Қауіпсіздік ережесі. Арнайы дайындық жаттығулары. Дене шынықтыру, 10 сынып, дидактикалық материал.

Дидактикалық материал

Ортақ қауіпсіздік талаптары:

• Дене шынықтыру сабақтарына дәрігерлік тексерістен өткен, қауіпсіздік ережесімен танысқан оқушылар жіберіледі;
• Жарақат алудың қатерлері:
• дұрыс жабдықталмаған жағдайда жаттығулар жасалғанда, алдын ала ойланбай жаттығу жасағанда;
• таза емес спорттық жабдықтарда жаттығулар жасағанда, дымқыл қолмен жұмыс істегенде;
• Спорт залында өрт сөндіргіш және барлық қажетті медициналық қобдиша болу керек.

Сабақ алдында қойылатын қауіпсіздік ережесі:

• Спорт киімін кию керек және табаны тайғақ емес өкшесіз аяқ киім кию қажет.
• Секіру шұңқырындағы құмды жақсылап қопсыту керек, ондағы қосалқы заттардың болмауы керек.
• Лақтыруға арналған заттарды құрғақ шүберекпен сүрту керек.
• Сергіту сәтін өткізу керек.

Сабақ кезінде қойылатын талаптар:

• Топпен қысқа қашықтыққа жүгіргенде өзінің жағымен ғана жүгіру керек. Мәре сызығына дейінгі жол 15 м кем болмауы керек.
• Қақтығысып қалмау үшін жүгіріп келе жатып кенет тоқтап қалуға болмайды.
• Ойық жерге, қопсытылмаған және тайғақ грунтқа секіруге болмайды, қолмен тіреп қалуға болмайды.
• Лақтыратын заттарды қараусыз тастауға болмайды, мұғалімнің рұқсатынсыз лақтыруға болмайды.
• Лақтырар алдында абайлап адамдар бар ма, жоқ па қарап алу керек.
• Лақтыру аймағында тұруға болмайды, мұғалімнің рұқсатынсыз лақтырылған заттарды жинауға болмайды.
• Бір-біріне лақтырып беруге болмайды

Қауіп-қатер кезіндегі қойылатын талаптар:

• Сабақта өзіңді жайсыз сезінсең, тоқтап мұғалімге хабарлау керек.
• Травма алған жағдайда жедел алғашқы көмек көрсету керек, қажет болған жағдайда мекеме басшысына, ата-анасына, ауруғанаға апару керек.

I.Жалпы қауіпсіздік ережелері

1.Бұл нұсқауды сақтау спорт залында дайындалатын барлық оқушылар үшін міндетті.

2.Дене шынықтыру сабағына дәрігерлік тексеруден және қауіпсіздік техникасы нұсқамалығынан өткен оқушылар жіберіледі.

3.Спорт залында тек спорт киімі мен табаны таймайтын аяқкиімде ғана дайындалуға болады.

4.Спорт залына сырт киіммен кіруге болмайды.

5.Жеке гигиена талаптарын сақтау керек (дене таза болуы, тырнақ қысқа етіп алынуы тиіс).

6.Спорт залына портфель мен сөмке алып кіруге болмайды.

7.Спорт залындағы жарақат алу қаупі:

-электр жарығын қосқан кезде (электр тогынан зақымдану);

-ҚТ сақтамаудан (қолдарды, буындарды жарақаттау, соғып алу);

-бұзық немесе даындалмаған спорт снарядтарында жұмыс істеу кезінде.

8.Сүлгі мен сабын салынған жеке дорбаша болуы тиіс.

II.Сабақ басталар алдындағы қауіпсіздік талаптары

1.Спорт киімнін киім шешетін орында ауыстырып кию керек.

2.Мұғалімнің рұқсатынсыз немесе кезекшінің бұйрығынсыз спорт залына кіруге болмайды.

3.Спорт залына сабырмен, асықпай, тәртіп пен реттілікті сақтап кіреді.

4.Электр жарығын өз бетінше қосуға болмайды.

5.Мұғалім рұқсат бермей тұрып желдету үшін есікті ашуға болмайды.

6.Мұғалімнің нұсқауынсыз спорт құралдары мен снарядтарының орындарын ауыстыруға болмайды.

