Неліктен 20-30 жылдарды Жапонияда милитаризациялау процесі күшейді? Дүние жүзі тарихы, 8-9 сынып, қосымша материал 2.

 Қосымша 3

 1929 жылдың соңында капиталистік елдерде қазан айында АҚШ-та биржалық күйзелістен басталған бұрын-соңды болмаған экономикалық дағдарыс орын алды. Осы елдер арасындағы тығыз экономикалық байланыстарға байланысты дағдарыс Жапонияға өте ауыр соққы берді. Ол экономикалық әлсіздік пен жапон капитализмінің салыстырмалы артта қалғанын көрсетті. 1929-1931 жылдары фабрика-зауыт өнеркәсібі өнімінің жалпы құны 32% – ға қысқарды. Көмір, металлургия, мақта-мата салаларында және Кеме жасауда өндіріс көлемі айтарлықтай азайды.

 Ауыл шаруашылығына одан да ауыр соққы жасалды, осы кезеңде өнім құны 60% - ға азайды. Экономиканың аграрлық секторы бірінші кезекте құлдыраудың негізгі ауырлығын сезінген еді. Әсіресе, шаруа қожалықтарының 50%-ы жұмыспен қамтылған Жібек шаруашылығында, ал шикі Жібек экспорты Жапониядан әкетудің 30% - ына жетті. АҚШ-тағы дағдарыстың нәтижесінде-негізінен жапон шикі жібегінің экспорты қысқарып, бағалар күрт төмендеді. Жібек, күріш және т. б. бағалардың төмендеуі ауыл шаруашылығы өнімдері көлемінің 40% - ға қысқаруына алып келді.

 Дағдарыс жылдарында жапон экспорты жалпы төмендеді. Бұл ретте елдің жалпы ұлттық өнімінің 20% - ға жуығы экспортқа түскенін ескеру керек. Сыртқы және ішкі рыноктың тарылуы іске асырылмаған тауар құндылықтарының мол жинақталуына алып келді.

 Мұндай қиын жағдайларда Жапонияның үкіметтік топтары дағдарыстан шығу жолдарын табуға тырысты, оның негізгі ауырлығы еңбекшілер иығына түсті. Жұмыс орындарын кеңінен қысқарту тәжірибеге алынды. 1929-1933 жылдары жұмыссыздардың саны 3 млн. адамға дейін өсті, жалақы төмендеді. Өндірісті рационализациялау, оның шоғырлануы мен орталықтандырылуы тездеді, бұл ұсақ және орташа буржуазияның жаппай бұзылуы болды. Колонияларды қатаң пайдалану одан әрі өсті.