Физикалық шаманы өлшеу. Үлкен және кіші сандарды жазу. Физика, 7 сынып, презентация.

Өткен сабақты қайталау

https://forms.office.com/Pages/ResponsePage.aspx?id=yVLbOR7jwkKAg3U1W3KN40Dk9i8gH7hFo3lCcZEAlaZUMlpLWDdWV1lJNldPUE5MQkY0MVRWU0RIOS4u

https://learningapps.org/display?v=pfwz58k6j20

Физикалық шаманы өлшеу

Оқу мақсаты:

7.1.2.1 аспаптардың қателіктерін есепке ала отырып, ұзындықты және уақытты өлшеу.

Бағалау критерийлері:

Физикалық аспаптарды біледі;

Аспаптардың шкаласына талдау жасайды;

Өлшем бірлігі;

Бөлік құны;

Аспаптардың қателігін есепке ала отырып, өлшеулер жүргізе алады

Суреттерде қандай физикалық шамалар өлшенген?

Қандай құралдармен өлшенген?

Ұзындық

Масса

Уақыт

Температура

Өлшеуіш таспа

(рулетка)

Таразы

Секундомер

Тепловизор

(термометр)

Физикалық шаманы өлшеу

Физикалық шаманы өлшеу дегеніміз - оны өлшем бірлік ретінде алынған мәнмен салыстыру.

Физикалық шамаларды арнайы аспаптардың көмегімен өлшейді.

Құралдың бетіне түсірілген бөліктер мен сандар аспап шкаласы деп аталады.

Көп жағдайда аспап бетінде шкаламен катар өлшенетін шаманың бірлігі де қысқаша жазылады.

бөліктер

сандар

өлшенетін бірлік

Өлшеулерді дұрыс жүргізу үшін аспап шкаласындағы бір бөліктің құнын таба білу қажет.

Мензурканың бөлік құны = 25 мл

Аспаптың бөлік құнын анықтау :

Аспап шкаласындағы кез келген қатар тұрған екі санның үлкенінен кішісін азайтып, шыққан санды олардың арасындағы бөліктер санына бөлеміз.

Практикалық тапсырма 1

Сызғыштардың бөлік құнын анықтаңыздар (см өлшемімен алынған).

б.қ.=

б.қ.=

б.қ.=

Дескрипторлары:

Әр сызғыштың бөлік құнын дұрыс анықтайды;

Бөлік құнын өлшем бірлігімен дұрыс жазады.

Мензуркалардағы сұйық көлемі қанша (мл өлшемімен алынған)?

Дескрипторлары:

Әр мензуркадағы сұйық көлемін дұрыс анықтайды;

Физикалық шаманы өлшем бірлігімен дұрыс жазады.

Практикалық тапсырма 2

Аспап қателігі – өлшеулер нәтижесінің дәл (нақты) еместігі

Зерттеу жүргізгенде немесе зертханалық жұмысты орындағанда өлшенетін физикалық шамалардың мәнін жазудың арнайы үлгісі белгіленген.

Мұндағы,

А – өлшенетін шама

а – өлшенген мәні

∆а – өлшеу қателігі

А=а ± ∆а

Өлшеу қателігі – аспаптың бөлік құнының жартысына тең:

(a - ∆а) ≤ А ≤ (а+∆а)

Ол бөлік құнынан үлкен болуы мүмкін емес.

Өлшеудің дәлдігі

Физикалық аспап – Термометр

Өлшенетін шама –t (температура)

Мысал: Аспаптың қателігін ескеріп, өлшеу нәтижесін жазыңыз

Ескерту! Өлшенген мән мен аспап қателігі бірдей өлшем бірлікпен көрсетіледі!

