Энергия.Кинетикалық және потенциалдық энергия. Физика, 7 сынып, презентация.

Өткенді қайталау

1. Жұмыс дегеніміз не?

2. Жұмыс қандай формуламен анықталады?

3. Жұмыстың өлшем бірлігі қандай?

ОҚУ МАҚСАТТАРЫ

7.2.3.4 Механикалық энергияның екі түрлерін атау: кинетикалық; потенциалдық.

7.2.3.5 кинетикалық энергияның Ек=mv2/2 формуласын қолдану

7. 2.3.6 Жер бетіне жақын арақашықтықта потенциалдық энергия үшін Ep=mgh формуласын пайдалану

7. 2.3.7 Энергияның бір түрден екінші түрге өзгеруіне мысалдар келтіру және түсіндіру, механикалық энергияның сақталу заңын қолдану;

7.2.3.8 Көлбеу жазықтықтың пайдалы әсер коэффициентін тәжірибеде және есептер шығару барысынды анықтау;

МЕХАНИКАЛЫҚ

Энергия – қозғалыстың және материя түрлерінің әсер ету мөлшерлерінің өлшемі.

Материяның әр түрлі қозғалыстарымен энергияның әр түрлері байланысты.Энергия техниканың барлық салаларында кездеседі.

механикалық

дыбыстық

химиялық

электрлік

жылулық

ядролық

Сәулелену

магниттік

TERIMNOLOGY

Энергия – физикалық шама

Физикалық шама туралы не білуіміз керек?

Анықтамасын

Белгіленуін

Өлшем бірлігін

Энергия – дененің жұмыс жасай білу қабілетін сипаттайтын физикалық шама.

Энергия Е – әрпімен белгіленеді

Энергия джоульмен өрнектеледі. Е = 1 [ Дж]

Дененің жұмыс істеу қабілетін нақты көрсететін физикалық шама ЭНЕРГИЯ деп аталады.

[E]=[Дж]

Потенциалдық энергия Еп

.

h

Забивание свай молотом копра

Потенциалдық (латынша потенция- мүмкіншілік) энергия деп әр түрлі денелердің (немесе бір дене бөліктерінің) өзара орналасуы бойынша анықталатын энергияны айтады.

Ауырлық күші әрекет ететін жоғары көтерілген дененің потенциалдық энергиясы сол дененің массасына және көтерілу биіктігіне тәуелді:

Еn= mgh (Дж)

m- дене массасы(кг)

g- еркін түсу үдеуі(9.81 H/кг)

h- биіктік(м)

Кинетикалық энергия

Кинетикалық (грекше кинетикос- қозғалыс) энергия деп денелердің қозғалу салдарынан туындайтын энергияны айтады.

Дененің кинетикалық энергиясы дененің массасы мен жылдамдығының квадратына тура пропорционал болады:

m- дене массасы

υ- дене жылдамдығы

энергияның сақталу заңы

Тысқары күштермен әрекеттеспейтін денелердің идеал жүйесін тұйық жүйе деп атайды.

Тұйық жүйенің механикалық энергиясы денелерді кез-келген орналасу қалпында өзгеріссіз калады.

механикалық энергия бір түрден екінші түрге өте алады

h

Eп max

Ek = 0

Ek ↑

Eп ↓

Ek max

Eп = 0

Энергия ешқашан жоғалмайды және «жоқтан» пайда болмайды, ол бір түрден екінші түрге түрленеді және бір денеден екінші денеге беріледі

Problem Solving

Массасы 2 кг тас 10 м/с жылдамдықпен ұшып келеді. Ұшып келе жатқан тастың кинетикалық энергиясын табыңдар.

1. Массасы 2 кг тас 10 м/с жылдамдықпен ұшып келеді. Ұшып келе жатқан тастың кинетикалық энергиясын табыңдар.

Берілгені:

υ= 10 м/с

Ек – ?

m= 2 кг

Шешуі :

Тастың кинетикалық энергиясы:

Физикалық шамалардың сандық мәнін қойып есептейік:

Жауабы : 100 Дж.

5. Массасы 4 000 г дененің кинетикалық энергиясы 800 Дж болса, онда оның жылдамдығы неге тең?

Берілгені:

Е= 800 Дж

υ – ?

m= 4 000 г = 4 кг

Шешуі :

Дененің кинетикалық энергиясы:

Физикалық шамалардың сандық мәнін қойып есептейік:

Жауабы : 20 м/с.

5. Массасы 3,5 кг кірпіш жер бетінен 6 м биіктікте жатыр. Кірпіштің потенциалдық энергиясын табыңдар.

Берілгені:

h= 6 м

ЕП – ?

m= 3,5 кг

Шешуі:

Кірпіштің потенциалдық энергиясы:

Физикалық шамалардың сандық мәнін қойып есептейік:

5. Массасы 3,5 кг кірпіш жер бетінен 6 м биіктікте жатыр. Кірпіштің потенциалдық энергиясын табыңдар.

Берілгені:

h= 6 м

ЕП – ?

m= 3,5 кг

Шешуі:

Кірпіштің потенциалдық энергиясы:

Физикалық шамалардың сандық мәнін қойып есептейік:

Жауабы: 210 Дж.

Қандай жұмысты пайдалы, ал қандай жұмысты толық деп атайды?

3. Көлбеу жазықтықты қолдану арқылы неден ұтады, неден ұтылады?

6. Үйкеліс және кедергі күшін жеңу үшін практикада қосымша жұмыс атқару керек па?

Ап < Ат

немесе

Ап / Ат < 1

Практикада механизмнің көмегімен жасалған толық жұмыс Ат пайдалы жұмыстан көбірек болады

Берілген тапсырманы орындау үшін жасалатын жұмыс ПАЙДАЛЫ жұмыс деп аталады

Пайдалы әсер коэффициенті (ПӘК)

Пайдалы жұмыстың толық жұмысқа қатынасы механизмнің пайдалы әсер коэффициенті деп аталады

ПӘК =

Ап

Ат

η=

Ап

Ат

∙ 100 %

«эта»

Практикада үнемі кедергі күші әрекет ететіндіктен, пайдалы әрекет коэффициенті 1-ден (немесе 100%) үлкен болуы мүмкін емес

Есеп шығару мысалы

Автокөлік қозғалтқышы шамамен 200000 Дж энергия береді. 10л жанармайды тұтыну үшін автокөлікке 150000 Дж энергия беру қажет.Автокөліктік ПӘК-і қандай?