Булану және конденсация. Қаныққан және қанықпаған булар. Физика, 8 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Заттың агрегаттық күйлері

Мектеп:

Күні:

Мұғалімніңаты-жөні:

Сынып:

Қатысқандарсаны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Булану және конденсация.

Қаныққан және қанықпаған булар

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

8.3.1.5 – молекула-кинетикалық теория негізінде заттың сұйық күйден газ күйіне және кері айналуын сипаттау;

8.3.2.13 – заттың булану және конденсация үдерісі кезіндегі температураның уақытқа тәуелділік графигін талдау;

8.3.2.14 – су буының мысалы негізінде қанығу күйін сипаттау

 Сабақ мақсаттары

Оқушылар білуі тиіс:

• булану(кебу) және конденсация құбылысын сипаттау;
• заттың булану және конденсация үдерісі кезіндегі температураның уақытқа тәуелділік графигін талдау;
• қаныққан бу және қанықпаған бу ұғымдарының физикалық мағынасын түсіну.

 Бағалау критерийлері

• Булану(кебу) / конденсация процесін сипаттай алады.
• Кебу процестерінің қандай факторларға байланысты екендігін анықтай алады.
• Меншікті булану жылуының физикалық мағынасын түсіндіре алады .
• Булану/конденсациялану кезіндегі жұтылатын/бөлінетін жылу мөлшерінің формуласын есептер шығаруға қолдана алады.

 Тілдік мақсаттар

Оқушылар білуі тиіс: Оқушылар булану, конденсация, кебу процесстерінің және қаныққан бу және қанықпаған бу ұғымдарының физикалық мағынасын ауызша түсіндіреді.

Пәнге тән лексика мен терминология:

Булану, конденсация,кебу, қысым, қаныққан бу және қанықпаған бу ,қайнау температурасы.

Диалог пен жазу үшін пайдалы сөздер мен тіркестер:

Булану дегеніміз -............ процессі.

Конденсация – бұл ................ процессі.

Булану және конденсация бір-біріне ..................

Булану кез келген ..................... жүзеге асады.

Температураның артуымен – булану .................артады.

 Құндылықтарды дарыту

Бұл сабақ академиялық адалдық, жауапкершілік, топ ережесін сақтау, игерген білімдерін өмірде қолдану құндылығын дамытуға бағытталған.

 Пәнаралық байланыстар

Заттың молекулалық құрылымы және зат күйлері химия пәнімен байланыс

Бастапқы білім

Заттың құрылысы ,температура. Заттың агрегаттық күйлері

Сабақ барысы

Сабақтағыжоспарланғаніс-әрекет

1. Өткен материалды меңгергендерін тексеру мақсатында қайталау жүргізу. Тест тапсырмасын беруге болады.

Заттың агрегаттық күйлері

1. Қандай процесс балқу деп аталады?

а) сұйық күйге ауысуә) еріп кетуб) қатты күйге ауысув) дұрыс жауабы жоқ

2. Қандай процесс қатаю деп ататлады?

а) қатты күйден сұйыққа ауысуә) сұйық күйден қатты күйге ауысуб) кристалданув) заттың сууы

3.Заттың агрегаттық күйіне жатпайтыны?

а) қаттыә) плазмаб) сұйықв) газ

4. Меншікті балқу жылуын есептеу формуласы:

а) Q=qmә) m=Q/qб) q = Q/mв) Q= cm( t2-t1)

5.Температурасы 0⁰ С массасы 4 кг мұзды еріту үшін қанша энергия қажет?

а) 13,6 *10⁵Дж/кгә) 21,8*10⁵Дж/кгб) 4,2* 10⁵Дж/кгв) 49*10⁵Дж/кг

6. Меншікті балқу жылуының өлшем бірлігі:

а) Дж/кгә) Н/кгб) Дж/кг*0Св) Дж

7. Металл балқыған кезде энергия жұтыла ма, шығарылады ма?

а) жұтыладыә) шығарыладыб) артадыв) өзгермейді

8. Кристалдану процесінде дененің температурасы қалай өзгереді?

а) температура тұрақтыә) өзгередіб) өзгермейдів) температура тұрақты, белгілі шамаға тең

9. Мұз тұрақты 0⁰ С температурада ериді. Осы кезде энергия жұтыла ма, шығарыла ма?

