимумда орналасқанда өзінің орнын қанша есе өзгертеді? Шолпан планетасының орбитасы - 0,7 а.б тең.
• Лира шоқжұлдызындағы тұмандықтың параллакстық бұрышы 83^’’ және 660 пк арақашықтықта орналасқан. Тұмандықтың сызықты арақашықтығын астрономиялық бірлік арқылы есептеңдер.
• Жер радиусының өлшемі 6378км және Ай параллаксының мәнін біле отырып, Ай радиусын есептеңдер.

ТМ -1

21-35

Қалыптастырушы бағалау жұмысы

Оқу мақсаты:

Парсектің не екенін білу

ТМ -2

35-37

Жұлдыздар туралы жобамен жұмыс:

Дайындау қажет 5 слайд.

(G) оқушылар төмендегі тақырыптар бойынша презентация жасайды және қорғайды.

1. Жұлдыздың магнитудасы тұжырымдамасын зерттеп, Күнді басқа жұлдыздар қатарында көру.

2.Жұлдыздар қандай энергия есебіне жарқырайды?

3. Ең жақын жұлдыз немесе ең жақын жұлдыздық жүйе

4. Жұлдыздар эволюциясы

5. Күн жүйесіндегі денелердің өлшемін анықтау.

Бағалау критериилері:

Ноутбуктер

37-40

Рефлексия

Үй жұмысы