XІX ғасырдағы өнер мен әдебиет әлеуметтік әділетсіздікті қалай суреттейді? Дүние жүзі тарихы, 7 сынып, дидактикалық материал.

Қосымша 1.

Суреттер топтамасы

Л. Альма-Тадем Римдік театрдың кіре берісі Репин И. Бурлаки на Волге. Россия. Середина 19 век. Реализм

Огюст Ренуар. Бал в Мулен де ла Галетт. 1876 г. К. Моне Впечатление. Восход солнца,

Импрессионизм Импрессионизм

Жан Луи Давид «Клятва Горациев» Неоклассицизм Жан Франсуа Милле «Сборщицы колосьев» Реализм

Анри Руссо. Дама с собачкой. Романтизм Франциско де Гойя. Портрет герцогини Альба

 Неоклассицизм – ХІХ ғасырдың екінші жартысы мен ХХ ғасырда мифологиялық сюжет пен антикалық тақырыпты басты ұстаным тұтқан әдеби ағым. Неоклассицизм Еуропа өнерінде ұзақ уақыт үстемдік құрған романтизмнің дағдарысы нәтижесінде әдебиет пен музыкада, бейнелеу өнерінде пайда болды. Неоклассицизм модернизмнің бір үлгісі ретінде көрінді. Неоклассиктер романтизм ағымы аясында жоғалуға таяған дәстүрдің дамуын, үрдістердің жалғасым табуын қолдады. Неоклассицизм өкілдері (Элиот, О.Э. Мандельштам, Б.Л. Пастернак, т.б.) классикалық тіл мен мәдениетті антикалықтың бастауы санайды. Неоклассицизм үлгісіндегі шығармалардан классицизм дәстүрін байқауға болады. Ұлт әдебиеті мен нақты тарихи жағдайларда Неоклассицизм түрлі идеялық-көркемдік мәнге ие болды. Оны француз әдебиетіндегі парнастықтар поэзиясынан, орыс символистерінен, француз драматургиясынан (ХХ ғасырдың ортасы) көруге болады.

 Импрессионизм ХІХ ғасырдың екінші жартысы мен ХХ ғасырдың басында өнерде қалыптасқан ағым. Импрессионизм өкілдері өмірді шынайы, айқын, боямасыз бейнелеуге ұмтылды.

Бейнелеу өнерінде импрессионизмның алғашқы белгілері ХІХ ғасырдың 60-жылдары суретшілер Делакруа, Констебл, Тернер шығармаларында көрініс тапты. Импрессионизмнің негізін француз суретшілері (К.Моне, О.Ренуар, Э.Дега) қалады. Олардың шығармаларынан өмірдің немесе табиғаттың бір сәттілік бейнесі әсерлі де көркем берілді. Табиғаттың құбылмалы шақтарын, заттардың түсін, жарық пен сәуленің дәл де нәзік өзгеретінін көрсете білді. Импрессионизм өкілдері табиғаттағы құлпырған бай бояу әлемін жіті байқап, анық жеткізуге тырысты. Түстердің түрленуін алғаш көрсеткен де импрессионизм ағымы болды. Францияда 1870 жылдан бастап импрессионизм көркемдік әдіс ретінде қалыптаса бастады. Оның өкілдері өнердің қоғамдық мазмұнынан, бейнені жинақтау және типтендіру принциптерінен бас тартты. Дегенмен импрессионизм адамның өзін қоршаған ортадан алатын сезімдік әсерін, құбылмалы шақтарын, жарық пен атмосфераның ықпалынан зат түсінің өзгеруін дәл де нәзік беруде елеулі жетістіктерге жетті. Олар белгілі бір идеялы тақырыптарға немесе қатып қалған әдістемелі заңдылықтарға бой ұрмай, еркін, өздерінің қалауынша жаза білді. Кескіндемедегі құрылымды (композицияны) еркін құра білді. Импрессионизм образды сомдауда солқылдақтыққа, екі ұштылыққа ұрынып, суреттегі үйлесімділік дәлдігінен алшақтады. Импрессионизм өкілдері бояу қосындыларын қолданбай, тек “таза түстерді” пайдалануды талап ететін пленэр жүйесін жасады.

«Панч» журналынан сурет «Қайыршылар отбасы»

Кедей . «Панч» журналынан сурет

 XIX ғ. БАҚ-тағы әлеуметтік әділетсіздік. ХІХ ғасырда әлемнің көптеген елдерінде бұқаралық ақпарат құралдарын газет пен журналдар белсенді дамыды. Олар арзан болды және қоғамның барлық мүшелеріне қол жетімді болды. Кез келген тақырыпта газеттер мен журналдардағы мақалалар басылып шықты. Біртіндеп олар жазушылар мен суретшілердің шығармаларын басып шығара бастады. Қазіргі уақытта бейнелеу өнерінің мұндай жанры карикатура ретінде кеңінен таралған. ХІХ ғасырдың ортасынан бастап, Ұлыбритания «Панч» сатира журналы апта сайын шығара бастады. Бұл журналда суретшілер жиі өздерінің карикатураларын жариялады.

Шығармашылық тапсырма. әлеуметтік теңсіздік мәселесін қарастырып отырған жазушы немесе суретшінің орнына елестетіңіз. Келесі критерийлер бойынша таныстырылымды дайындаңыз:

• Шығарманы қандай мақсатта жаздыңыз?
• Шығармаңызда қандай әлеуметтік теңсіздікті қарастырдыңыз?
• Оны қалайша көрсетіңіз?

Тапсырма. Суретші Оноре Домьенің суреттерімен танысып, сұрақтарға жауап беріңіз.

.

«1 класс вагоны» «2 класс вагоны» «3 класс вагоны»

• Автор қоғамның қандай мәселелерін көрсетіп отыр?

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

2.Сіз қалай ойлайсыз, суретшілер өздерінің суреттерінде неліктен осы сюжеттерді таңдап отыр? Бұл немен байланысты?

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________