Арнаулы дамыту жаттығуларының техникалық дағдысын бекіту. Дене шынықтыру, 8 сынып, дидактикалық материал. 54 сабақ.

Дидактикалық материал №54

Сабақ тақырыбы: Арнаулы дамыту жаттығуларының техникалық дағдысын бекіту

Физикалық белсенділік видео сілтеме http://sosmektebi.kz/kz/project/fizicheskie-uprazhneniya/

КІРІСПЕКросс (ағыл Cross –кесіп өту, өтіп кету) 

Халықаралық жарыстарда ерлер үшін – 12 км. (7,5 Марафон жүгірісі, 42 км. 195 м. қашықтыққа жүгіруден Парсы әскерлерінің сан жағынан көптігіне өз Отандарының тәуелсіздігіМарафон жүрісінде сөре мен мәре бір жерде ойындарТЕОРЕТИКАЛЫҚ МӘЛІМЕТТЕР.

Адамның жетілуінде дене тәрбиесі мен спорттың маңызы.“Дене шынықтыру” оқу пәні мемлекеттік міндетті білім беру“Дене шынықтыру” оқу пәні – бұл дене жәнеОқу пәнінің жалпы мақсаттары. Пәннің мақсаты оқушыларда оңтайлыОқу пәнінің міндеттері: дененің және психиканың саулығына оңтайлы ұйымдастырылған қозғалыс белсенділігініңтүрлі мақсат – бағыттағы дене жаттығуларын орындауда қозғалыснегізгі биологиялық және психикалық процестердің дамуына педагогикалық әсерқозғалыс және спорт ойындарына қатысу барысында коммуникативтік өзарадене тәрбиесінің, жарақаттанудан сақтандырудың, тұлға мен дененің құрылымынтүрліше бағыттағы дене жаттығуларымен шұғылданудың дербес түрлерін өткізуОқытудың деңгейлері бойынша “Дене шынықтыру” пәні мазмұнының сабақтастықТабиғи көркемдік қағидасы өсіп келе жатқан организм үшінПрактикаға бағыт ұстану қағидасы қимыл-қозғалыс дамуының кезеңдік жәнеОқу пәнінің мазмұнын іріктеу педагогикалық тәсілдерге негізделген:жеке адамға бағытталған тәсіл бала организмінің функционалдық мүмкіндіктерінеәрекет ету тәсілі бала қозғалыс арқылы дамитындығын қарастырады;денсаулықты сақтау тәсілі үйрету процесінде баланың денсаулығын міндеттіДене тәрбиесі – жалпы тәрбие ісі тәрізді, өзініңҚандай қоғам болсын адамның жеке басының жан –Еліміздің дербес мемлекет дәрежесіне ие болуы, тұңғыш атаӘрине, аптасына 2 сағат қана өтетін дене тәрбиесіЕндеше күнделікті дене қозғалысын жасап отыру арқылы ғанаМектептегі дене тәрбиесі сабағының, сауықтыру жұмыстарының ең біріншісіСіздердің жастарыңызда әлі де мінез – құлықтарыңыз бенМектептегі сабақтардың бағдарламалық материалдарын жақсы меңгеру үшін сабақтан1.2 Дене тәрбиесі арқылы дене қасиеттерін жетілдіру.Дене тәрбиесінің негізгі мақсаттарының бірі – ағзаның тіршілікДене жаттығуларын үйрену төмендегідей ретпен іске асырылғаны жөн:Қимыл – қозғалыс түрімен танысып, ол жөнінде түсінікҚимыл – қозғалыстың жеке бөліктерін үйрену және олардыҚимылды орындау әдісін тұрақтандыру, яғни дағдыға айналдыру жәнеДене жаттығулары әртүрлі болуы керек. Бұл адам ағзасының“Дене даярлығы” дене қасиеттері мен қозғалыс дағдыларының қалыптасуыЖан – жақты дене даярлығы деңгейін арттыратын жаттығуларСондықтан да жаттығуларды іріктеп алғанда жекелен буындарды, бұлшықКүш қабілетін жетілдіру. Адамның күші, ол қай жастаБаланың күші тез өскенмен, жалпы күш көрсеткіштері төменгіДене шынықтыру жаттығуларымен шұғылданған кездегі негізгі мақсаттардың біріБалаларда күш қабілетін жетілдіретін жаттығулар негізінен жүйелі түрдеКүшті арттыратын жаттығулар адамның шапшандық, төзімділік қасиет –Өз беттеріңмен жаттыққанда күшті молайтатын жаттығулар икемділік пенКүш қабілетін жетілдіру үшін жаттығулардың төмендегідей түрлерін орындауа) кермеге тартылу, биікке өрмелеу, аяқты көтеру, батпанә) басқа да ауыр салмақтар көтеру (бірнеше балаКүш қабілетін жетілдіретін өзге де жаттығу түрлері бар.