Сызғыш

Ұзындық (қарындаш)

0,1 см

9,8 см

Практикалық тапсырма 3

0,05 см

Қажетті мәліметтерді кестеге енгізіңіз

Дескрипторлары:

Кесте мәліметтерін дұрыс толтырады

Сағат (секундомер)

Уақыт

1 мин

25 мин

Практикалық тапсырма 4

0,5 мин

Қажетті мәліметтерді кестеге енгізіңіз

Дескрипторлары:

Кесте мәліметтерін дұрыс толтырады

Оқу мақсаты:

7.1.2.1 аспаптардың қателіктерін есепке ала отырып, ұзындықты және уақытты өлшеу.

Бағалау критерийлері:

Физикалық аспаптарды біледі;

Аспаптардың шкаласына талдау жасайды;

Өлшем бірлігі;

Бөлік құны;

Аспаптардың қателігін есепке ала отырып, өлшеулер жүргізе алады

Қорытындылайық...

Физика кабинетінде қауіпсіздік ережелерін не үшін сақтау қажет?

Өлшеу нәтижесін жазу үшін қандай мәліметтерді білуіміз қажет?

Бөлік құны дегеніміз не?

Аспатың қателігі дегеніміз не?

Рефлексия

Сабақта .... қызықты болды.

Сабақта ... қиын болды

Мен ... үйрендім

Оқу мақсаты:

7.1.1.5 сандарды стандарт түрде жазған кезде еселік және үлестік қосымшаларды білу және қолдану: микро (μ), милли (m), санти (c), деци (d), кило (k) және мега (M);

Бағалау критерийлері:

Дәреже ұғымының мағынасын біледі;

Дәрежеге амалдар қолдана алады;

Сандарды стандарт түрге келтіре алады;

Еселік және үлестік қосымшаларды (префикс) қолдана алады.

Үлкен және кіші сандарды жазу

Ғылым мен техникада аса үлкен және өте кіші сандарды жиі пайдалануға тура келеді. 

Жер мен Күннің арақашықтығы –

150 000 000 км,

Сутегі молекуласының өлшемі –

0, 000 000 023 см

Сандарды стандарт түрде жазу

Сондыктан өте үлкен немесе өте кіші санды екі көбейткіштің көбейтіндісі түрінде ықшамдап жазу амалы қолданылады.

150 000 000 км = 1,5∙108 км

0, 000 000 02 см = 2∙10-8 см

бірінші көбейткіш - бір таңбалы немесе үтірлі екі таңбалы сан,

ал екінші көбейткіш - дәреже көрсеткіші бар 10 саны болып келеді.

Дәреже

Бірдей көбейткіштерден тұратын көбейтінді дәреже деп аталады.

Мысалы, 3∙3∙3∙3 = 34 = 81 теңдігіндегі 81 саны 3 санының төртінші дәрежесі.

34 = 81 жазуындағы 3 саны (қайталанатын көрсеткіш) – дәреженің негізі,

4 саны – дәреженің көрсеткіші,

ал 81 саны – 34 дәрежесінің мәні деп аталады.

Физикада біз 10 санының дәрежелерін қолданамыз:

10·10·10=103

Натурал сандардың дәрежесі

100 = 1

101 = 10

102 = 100

103 = 1000

106 = 1000 000

109 = 1000 000 000

100 = 1

10-1 = 0,1

10-2 = 0,01

10-3 =0,001

10-6 = 0,000 001

10-9 =0,000 000 001

Үлкен сандар оң дәрежелік көрсеткішпен (еселік)

Кіші сандар теріс дәрежелік көрсеткіштермен (үлестік)

1) 3540000 санды стандарт түрінде жазыңыз

2) 0,00248 санды стандарт түрінде жазыңыз

3) Мәндерді стандарт түрінде және префиксті қолдана отырып жазыңыз

8450000 Н=

Тапсырмаларды орындаңыз

0,0000039 м=

8,45 · 106 Н =

8,45 МН (меганьютон)

3,9 · 10-6 м =

3,9 мкм (микрометр)

Дәреженің қасиеттері

Дәреже қасиеттерін қолдану

2 ∙ 103 ∙ 1,5 ∙ 105 =

2 ∙1,5 ∙ 103+5 = 3∙108

3 ∙ 107-3 =

Қалыптастырушы бағалау

Рефлексия