Тура пропорционалдық шамалар. Математика, 6 сынып, дидактикалық материал.

Қосымша материалдар

Қосымша №1.

• Екі санның ___________сол сандардың _______________аталады.
• Егер берілген қатынастың алдыңғы мүшесін соңғы мүше етіп, ал соңғы мүшесін алдыңғы мүше етіп, орындарын ауыстырып жазсақ, онда берілген қатынасқа ____________ алынады.
• Қатынастың екі мүшесін де нөлден өзге бірдей санға _______ немесе ___________, берілген қатынасқа ________шығады.
• Екі қатынастың теңдігі ___________деп аталады.
• _________________шеткі мүшелерінің көбейтіндісі ортаңғы мүшелерінің көбейтіндісіне ______.

Жауабы:

• Бөліндісі, қатынасы.
• Кері қатынас.
• Көбейтсек, бөлсек.
• Пропорция.
• Пропорцияның, тең.

Қосымша №2.

Сабақтағы қол жеткізілетін оқу мақсаты:

6.1.1.2 қандай шамалар тура пропорционалдық болатынын түсіну, мысалдар келтіру, есептер шығару.

Кесте бойынша ойланып, сұраққа жауап іздеңдер.

Жылдамдық 4 м/с тұрақты болғанда уақыт артса, жүрілген жолдың ұзындығы қалай қалай өзгереді?

Қосымша №3.

Егер бір дәптер 90 г қағаздан дайындалса, екі, үш, төрт, ..., сегіз дәптер неше грамм қағаздан дайындалады? Жауапты кесте түрінде жаз:

Тура пропорционалдық шамаларға мысалдар:

• Заттың бағасы тұрақты болғандағы оның құны мен мөлшері (массасы, ұзындығы, саны)
• Тұрақты жылдамдықпен жүргендегі жол мен уақыт;
• Шаршының қабырғасының ұзындығы мен оның периметрі;
• Заттың көлемі мен массасы.

Қосымша №4

• Шаршының қабырғасы мен периметрі;
• Ауданы берілсе, тіктөртбұрыштың ені мен ұзындығы;
• Берілген уақыттағы, машинаның жылдамдығы мен жолы;
• Турбазадан станцияға дейінгі жолдағы туристің жылдамдығы мен уақыты;
• Ағаштың жасы мен биіктігі;
• Болат шардың көлемі мен оның массасы;
• Кинотеатрдағы сатылған билеттер саны мен кассаға түскен ақша;
• Машинаның саны мен жүк көтергіштігі;
• Жол тұрақты болғанда, машинаның жылдамдығы мен уақыты;
• Тіктөртбұрыштың ені тұрақты болғанда, ауданы мен ұзындығы.

Қосымша № 5. Жұптық жұмысты бағалау критерийлері:

• Тапсырманы дұрыс түсінген.
• Тура пропорционал болатын функция табылған.
• Кесте дұрыс толтырылған.
• Графигі дұрыс сызылған.
• Бірлесе жұмыс жасаған кездегі қарым-қатынастары жақсы.

Тапсырма. Берілген функциялардың арасынан тура пропорционалдықты тап. Кесте толтырып, графигін сыз.

Жауабы:

Қосымша №6.

Қалыптастырушы бағалау жұмысы.

• х-пен шаршының кабырғасын белгіле.

у-пен оның периметрін белгіле.

• Бұл шама х шамасына пропорционал бола ма?
• Кестені сызып, толтыр.
• Егер екі шаманың біреуін бірнеше есе кемітсе, екіншісі қалай өзгереді?
• Берілген кестелердің арасынан тура пропорционал болатын тәуелділікті тап және толықтыр.

Қосымша № 7. «Нысана» бойынша оқушылардың бүгінгі сабақты қорытындылау.