Нарықтық экономика. Экономикалық жүйелердің типтері. Дүние жүзі тарихы, 11 сынып, презентация.

Бұл неге байланысты?

Экономикалық жүйе-бұл қоғамның алдында тұрған мәселелерді шешу үшін шаруашылық өмірін ұйымдастырудың тәсілі:

-Нені өндіру қажет?

- Қалай өндіру керек?

- Кім үшін өндіру керек?

Сабақтың мақсаты:

11.1.1.4 экономикалық жүйенің түрлері туралы білімді пайдалана отырып, экономикалық дамудың ерекшеліктерін түсіндіру;

Экономикалық теория негізгі үш түрге бөлінеді:

еркін нарықтық экономика;

командалық (орталықтан басқарылатын);

аралас экономика;

Бұл жүйелерден басқа дәстүрлі және өтпелі деп аталатын түрлері бар.

Топтық жұмыс: ресурстарды зерттеу, нәтижелерді кестеге енгізу, анықтама құрастыру

Экономикалық жүйе

Белгілері

Дәстүрлі

Орталықтандырылған

(плановая)

Нарықтық

Меншік нысаны

Ұйымдастыру тәсілі

Шешім қабылдау

Адамдар қызметін

үйлестіру тәсілі

Ақпаратпен

қамтамасыз ету

Адамдарды еңбекке

жұмылдыру әдістері

Экономикалық жүйелердің типтері

Экономикалық жүйе

Белгілері

Дәстүрлі

Орталықтандырылған

Нарықтық

Экономикалық емес

– мәжбүрлеу

Мемлекет тарапынан

орталықтандырылған

жоспарлау

Экономикалық

– қатысушылардың

жеке пайдасы

Баға арқылы

нарықтық механизмі

Орталық тікелей

Директивалық нұсқау-

лар арқылы шешім

қабылдайды

Экономикалық

еркіндік –

жеке шешімдер

қабылдау

Мемлекеттік

Жеке

Ұжымдық немесе

Жеке меншіктің

Басым болуы

Салт-дәстүрлер

негізінде шешім

қабылдау

Ұрпақтар

сабақтастығы

негізінде табиғи

немесе ұсақ

тауарлы өндіріс

Өмір сүру үшін

Меншік нысаны

Ұйымдастыру тәсілі

Шешім қабылдау

Адамдар қызметін

үйлестіру тәсілі

Ақпаратпен

қамтамасыз ету

Адамдарды еңбекке

жұмылдыру әдістері

Дәстүрлі экономика

– сирек кездесетін шектеулі 

табиғатТабиғат ресурстары (мұндай бет жоқ) Табиғат ресурстары (мұндай бет жоқ)

ресурстарынТабиғат ресурстары (мұндай бет жоқ) кеңінен

пайдалануды дәстүрлер мен

ғұрыптар

айқындайтын экономикалықЭкономикалық жүйе Экономикалық жүйе

жүйеЭкономикалық жүйе.

Орталықтандырылған экономика

материалдық қорлар мемлекетМемлекет

 меншік болып есептеліп, барлық 

кәсіпорындардыңКәсіпорын экономика қызметі

директивалық жоспарлау, басқару

және бақылау арқылы бағытталып,

–

Нарықтық экономика – еркін кәсіпкерлік, өндіріс құрал-жабдығына

меншік нысандарының көптігі, нарықтық баға белгілеу, шаруашылық

жүргізуші субъектілер арасындағы шарттық қатынастар,

мемлекеттің шаруашылық қызметке шектеулі түрде араласуы

қағидаттарына негізделген экономика,

Нарықтық

Дәстүрлі

Орталықтандырылған

Аралас

ДәстүрліДәстүрлі экономикалық жүйе (мұндай бет жоқ) Дәстүрлі экономикалық жүйе (мұндай бет жоқ) Дәстүрлі экономикалық жүйе (мұндай бет жоқ)экономикалықДәстүрлі экономикалық жүйе (мұндай бет жоқ) Дәстүрлі экономикалық жүйе (мұндай бет жоқ)

жДәстүрлі экономикалық жүйе (мұндай бет жоқ)үйедеДәстүрлі экономикалық жүйе (мұндай бет жоқ)

 өндіру, бөлу және

тұтыну қалыптасқан

дәстүрлер

мен ғұрыптарға

негізделеді.

Орталықтандырылған (жоспарлы)

экономикада-

материалдық қорлар мемлекетМемлекет

 меншік болып есептеліп, барлық 

кәсіпорындардыңКәсіпорын экономика қызметі

директивалық жоспарлау, басқару

және бақылау арқылы бағытталып,

үйлестіріліп отырады.

Нарықтық экономика — тауар өндірісі мен айналымы заңдары

бойынша ұйымдастырылатын айырбасты сипаттайтын тауар

қатынастарының жиынтығын білдіреді.

Аралас экономика –

экономиканың мемлекеттік,

кооперативтік жеке меншік

Нысандарына негізделген

шаруашылықты жүргізу жүйесі. 

Рефлексия

Адамзат сынағандағыдан басқа экономикалық жүйелердің болуы мүмкін бе?

Егер " иә " болса, олар негізгі экономикалық мәселелерді қалай шешетін болады?

Зорлық-зомбылық (мәжбүрлеу) игіліктерді өндіруді, бөлуді, айырбастауды және тұтынуды толық орталықтандыру және бақылау;

Экономикалық өмірде еркіндік жеке қызығушылық арттыру

Үй жұмысы:

"аралас экономика" ресурсын зерттеу, нәтижелерді "экономикалық жүйелер" кестесіне енгізу»