а) шығарыладыә) жұтыладыб) өзгермейдів) алдымен шығарылады, сосын жұтылады

10. Балқу кезінде дененің температурасында қалай өзгереді?

а) көтеріледіә) төмендейдіб) денелерге қарай өзгередів) өзгермейді

2. Ой қозғау. Неліктен табақтағы су азайып қалды ?

3. Мақсатты болжау.

• булану(кебу) және конденсация құбылысын сипаттау;
• заттың булану және конденсация үдерісі кезіндегі температураның уақытқа тәуелділік графигін талдау;
• қаныққан бу және қанықпаған бу ұғымдарының физикалық мағынасын түсіну.

Оқушылар кебу процесін зерттейді. Топтық жұмыс

1-топ пипетка, спирт, су қағаз, термометр осы құралдарды пайдаланып кебу заттың тегіне байланысты екенін дәлелдейді және тәжірибені сипаттайды.

2-топ

Спирт ,лампа, қағаз, пипетка осы құралдарды пайлананып кебу процесінің температураға байланысты екенін дәлелдейді және тәжірибені сипаттайды.

3- топ

Спирт қағаз, пипетка осы құралдарды пайдаланып кебу ауданға байланысты екенін дәлелдейді және тәжірибені сипаттайды.

4-топ

Спирт, веер, қағаз пипетка ,қағаз осы құралдарды пайдаланып кебудің жел тұрғанда тез жүретінін дәлелдейді және тәжірибені сипаттайды.

Бағалау критерийлері:

1. Кебу процесін біледі;

2. Тәжірибеге талдау жасай алады.

Мұғалім жұмыс нәтижесін ескере отырып кері байланыс үйымдастырады. Оқушылар сұйықтың кебу жылдамдығы:

1)заттын тегіне; 2)бетінің ауданына; 3)сұйық темепературасына; 4)жел жылдамдығына тәуелді екенін түсінулері тиіс.

Мұғалім булану және конденсация процесін және қаныққан және қанықпаған бу ұғымының физикалық мағынасын түсіндіреді.

КЕБУ-сұйықтың бетінде болатын булану процесі, Сонымен қатар, кей жағдайларда булану құбылысы сублимация – заттың қатты күйден газ күйіне өту процесі – деп те аталады. (Мысалы, мұз, сондықтан аязда далаға жайған дымқыл киім кебеді; нафталин, сондықтан біз оның иісін сеземіз.)

Конденсация-заттын газ күйінен сұйық күйге өту процесі. Мәселен, жазға кеште ауа салқындағанда шықтың түсуін будың конденсациясымен түсіндіруге болады. ауадағы су буы салқындағанда конденсацияланып, шөп бастарына, жапырақ беттеріне ұсақ тамшылар түрінде қонады.

Қайнау және булану графигін сипаттау

Өз сұйығымен динамикалық тепе-теңдікте болатын буды қаныққан бу деп атайды.

Өз сұйығымен динамикалық тепе-теңдікте болмайтын, яғни қанығуға жетпеген буды қанықпаған бу деп атайды.

5. Сабақты бекіту

Тест тапсырмалары"Булану"

Бағалау критерийлері:

• Булану(кебу) / конденсация процесін сипаттай алады.
• Кебу процестерінің қандай факторларға байланысты екендігін анықтай алады.
• Меншікті булану жылуының физикалық мағынасын түсіндіре алады
• улану/конденсациялану кезіндегі жұтылатын/бөлінетін жылу мөлшерінің формуласын есептер шығаруға қолдана алады.

6. Рефлексия

Мұғалім тапсырманың орындалу деңгейін талқылай отырып, сабақ мақсатына оралады. Келесі сабақты жоспарлау үшін оқушыларға сұрақтар қойылады:

- нені білдім, нені үйрендім

- нені толық түсінбедім

- немен жұмысты жалғастыру қажет.

Сұрақтар ауызша немесе жазбаша талқылануы мүмкін

7. Үйге тапсырма:

Булану және конденсация тақырыбын қайталау.

Саралау –оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Топ ішіндегі оқушы жұмысын бақылау. Тәжірибеге қорытыды жасай алу дағдыларын бақылау. Өздік жұмыс нәтижесін қолдану.

Тәжірибе жасағанда және топтық жұмыс барысында техника қауіпсіздік ережесін сақтау. от жалынына әр түрлі сұйықты қыздырғанда абайлау керек.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қолжеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады(оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?