Ежелгі Қытайдың ойшылдары нені үйретті Тарихи концепт (фокус): интерпретация. Дүние жүзі тарихы, 5 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 3А-бөлім: Ежелгі Қытай

Мектеп: ФМБ НЗМ, Алматы қаласы

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: 5

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Ежелгі Қытайдың ойшылдары нені үйретті

Тарихи концепт (фокус): интерпретация

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

• Конфуций, Лао-Цзы және Шанг Янгтің философиялық ілімдері зерттеу, олардың Ежелгі Қытайға, соның ішінде елді біріктірген Цинь Шихуанди императордың билігі кезіндегі ықпалына баға беру

 Сабақ мақсаттары

• Ежелгі философтардың көзқарастарына қарапайым түсіндірме беру және е желгі Қытайдың дамуына Конфуций, Лао-Цзы және Шанг Янгтің қосқан үлесіне баға беру

 Жетістік

 критерийлері

Оқушылар:

• Тарихи дереккөз негізінде тарихи шындықтың қандай болғаны туралы болжам жасай алады
• Сыныптағы талқылау нәтижесінде философтардың көзқарастары туралы пікірін негіздей алады

 Тілдік мақсаттар

Пәндік лексика мен терминология

Конфуцийшілдік; Даосизм; Легизм; Терракоталық әскер;

Ұлы Қытай қорғаны; Аспан ғибадатханасы; Ұлы арна

Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер

• Ежегі Қытай философтары … туралы айтты
• Алғашқы императордың мазары, бәлкім… болды
• Мен келесі деректерді негізге алып, мазар үлгісін осылай жасадым…
• Бірақ, менің қателесуім де мүмкін, себебі…

Меніңше, Ежелгі Қытай келесі салаларда көбірек табыстарға қол жеткізді…

 Құндылықтарды

  дарыту

Патриотизм, қазақ мәдениетінің озық дәстүрлерінің негізінде тәрбиелеу, әлемдік білім беру кеңістігінде бәсекеге қабілетті болуға мүмкіндік беретін терең академиялық білім беру, өз бетімен білім табу және өзіндік ізденіс жасау дағдыларын қалыптастыру, өз бетімен және топта тиімді жұмыс жасау дағдыларын шыңдау, еңбекке және шығармашылыққа, ашық болуға, ыңтымақтастыққа, қадірлеу мен азаматтық жауапкершілілкке баулу

 Пәнаралық

 байланыстар

Ежелгі Қытайды зерттеу барысында География, Қазақстан тарихы, Мәдениет және философия, экономика пәндерімен пәнаралық байланыстар жүзеге аырылады

 АКТ қолдану

  дағдылары

Оқушылар мұғаліммен бірге компъютермен, интернетпен, слайдтары мен видоематериалдарды көрсету үшін интерактивтік тақтамен жұмыс жасайды

Бастапқы білім

Оқушылар Ежелгі Үндістанда ғылыми білімдер қаншалықты дамығаны туралы біледі

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

(БЫМ) Оқушыларға «Миға шабуыл» әдісін қолдана тұра қоғам мен адамдардың қарым-қатынасы жайлы белгілі қазақ халқының мақал-мәтелін ұсынамын:

«Әдепсіз үйге кірме, әкімсіз елде тұрма»

Осыған орай, келесі сұрақтар қойылады:

-Бұл мақал-мәтелде қандай ойлар айтылады?

- Бұл мақал-мәтелдегі ойлар тек ақиқатты ғана білдіреме, әлде тек қана жақсы кеңес бола алады ма?

- Бұл мақал-мәтелді бүгіңгі жаңа сабағымызбен қалайша байланыстыруға болады?

Оқушылар бұл мақал-мәтел олар үшін ақиқатта және жақсы ақыл кеңесте болғанына көз жеткізу керек.Өйткені басшысыз және заңдарсыз ешқанадай мемлекет болмайды. Ал басшыға мемлекетті басқаруға оқымысты ғалымдар көмек беріп, қоғамда өмір сүру тәртіп ережесін құрастырады.

(М) Қымбатты оқушылар Ежелгі Қытайдың мәдениетінің қалыптасуы мен дамуына ойшылдар - Конфуций мен Лао Цзы елеулі үлес қосты. Олар Қытай тұрғындарының әдептілік көрсету мәдениетінің қалыптасуына елеулі роль атқарып, конфуцийшылдық пен даосизм діни-этикалық мектептердің негізін қалады.

(Б) және (Т/Ж) Слайд пен және материалдармен жұмыс жүргізу.

(М) – Сіздерге берілген кітаптағы мәтін мен құжаттарға сүйеніп ең алдымен Конфуцийдың өмірбаянымен және оның ілімімен танысайық

• Салт-дәстүрлерді және қоғамдағы қалыптасқан тәртіптерді сақтау;
• Ескіні құрметтеу
• Ежелгі даналыққа тартылу
• Үлкендерді құрметтеу және сыйлау дәст
• Жақсы әдеп – тәрбиелі адамның белгісі
• Барлық жерде тәртіп болу керек
• Дана басшы, салт-дәстүрлері мен және әдет-ғұрыптарға сүйене келе, барлық жерде үлгі бола алады, ол қатығездікке бармайды
• Халық басшыны әкесіндей сыйлау керек, ал басшы – халқын өз баласындай көру керек.

Оқушылар талқылау нәтижесінде Конфуцийдың мелекетте, әр отбасыда дәстүрлердің сақталуына аса мән бергеніне көз жеткізу керек.