7.Осы сабаққа арналған ҚТ бойынша нұсқамалықты мұқият тыңдау керек.

III.Сабақ кезіндегі қауіпсіздік талаптары

1.Мұғалімнің бұйрығынсыз жаттығуларды және оқу тапсырмаларын орындауға кірісуге болмайды.

2.Төсеніш төселмеген жағдайда спорттық снарядтарда жаттығу орындауға болмайды.

3.Снарядтарда жұмыс істердің алдында оларды құрғақ,таза шүберекпен сүртіп алу керек.

4.Жаттығуларды орындау кезінде бір-біріңе сақтық етуді естеріңнен шығармаңдар.

5.Доптарды бір-біріне қарма-қарсы лақтыруға болмайды,жұп-жұп болып жұмыс істегінде бір ғана доп болуы тиіс.

6.Мұғалімнің тапсырмасында көрсетілмеген жаттығуларды орындамаңдар.

7.Сабақта тәртіп пен реттілікті сақтаңдар.

8.Сабақтан мұғалімнің рұқсатынсыз кетпеңдер.

9. Жаттығу жасар алдында снарядқа жақын тұрған оқұшының жоқтығына көз жеткізіп алыңдар.

IV.Апатты жағдайлардағы қауіпсіздік талаптары

1.Өз-өзіңді нашар сезінген жағдайда сабақты тоқтатып,бұл туралы мұғалімге хабарлау керек.

2.Жарақат алған жағдайда мұғалімге хабарлаңдар,ол сендерге алғашқы көмек көрсетеді.

3.Кабинетте апатты жағдай орын алғанда,өрт шыға қалған жағдайда мұғалімнің нұсқауымен ұйымдасқан түрде,жылдам,абыржымай,спорт залын тастап шығыңдар.

V.Сабақ біткеннен кейінгі қауіпсіздік талаптары

1.Спорт залынан мұғалімнің командасымен,асығып-үсікпей,сабырмен шығыңдар.

2.Беті-қолдарыңды сабындап жуыңдар.

3.Спорт киімдеріңді,аяқкиімдерінді шешіндер,оны тек спортпен айналысуға ғана пайдаланындар.

4.Сабақ кезінде өздерің байқаған барлық кемшіліктер туралы мұғалімге хабарлаңда.

Дала жарысын жүгіру жақсы жаттығуды қажет етеді. Қуат пен жылдамдық жоғары нәтижелерге жету үшін қажетті барлық қасиеттер емес. Бұл үдерістегі ең маңызды құрамдастардың бірі – дала жарысы дайындығы. Ол жаттығулардың барлық спектрін қамтиды.

Дала жарысын жүгіру үшін дайындықтың маңызы

Дала жарысы – ойлы қырлы жерлермен жүгіру.Бұл жүгіру түрі адамның үйлесімді физикалық дамуына бағытталған . Дала жарысы дайындығы тұтас алғанда ағзаға жағымды әсер етеді: бұлшықет күші дамып, жүйке жүйесін нығайтады, қан айналымын және респираторлық жұмыстарды жақсартады. Бұдан басқа, жүгіру адамның ақыл-кеңесін, кедергілерді еңсеру және жүгіру барысында күшті үнемдеп кедергілерден өту дағдыларын дамытады. Әрине, мұның барлығы уақытпен келеді.

Дене қыздыру жаттығулары

Дала жарысы дайындығы сабағын дене қыздыру жаттығуларын орындаудан бастау керек. Ол 5-тен 15 минутқа дейін созылуы мүмкін. Сіз базалық жаттығуларды орындау үшін күш сақтау үшін құлшыныс танытуға болмайды. Дене қыздыру жаттығулар кешені әр түрлі жүру , оң және сол жақта жүгіру, тыныс алу жаттығуларын қамтиды. Дененің бұлшық еттерінің жалпы қыздыру ретінде сіз бастың және қолдың классикалық айналуын, алға / артқа, иілу мен секіру жаттығуларын қолдана аласыз. Жаттығу құралдары әр түрлі заттардан тұруы мүмкін. Олар - таяқтар, гантелдер, шарлар, гимнастикалық қабырға, секіргіш арқан және тіпті зілтемір. Барлық осы құралдар дененің бұлшық еттеріне үлкен жүктеме түсіру үшін қолданылады.

