Центрлік симметрия. Осьтік симметрия. Математика, 6 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

6.3С Координаталық жазықтық

Мектеп: Атырау қаласы ХББ НЗМ

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні: Шамеденова Л.Х.

Сынып: 6

Қатысқандар саны:

 Қатыспағандар саны:

 Центрлік симметрия. Осьтік симметрия

6.3.1.5

осьтік және центрлік симметрия ұғымдарын меңгеру;

Оқушыларға:

• осьтік және центрлік симметрия ұғымдарын түсіну;
• түзуге қатысты берілген фигураларға симметриялы фигураларды салуды үйрену;
• нүктеге қатысты берілген фигураларға симметриялы фигураларды салуды үйрену.

Оқушылар:

• осьтік және центрлік симметрия ұғымдарын біледі;
• түзуге қатысты берілген фигураларға симметриялы фигураларды салады;
• нүктеге қатысты берілген фигураларға симметриялы фигураларды салады.

Оқушылар

• түзуге немесе нүктеге қатысты берілген функцияларға симметриялы фигураларды салады.

Пәнге қатысты лексика мен терминология:

• симметрия;
• осьтік симметрия, центрлік симметрия;
• симметрия осі;
• симметрия центрі;
• фигура бейнесі;
• фигураның бастапқы бейнесі.

Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер:

• берілген нүктенің оське қатысты симметриялы нүктесін салу үшін ...;
• берілген нүктенің центрге қатысты симметриялы нүктесін салу үшін ...;
• координаталар басына қатысты симметриялы нүктелердің ... болады;
• абсцисса осіне қатысты симметриялы нүктелердің ... болады.

Сенімді қарым-қатынас, өзіндік шешім қабылдауды үйрену және оны дамыту. Бір-бірінің пікірлерін құрметтеу, тыңдау, қабылдау. Оқушылардың өз бетімен білім алуына қажетті дағдыларды қалыптастыру.

Осьтік және центрлік симметрия ұғымдарын меңгеру, салып білу арқылы қоршаған ортада кездесетін сызбалардан (суреттерден) алынған ақпараттарды талдау және зерттеу.

Оқушыларды Active Board-тың кең спектрін пайдалануды үйрету, АКТ бойынша дағдыларын дамыту және жетілдіру, симметриялы фигураларды көрсету.

Вертикаль және сыбайлас бұрыштардың анықтамаларын білу; координаталық түзуді кескіндей алу және координаталық түзуде нүктелерді белгілей алу.

 Сабақ барысы

 Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ұйымдастыру кезеңі.

Амандасу

Біріккен оқу ортасын құру.

Оқушыларға әр түрлі суреттері бар үлестірмелер таратыңыз. Кейбір суреттің центрлік симметриясы, ал кейбіреуінің осьтік симметриясы болсын, ал қалғандарында симметрия мүлдем болмасын. Оқушыларға үлестірмелерді қандай да бір белгі бойынша жүйеге келтіруді (классификациялауды) ұсыныңыз.

Осьтік және центрлік симметрия туралы ұғымды қалыптастыруға көмек беріңіз. Сабақтың тақырыбы мен мақсатын жариялаңыз.

Симметрия – грек сөзінен алынған. Ол белгілі бір тәртіптің болуын, бөлшектерді ұйымдастырудағы тұрақтылықты, парапарлықты білдіреді.

Симметрияның ең қарапайым түрі түзуге қатысты симметрия.

Осьтік симметрия

Түзуге қатыстты симметрия (осьтік симметрия) – осьтік симметря болады, ал түзудің өзін симметрия осі деп атайды.

Практикалық жұмыс №1.

k түзуіне қатысты А нүктесіне симметриялы А₁нүктесін салу:

1) k түзуін және одан тыс А нүктесін салу;

2) А нүктесі арқылы k түзуіне AD перпендикулярын жүргізу ;

3) D нүктесінен бастап ұзындығы АD- ға тең DА₁өлшеп салу.

Түзуді бүктеу кезінде «жартылары» сәйкес келсе, онда ол осьтік симметриялы.

Практикалық жұмыс №2.

s түзуіне қатысты АВС үшбұрышына симметриялы үшбұрышты салуды өздері орындауды ұсыну.

Нәтижесін тақтада көрсету арқылы өзін – өзі бағалауды жүзеге асыру.

Қасиеті. Екі симметриялы фигуралар өзара тең.

- кез келген бұрыштың бір симметрия осі болады,

Жазықтықтағы симметрияның екінші түрі – нүктеге қатысты симметрия.

Центрлік симметрия – нүктеге қатысты симметрия, яғни нүктеге қатысты оның екі жағында бірдей қашықтықта симметриялы бір нәрсе (мысалы, басқа нүктелер немесе нүктенің геометриялық орны) болуы.