Белгілі бір бұлшық еттер тобы үшін күшке, керіліп,Даярлық жаттығуларын пайдаланғанда төмендегідей жүйені сақтаған жөн:арқа бұлшық еттерін динамикалық жұмысқа қосатын керіліп –қол мен аяққа арналған, асылып тұруға негізделген жаттығулар;кеудені аяққа жақындастыратын, алға қарай еңкейетін жаттығулар;аяққа арналған жаттығулар;бүйірге қарай қисаю арқылы немесе айналу және бұрылуқол, аяқ және басқа дене мүшелері арқылы жасалатынтапсырма түріндегі жаттығулар;денеге жалпы әсер ететін жаттығулар (жүгіру, бір орындаКөп күш жұмсалып, жүрек қан тамырлар жүйесінің күштіЖылдамдық қабілетін жетілдіру үшін ең бірінші қозғалыс шапшаңдығынЖылдамдық қабілетін жетілдіруге жүйрік балалар бейім келеді. Мысалы,Секіру, жүгіріп келіп секіру, биікке жүгіріп шығып, жүгіріпЖылдамдық қабілетін жетілдіруге арналған жаттығулар шапшандық қашан төмендейЖылдамдықты жетілдіру үшін мына төмендегідей жаттығулар орындалады:өте жоғары қарқынмен 40 – 60 метрлік жотағаағаш ұнтағы немесе құм төселген жолмен жүгіру;белгілі бір уақыт ішінде соқпақ жолда жоғары немесе60, 100 метрлік қашықтыққа жарыса жүгіру.Жылдамдық қабілетін жетілдіретін жаттығуларды орындаған кезде бұлшық еттердіАдамның басқа қабілеттеріне қарағанда жылдамдық қабілеті тез қалыптасаТөзімділікке тәрбиелеу. Төзімділіктің адам бойында қалыптасып дамуы, басқаТөзімділік қабілетін жетілдіру үшін бірінші кезекте күрделілеу жаттығуларҚазіргі кездегі жасөспірімдер спортының дамуы ең алдымен олардыңТөзімділікті жетілдіруге арналған жүктеменің (денеге түсетін күш) сипатыденеге түсетін жүктеме спортпен шұғылданушының күш – қуатынатөзімділікті дамытуға арналған жүктемелерді міндетті түрде мұғалімге немесеҚимыл – қозғалыс ойындары, әсіресе спорт ойындары қозғалысМәселен, дене шынықтыру жаттығуларымен шұғылдана бастаған балалардың кейбіреуіСондықтан да спортпен, яғни дене шынықтыру жаттығуларының бірЖасөспірімдердің төзімділік қабілетін жетілдіру үшін 400 – 600Төзімділікті дамыту жаттығуларын орындаған кезде кеудені кере дұрысЕптілік қабілетін дамыту. Бала кезде қалыптасуға тиісті қабілеттердіңЕптілік қабілетін жетілдіру үшін гимнастикалық жаттығулармен қоса әдеттегіЕптілік қабілетін жетілдіруге арналған жаттығулар әдетте кіріспе бөліміненЕптілікті арттыруға арналған жаттығуларды да біртіндеп күрделендіре білуЕптілік пен икемділік дене шынықтыру жаттығуларымен шұғылданғанда ғанаДене тәрбиесінде пайдаланылатын жаттығулар адам ағзасына белгілі бірДенеге түсетін күшті (ауырлықты) жаттығудан жаттығуға ауысқан сайынДұрыс ұйымдастырылған дене жаттығулары адамға қажетті күш, жылдамдық,1.3 Дене жаттығуларының кәсіби–қолданбалы дайындықтың жетілуіндегі, дене жәнеҚазақстан азаматтарының дене тәрбиесіне қойылатын міндеттер күрделене түсуде.