Дала жарысы дайындығы жаттығуларын үш санатқа бөлуге болады : Жылдамдық - Бұл жаттығу түріне 50 және 100 метрлік жүгіруде жүрумен жүгіруді алмастыру. Жүгіруді барынша жылдамдықпен және баяу жүгіруді ауыстырып отыру керек. Сондай-ақ бұл жаттығу түріне эстафеталық жүгіру де жатады. Сегменттер 100, 200 және одан да көп метр. Жалпы шыдамдылықты дамыту үшін – 5-7 км/сағ орташа жылдамдықпен жүгіру. Жаттығуды орындау ұзақтығы 30 мин құрайды Бұл шамамен 5-7 км / сағ жылдамдықпен тұрақты жұмысын қамтиды. Жаттығу ұзақтығы 30-90 минутты құрайды. Жүгіру схемасы келесідей: 50 м жылдам, одан кейін 50 м баяу (тыныштықта), 100 м жылдам, сосын 100 м баяу. Оқу уақыты 40 минуттан аспауы керек. Жаттығудың бір түрі – жылдамдықты өзгертіп жүгіру. Қашықтығы 1-ден 3 км-ге дейін болуы мүмкін. Мысалы, 3 минут жылдам жүгіру, 5 минут баяу жүгіру және әрі қарай ұлғайту. Арнайы шыдамдылық үшін. Бұл тек екі жаттығуды қамтиды: ауыспалы қайталанатын және қайталану жылдамдығы. Біріншісі –қысқа қашықтықты орташа жылдамдықпен жүгіру. Демалыс үзілістері - жүру немесе баяу жүгіру. Екінші жаттығу ол жүгіру арасындағы үзіліс 5-8 минутты құрайды, жүгіру қашықтығы 500м-ден 5 км-ге дейін болу мүмкін.

Пайдалы кеңестер

Дала жарысы дайындығының өз ерекшеліктері мен ережелері бар. Жолдағы кездесетін кедергілер бұл жүгіру түрін қызықты әрі тартымды қылады. Біз сіздермен дала жарысы дайындығына байланысты пайдалы кеңестермен бөліскіміз келеді: жүгіруді бастау өте маңызды; қашықтық қысқа болған сайын жылдамдық жоғары болуы керек; есіңізде болсын – жүгіру жоғарғы сөреден басталады; Жүгіру техникасына көңіл бөлу маңыздырақ – ол еркін және қадамдар сілтемелі болу керек; сонымен қатар жүгіруші денесін аздап алға еңкейту керек, қол мен аяқтың үйлесімді жұмыс істеуіне мән беру. Егерде жүгірушінің бойы биік болмаса ол ұзын спортшылардың кең, шапшаң қадамдарына бейімделудің қажеті жоқ.

Аяқ басқан кезде алдымен аяқтың ұшына, содан кейін өкшеге өту керек. Жүгіру барысында табанды толық басқан кезде, жүгірушінің аяғын ауырлатып, күш-қуатын тез алып қояды. Аяқтың барлық жағына жүгіріп жүгіретін баяу жүреді, аяғын ауыр етеді және тез арада күш-қуатын алады. Жұмсақ жерде, батпақты жерде немесе құмды жермен жүгіру барысында жылдамдықты жоғалтпау үшін қысқа қадамдар жасау керек және аяғыңызды табанға толық басу керек . Тік дөңеске көтерілуде жүру қадамдарын жасау,ал төмен түскенде денені артқа шалқайтып, өкшеге тірелу керек. Барлық осы әдістерді дала жарысы дайындығы сабағында үйрену қажет және ыңғайлы жаттығу киіміне, жақсы ұйқыға, дұрыс тамақтануға көңіл бөлу маңызды. Бір қадаммен тік көтерілуді жеңу керек, ал төмен түсіп бара жатқанда, денені алып тастау керек және қадамда, алдымен пяткаға сүйеніңіз. Барлық осы әдістерді кросс дайындау бойынша әзірлеу керек. Және ыңғайлы жаттығу костюмін, жақсы ұйқы мен диетаны ұмытпаңыз.