Дүниежүзінің этникалық картасы: тарих және қазіргі таң. Дүние жүзі тарихы, 10 сынып, дидактикалық материал.

Әр адамда өз анасынан басқа,

Жебеп тұрар, демеп тұрар арқада.

Болу керек құдіретті төрт ана,

Туған тілдің- түп қазығың, айбының.

Туған жерің-сатылмайтын байлығың,

Туған дәстүр, салт санасы, тегі,

Шуақ шашар қадамыңа үнемі және туған тарихы.

-Жер шары халық қандай принцип негізінде топтастырылады?

-Адам қандай нәсілдерге жіктеледі?

Ұлттық құрамы:

Этнос немесе халық дегеніміз- тілі мен ата қонысының шаруашылық сипаты мен мәдениетінің ортақтығы негізінде тарихи қалыптасқан және бірыңғай ұлттық санаға ие адамдардың қауымдастығы бүкіл дүние жүзінде 4 мыңнан астам этнос бар.

Дүниежүзіндегі мемлекеттер

Бірұлтты көпұлтты

90%-дан астамын негізгі ұлт құрайды 100-ден астам ұлт өкілдері туралы (Дания,Швеция, Жапония, Корея, ( Үндістан, Нигерия, Индонезия, Ресей,

Германия, Франция.) АҚШ, Қазақстан).

Көпұлтты Қазақстанда 2005 жылдың / 01 қаңтарына қарай этностар үлесі 84,5% (қазақтар -57,8%), орыстар -26,7% аз ұлттар халықтың 15,5 % .

Этностық процестер.

Тілдік құрамы

Дүние жүзінде халық саны 6 млрд-тан астам, тілдер саны- 3 мыңнан астам. Кейбір ғылыми еңбектерде 5 мың деп шамалайды. Қазіргі кезде саны аз аустралиялық аборигендердің 250, Солтүстік Америка үндістерінің 170 тілі жойылу алдында тұр. Дүниежүзіндегі тілдерді 45-тен астам тіл тобына оларды өз кезінде 20 тілдік семьяға топтастырады.

Оқшау тілдер оларға жапон, корей тілдері, испанияда тұратын басктердің тілі (шығу тегі белгісіз) Еуропаның тілдердің таралу аясының кеңеюі. Ұлы географиялық ашылулар кезеңімен тығыз байланысты.

Үнді еуропаның 40%

Қытай-тибет 20%

Нигер-кордофан 80% және афразиялық 7%

Еуропаның бұрынғы отарларында еуропалық тілдер мемлекеттік тілдер ретінде Африканың 21 елінде француз тілі,

19-елінде ағылшын тілі.

5-елінде португал тілі мемлекеттік тіл.

Кең тараған алты тіл (ағылшын, француз, орыс, испан, араб және қытай) БҰҰ-ның жұмыс тілдері болып саналады.

Діни құрамы

- Қандай діндерді білесіңдер

- Сендер қандай дін тобына жатасыңдар?

- Қандай ұлттық діндерді білесіңдер?

Діндер түрлері

Әлемдік ұлттық, дәстүрлі діни нанымдары сипаттап ерекшеліктерін анықтау қажет ол үшін

Этностық (ұлттық) діндердің таралуы, ауқымы әлемдік діндерге қарағанда тар олар белгілі бір ұлт өкілдерін ғана қамтиды.

Діндердің таралуы

Дәстүрлі (жергілікті) діндер алғашқы қауымдық құрлыс кезінде пайда болып, осы күнге дейін кейбір халықтарда сақталып қалған. Дәстүрлі сипат алған діни нанымдардың мынадай түрлерін ажыратуға болады:

а) анимизм-рухқа, оның мәңгілігіне және аруақтардың бар екеніне сену;

ә) ата-бабалар рухына табыну;

б) тотемизм-тайпаның шығу тегін өздері қасиетті деп танитын өсімдікпен немесе жануарлармен байланыстыру.

в) Фетишизм-заттарға табынып, олардың айрықша күшіне сену.

г) Шаманизм-айрықша қаиеттерге ие бақсылардың (маман) аруақтармен сөйлесе алатын қабілетіне сену.