Егер O нүктесі AB кесіндісінің ортасында жатса,  A мен B нүктелері O нүктесіне қатысты симметриялы болады. O нүктесі симметрия центрі деп аталады, ал фигура центрлік симметриялы болады.

Практикалық жұмыс №3.

O нүктесі қатысты AB кесіндісіне симметриялы кесіндіні салайық:

1) O нүктесі қатысты А нүктесіне симметриялы А₁ және В нүктесіне симметриялы В₁ нүктесін салу;

2) А₁ және  В₁ нүктелерін қосамыз, сонда А₁ В₁ кесіндісін аламыз.

Практикалық жұмыс №4.

О нүктесіне қатысты АВС үшбұрышына симметриялы үшбұрышты салуды өздері орындауды ұсыну.

Нәтижесін тақтада көрсету арқылы өзін – өзі бағалауды жүзеге асыру.

Қасиеті: Бір нүктеге қатысты симметриялы фигуралар тең.

Координаталық жазықтықта О нүктесіне қатысты симметриялы нүктелердің координаталары қарама – қарсы сандар болады.

Егер O нүктесіне қатысты симметриялы нүктелер фигураның өзінде жатса, ол фигура центрлік симметриялы фигура болады.

Жалпы сыныптық ауызша талдау тапсырмалары:

№1. а түзуі MK кесіндісінің ортасын белгілі бір тік емес бұрыш жасап қияды. а түзуіне қатысты M мен K нүктелері симметриялы бола ма?

№2. Берілген фигура жұптары түзуге қатысты симметриялы ма?

№3. Фигуралар белгіленген нүктеге қатысты симметриялы ма?

№4. Қай нүкте A нүктесіне симметриялы екенін тап.

• O нүктесіне қатысты

a түзуіне қатысты

• №5. Суретте үшбұрыш, квадрат және тік төртбұрыш берілген. Қай суреттердегі қызыл түзу симметрия осін көрсетіп тұр?
• №6. Төмендегі заттардың арасынан осьтік немесе центрлік симметриясы болатын заттарды тап.
• №7. Әріптердің қайсысында осьтік немесе центрлік симметрия бар екенін көрсет.
• Д Ш О П
• Оқушылар беріген түсіндірме жауапты тыңдап,

арқылы бағалауды ұйымдастырыңыз.

Жеке жұмыс

№1. m түзуіне қарағанда К нүктесіне симметриялы К₁ нүктесін салыңыз.

a) Егер тік төртбұрыштан бір нүкте алып, оған симметриялы нүкте салсақ, ол осы тік төртбұрышта жата ма?

b) m түзуіне қатысты фигура симметриялы ма?

№2. А(-3;3), B(-2;3) нүктелері берілген. A₁ нүктесі A нүктесіне, B₁ нүктесі B нүктесіне координаталар басы O нүктесіне қатысты симметриялы. A₁, B₁ нүктелерінің координаталарын табыңыз.

№3. Центрлік симметриясы болатын фигураны табыңыз.

№4. Екі симметриясы да болатын фигураны табыңыз (центрлік, осьтік)

Дескриптор: Білім алушы:

- m түзуіне қатысты симметриялы нүктені салады;

- координаталық жазықтықта симметриялы нүктелер салады;

- центрлік симметриялы фигураны біледі:

- екі симметриясы да болатын фигураны біледі.

Дайын дескриптор бойынша жұпта өзара бағалау жүргізу.

Сабақты қорытындылау:

- осьтік және центрлік симметрия деген не?

- түзуге қатысты берілген фигураларға симметриялы фигураларды салу алгоритмі;

- нүктеге қатысты берілген фигураларға симметриялы фигураларды салу алгоритмі.

Үйге тапсырма: № 1235

Берілген нүктелердің қайсылары О нүктесіне қарағанда симметриялы.

№ 1224

Симметрия осі бар фигураны таңдап, осін жүргізіңіз.

Рефлексия:

Бүгін біз сабақта нені білдік, оқушы пікірін тыңдау.

 Саралау –оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

 Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

 Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы.

Сабақ үрдісінде ұсынылған тапсырмалар біртіндеп күрделендіріліп практикалық жұмыспен ұсынылады. Оқушының жаңа материалды меңгергенін, салу шеберлігін шыңдау барысында әр түрлі бағыттағы тапсырмалар дайындалды.

Жұптық жұмыста бірін-бірі бағалау, жеке жұмыста өзін өзі бағалау, мұғалімнің бағалауы. Әр жұмыстан кейін кері байланыс жасап отыру.

Орындалатын тапсырмалар практикалық жұмыстар болғандықтан оқушының еркін қозғалыста болуына көңіл бөліңіз.