Жауаптарды бағалау критерийлері

(Б) және (Т/Ж) Тарихи құжаттармен жұмыс

Конфуцийдің нақыл сөздерін бірнеше бөлікке бөліп, әр топқа таратылып беріледі.Сұрақтар:

- Сіздерге берілген бөліктерді дұрыс біріктіріңіздер.

- Әр оқушы сынып ішінде өз жұбын дұрыс тауып, біріктірілген нақыл сөздерді сыныпқа оқу керек.

- Балалар, егер Сіздер Конфуцийдың ұстанымдары бойынша өмір сүрсеніздер, онда бұл ұстанымдар қаншалықты өмірлерінізге әсер етуші еді?

- Бұл ілім бойынша қоғамдағы гармония-үйлесімдік неге байланысты болады?

- Бұл ілім бойынша, қалайша мемлекет басқарылуы керек?

Оқушыларға Конфуцийдің келесі нақылдары беріледі: «Адамдар саған қандай қарым-қатынаста болғанын қаласаң, өзің оларға сондай қарым-қатынаста бол», «Текті адам борыш туралы ойлайды, ал тексіз адам пайда ойлайды» және т.б. Нақыл сөздерде көрініс тапқан конфуцийшілдік идеяны айқындау үшін олардың мағынасына талдау жүргізіледі.

Тапсырмаға арналған дескрипторлар.

(Т) Барлық топтарға ортасында Конфуцийдің суреті бар А-3 ватманы мен оқушылар білетін аккадтық Саргон, Вавилонның билеушілері, парсы патшасы Дарий және император Ашока секілді билеушілердің есімдері жазылған карточкалар таратылады.

- Конфуций бойынша дәстүр ережелерi (ли), ата-аналар мен үлкендерге құрмет (сяо), адамдық қасиет (жэнь), адамдар қамқорлығы (шу), билеушiге адалдық (чжун), парыз (и) және т.б. жатады. Осыған орай карточкаларда берілген қай билеушілердің ілімі Конфуций іліміне жақын келетін болса, соншалықты қарточкаларынызды Конфуцийдің суретіне жақындатып орналастырыныздар

Оқушылар Конфуций іліміне жақын билеушілерді А-3 ватманға орналастырады

(М) Конфуцийдің өлімінен кейін оның ізбасарлары Қытайда өте беделді адамдарға айналып, көбінесе мемлекеттік кеңесші немесе сот шенеуніктері қызметтерінде болды.

-Сендер білесіндер, Қытайдың мемлекетінің қалыптасуына елеулі үлесті Лао Цзы қосты. Ол Қытайдың өзара жауласып отырған бірнеше мемлекеттер тұсында өмір сүрді. Сондықтан да, қарапайым халық кедейшілікте отырғанда, қытай билеушілерін соғысты баюдың көзі деп қарағаны үшін қатты сынға алды.

(Б) Оның нақылдары жазылған көшірмелерді таратып беремін де, және жұп ішінде әр ойдың нені білдіретінін талқылауын сұраймын.

Оқушыларға қойылатын проблемалық сұрақтар:

- Лаоның әр нақыл сөздері нені білдіреді?

- Лао-Цзыдың пікірінше, қуаттылық, байлық және билік болып не саналады?

Жауаптарды бағалау критерийлері

(Т) Оқушыларды конфуцийшілдер және даосистер тобына бөліңіз. Берілген қысқа уақыт ішінде олар бұған зерттеу жасайды:

- Лао-Цзы көзқарастарының Конфуцийдің көзқарастарына қаншалықты жақын болғанын талқылаңыздар.

- Неліктен Лао-Цзы Конфуций идеяларын жоққа шығарды?

- Конфуцийшілдердің Лао-Цзыдың билеушілерге арналған кеңестеріне (даосизм) қалай қарағанын талқылаңыздар

- Егер оқушы осы аталған ілімдер бойынша (конфуций және даосизм) оның ережелерін бұзса, онда ережені бұзған оқушыға қандай шаралар қолдану керек деп ұсынасыз?

- Олардың идеяларының қайсысы қазіргі Қазақстан үшін оңтайлы болуы мүмкін

Зерттеу нәтижесінде оқушылар мемлекетті басқару негізінде қандай да бір философиялық ілім жатуы мүмкін екендігін анықтай алады

Жұптық және топтық жұмыстарды бағалау критерийлері:

Сабақ соңында оқушылар «Екі жұлдыз бір тілек» әдісі бойынша рефлексия жүргізеді:

1жұлдыз «өте жақсы болғаны...»

2 жұлдыз «осы жер.... жақсы болды»

3 жұлдыз «осы жері..... жақсартуды қажет етеді»

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Саралау іріктелген тапсырмалар, нақты бір оқушыдан күтілетін нәтижелер, оқушыға дербес қолдау көрсету, оқу материалдары мен ресурстарын оқушылардың жеке қабілеттерін есепке ала отырып іріктеу (Гарднердің жиындық зият теориясы) түрінде болуы мүмкін.

Саралау уақытты ұтымды пайдалануды есепке ала отырып, сабақтың кез-келген кезеңінде қолданыла алады

Бұл бөлімде оқушылардың сабақ барысында үйренгенін бағалау үшін қолданатын әдіс-тәсілдеріңізді жазасыз

Денсаулық сақтау технологиялары.

Сергіту сәттері мен белсенді іс-әрекет түрлері.

Осы сабақта қолданылатын Қауіпсіздік техникасы ережелерінің тармақтары

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?