Қырым соғысының себептері мен салдары қандай болды? Дүние жүзі тарихы, 7 сынып, дидактикалық материал.

1-қосымша

Таратпа материал

 Қалыптастырушы бағалау

Оқушының ТАӘ ________________________________Сыныбы_____________

Сабақтың тақырыбы «Қырым соғысының себептері мен салдары қандай болды?»

Оқыту мақсаты: 7.3.2.2 – XVIII–XIX ғасырдың ортасындағы халықаралық қатынастардағы өзгерістерді сипаттау

 Қырым соғысы (1853—1856)  кейде Шығыс соғысы деп те аталады – Британ, Француз, Осман империясы мен Сардин патшалығының құрамында коалициясымен және Ресей империясы арасындағы соғыс. Әскери әрекеттер Кавказда, Дунай князьдығында, Балтия, Қара, Ақ және Баренцев теңіздерінде, сонымен қатар Камчаткада өтті. Бірақ аса көп күш салынған қақтығыстар Қырымда болды, сол себепті де Қырым соғыс деген атқа ие болды.

 Соғысқа қатысқан әр жақтың әскери дауға деген өз шағымдары мен себептері болды.Ресей империясы қара теңіз бұғаздарының тәртібін, Балкан түбегіндегі әсерін нығайтуды қайта қарастыруға тырысты.

 Осман империясы Балкандағы ұлт-азаттық қозғалысты  басуды; Қырым мен Кавказдың қара теңіз жаға-жайларын қайтаруды көздеді.

 Англия,Франция Ресейдің халықаралық беделін түсіруге, Таяу Шығыста оның позицияларын әлсіретуге, Ресейден Польша, Қырым, Кавказ, Финляндияның аумақтарын күштеп тартып алуға; оны өткізу нарығы ретінде пайдаланып,Таяу Шығыста өз күштерін нығайтуға үміттенді.

  XIX ғасырдың ортасына қарай Осман империясы құлдырау жағдайында болды, одан басқа Осман қысымынан босану үшін православ халқының күресуі жалғасып жатты. Бұл факторлар 1850 жылдардың басында орыс импраторы Николай I Ұлыбритания мен Аустрия қарсылық танытқан православ халықтары мекендеген Осман империясының балкан иеліктерін бөлу туралы ойға әкелді. Одан басқа Ұлыбритания Кавказдың қара теңіз жағалауынан және Закавказьедан Ресейді шығаруға тырысты. Франция Императоры  Наполеон III, ағылшындықтардың жоспарларын шамаларынан тыс деп қолдамаса да, өзінің жеке билігін нығайту құралы ретінде және 1812 жылы Ресейден кек алу ретінде соғысты қолдады. Николай I Англия мен Аустрияның қолдауына үміттенді, бірақ қателесті. Ресей саяси оқшаулауға тап болды: Англия мен Франция Түркиямен одақтасты, Аустрия «арам ойлы бейтараптықтың» ұстанымын алды.

А.

Ә.

Соғыс себептері:

1._______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2._______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3._______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

• Соғыстың бастапқы кезеңінде ( 1853 қарашасы – 1854 сәуірі аралығында) _____________________________________________________ жолы болды.
• _________________________ адмиралдың басшылығымен орыс эскадрасы _________________________________бухтасында түрік флотын оқшаулады.
• 1853 жылғы 18 қарашада болған шайқаста ____________________ кемелер түгел жойылды.
• Орыс күштері барлығы ________________________________ адам жоғалтты.
• 1854 жылы ____________________ Алан аралдарын, Свеаборг, Соловецк монастырін жаулап алды. Қара теңізде Одессаны және Қиыр Шығыста Петропавловск-Камчатскні жаулап алды. Түрік жауынгерлері бүкіл жерде _____________________________________________________________алды.
• Одақтастар өз күштерін ____________________________________жинақтады.
• Альма өзеңіндегі шайқаста орыс әскерлері_______________________________
• 1854 жылдың 16 қыркүйегі қорғаныс __________________________ басталды.
• Орыс әскерлер бастиондарды жарып ___________________________________.
• Ресей _________________________________________________аумақтары мен

_______________________________________________________ құқығын жоғалтты.

Париж әлемі

 1856 ж. Наурызы аяғында Париждің бейбітшілік шартына қол қойылды. Ресей айтарлықтай аумақтан айырылған жоқ. Одан тек қана Бессарабияның оңтүстік жағы ғана алынды. Бірақ ол Дунай князьдығы мен Сербиямен қорғаушылық құқығынан айырылды. Ең қиыны және қорлайтыны Қара теңізінің «нейтрализациясы» туралы шарт болды. Ресейге Қара теңізде әскери-теңіз күштерін, әскери арсеналдары мен бекіністерін ұстауға тыйым салды. Бұл оңтүстік шеқараларының қауіпсіздігіне айтарлықтай соққы әкелді. Балкан мен Таяу Шығыстағы Ресейдің рөлі жоққа шығарылды: Сербия, Молдавия мен Валахия Осман империя сұлтанының жоғары билігіне ауысты.

 Қырым соғысында ұтылуы Ресейдің халықаралық күштерді қоюына және ішкі жағдайына айтарлықтай әсер етті. Соғыс бір жағынан оның әлсіз жақтарын көрсетті, екінші жағынан орыс халқының жеңілмейтін рухы мен ерлігін көрсетті. Ұтылу николайлық басқаруға қайғылы қорытынды жасады, бүкіл Ресей қоғамын дүрліктіріп, үкіметті шұғыл түрде мемлекеттік реформалаумен айналасуға мәжбүр етті.