Шыныныӊ сыну көрсеткішін анықтау. Толық ішкі шағылу. Физика, 8 сынып, дидактикалық материал.

Шыныныӊ сыну көрсеткішін анықтау.Толық ішкі шағылу.

Оқу мақсаты: 8.5.1.8 – тәжирибеге сүйене отырып толық ішкі шағылу құбылысын түсіндіру

Тапсырмалар:

• Суретте Х нүктесінен шығып жатқан жарық сәулесіө. Р бұрышы шекті бұрыштан кіші.

Жарық сәулесі қай бағыт бойынша жүрісін жалғастырады?

2. 3.1 суретте қонақ үйіндегі бассейннің қимасы кӛрсетілген.

Түндебассейндікөзтартатынетіпжасапқоюүшіноныңтүбінешам орналастырады.

3.1 суретте бұл шамнан шығып жатқан үш сәуле көрсетілген.

 сурет 3.1 Су-ауа шекарасы үшін шекті бұрыш 48⁰.

(а) Жарық сәулесі үшін шекті бұрыш термині қандай мағынаны білдіретінін тұжырымдаңыз.

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………… [3]

(b) Жарық сәулесінің су бетіндегі А және В нүктелерге жетіп барғаннан кейінгі жүрісін сызғышты пайдаланып 3.1 суретке мұқият сызыңыз.

[4]

 [Барлығы:7]

3. PQ көк жарық сәулесі тік төртбұрышты шыны блоктың қабырғасына 5.1 суретте көрсетілгендей түсіп жатыр.

сурет 5.1

(а) (і) 5.1 суретке PQ сәулесінің блок арқылы және оның сыртындағы жүрісін жалғастырып сызыңыз. [2]

(іі)СәуленіңСDқабырғасынатүсубұрышынынiәрпімен

жәнеСD қабырғасынан сыну бұрышын r әрпімен белгілеңіз.[1]

(b) Жарықтың ауадағы жылдамдығы 3.0×10⁸ м/с және шыныдағы жылдамдығы 2.0×10⁸ м/с.

(і) Жарықтыңауадағыжәнешыныдағыжылдамдықтарыкөзқарасынан шынының сыну көрсеткішін анықтайтын формуланы жазыңыз.

сыну көрсеткіші =

(іі) Осы формуланы қолданып шынының сыну көрсеткішін есептеңіз.

сыну көрсеткіші = ....................... [2]

(с) PQ көк жарық сәулесінің жиілігі 6.0×10¹⁴ Гц. Осы жарықтың ауадағы толқын ұзындығын есептеңіз.

Толқын ұзындығы = ...................... [2]

[Барлығы: 7]

4. 6.1 суретте OPQ жарық сәулесінің жартыдӛңгелек шыны блок арқылы ӛтіп жатқаны кӛрсетілген.

сурет 6.1

(а) Неліктен Р нүктеде жарық сәулесі бағытын өзгертпегенін түсіндіріңіз.

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.....................................................................................................................................[1]

(b) Егер жарық сәулесінің шыны блокқа өткеннен кейін жылдамдығы, толқын ұзындығы және жиілігі өзгеретін болса, қандай өзгерістер болатынын тұжырымдаңыз.

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.................................................................................................................................... [2]

(с) Q нүктеде OPQ жарық сәулесінің кейбір бөлігі шағылады және кейбір бөлігі сынады.

6.1 суретке жуықтап мұқиятпен шағылған және сынған сәулелерді сызыңыз. Сәулелерге шағылған сәуле және сынған сәуле деп жазыңыз. [2]

(d) Шыныдан ауаға өткен жарық үшін сыну көрсеткіші (салыстырмалы сыну көрсеткіші) 0.67 ге тең.

Q нүктесінде сынып ауаға өткен сәуленің сыну бұрышын есептеңіз.

Бұрыш = .................... [3]

[Барлығы: 8]

5. (а) 8.1 суретте жарық сәулесінің ауадан суға өтіп жатқаны көрсетілген. Сынған сәулемен нормаль арасындағы бұрыш 40⁰.

8.1 суретке түсу бұрышын і мұқият белгілеңіз. [1]

сурет 8.1

(b) 8.2 суретте көрсетілген жарық сәулесі судың ауамен шекарасына нормалмен 40⁰ бұрыш жасап түсіп жатыр.

7.2 сурет

• 8.2 суретке жарық сәулесінің ауадағы жүрісін мұқият сызыңыз. [2]

• 8.2 суреттегі бұрышты 40⁰ тан 70⁰ ға дейін ұлғайтқан кезде жарық сәулесі ауаға шықпай қалады.

Сәулемен су бетінде қандай құбылыс болғанын тұжырымдаңыз және неліктен болғанын түсіндіріңіз.

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………….. [2]

[Барлығы: 5]