Сынамалардың негізгі мақсаты – елімізде салауатты өмір салтынТұрғындардың дене даярлығының негізі мектептердегі дәне тәрбиесі сабақтарыЖоғарыдағы шараларды іске асыру нәтижесінде оқушылардың дене мәдениетінДене жаттығуларымен айналысу, қарапайым ғана қимыл– қозғалыстарды орындауАдам өз халқына, еліне мүмкіндігінше көбірек пайдасын тигізуОндай адамды өз денесін тәрбиелеген, шыныққан, төзімді, қайраттыАдам өзінің күнделікті тұрмыс – тіршілігінде, еңбек еткендеСабақта және одан тыс кездері дене тәрбиесіне қызығушылықДене тәрбиесі эстетикалық тәрбиеге де әсерін тигізеді. Мысалы,Қорыта келгенде, дене тәрбиесі ақыл–ой, адамгершілік және эстетикалық1.4 Қалай дұрыс жаттығуға болады. Дене жаттығуларымен дербес жаттығуға кірісі отырып, өз денсаулығыңыздыңДене жаттығуларымен үздіксіз айналысуға кірісе отырып жаттығудың негізгіДене жаттыққан кездегі мінез – құлық ережелері: Аз уақыт ішінде жоғары көрсеткіштерге жетуге ұмтылмаңыздар. АсығыстықДене жүктемелерінің сіздердің мүмкіндіктеріңізге сәйкес келуі өте маңызды,Жаттығу жоспарын жасай отырып, оған барлық дене қасиеттерініңЖаттығу нәтижесі олардың жүйелігіне байланысты екендігін есте ұстаңыздар,Жаттығуға деген қызығушылық пен жоғары белсенділікті сақтау үшінМузыкалық аспаптың сүйемелдеуімен жаттығу пайдалы болмақ. Бұл жаттығуғаЖаттығудың төмендегідей физиологиялық қағидаларын сақтауға тырысыңыздар: жаттығуларды біртеЖаттығуды міндетті түрде қыздырудан бастаған жөн, ал сабақЕгер сіздер денсаулықтарыңызда қайсыбір ауытқушылықтың бар екендігін сезінсеңіздер,2. ДАЛА ЖАРЫСЫАуа – райы жағдайларына байланысты шаңғы даярылығымен де,Дала жарысымен айналысу үшін тұйықталған түрдегі, ең қолайлысыОйлы – қырлы жерлермен жүгіру. Бір адам жүгіргенненДала жарысына топпенен қатынасушы өзін - өзі қалайКүші жағынан шамалас жолдасың болса, алма–кезек бастаушылық рольдіТопты бастап отыруға ешқашанда ұмтылмау керек. Мұны жүгіругеҚозғалыс қасиеттерін дамыту. Дала жарысы бір ғана жүгірістенӘрбір жаттығу сабақтарында қозғалыс үйлесімділігін, шапшаңдық – күштілікСанды жоғарырақ көтеріп жүгіру. Сан көлденең (жерге параллель)Шалқалап жатып немесе жауырынға тұрып аяқтармен жүгіру қозғалыстарынБір аяқпен ыршып секіріп жүгіру.Секірулермен аяқты жылдам алмастыру. Аттап басып отырған бастапқыЕңіске қарай жүгіру.Төбеге жүгіріп шығу.Ағашқа, шарбаққа сүйеніп тұрып, орнында тұрып жүгіргенде күшті1–2 жүгіру адамынан кейін адымдап секіру. Күшті серпілуТабандарды жазып ұстау есебінен тіке ұсталған аяқтармен секіру.Санды кеудеге жұлқа көтеріп екі аяқтап секіру. АлғаҚысқы адыммен аяқты ұшына қойып және кейін жергеҚолдың сілтеу қозғалысын жүгіріс кезіндегідей етіп кібіртіктеп жүгіру.Ағашқа, шарбаққа тіреле барынша жылдам жүгіру. Cанды көлденеңҚолды тіремей де осылай жасау.Жатқан бөренеге, тасқа көп қайтара секіріп шығу.Төменгі сөреден төбеге (5 – 10 м) қарайЕтбеттеп жатып, аяқты тізе буынынан бүгу. Серігі жеңілТізерлеп тұрып артқа баяу шалқаю, сосын түзу қалыпқаАлға да серігінің көмегімен осылай жасау.Түрегіліп тұрып немесе жерде отырып серіппелі түрде алғаАяқтарды иық кеңдігіндей ұстаған қалыптан қолдарды өкшеге тигізгеншеАттап отыру және “жартылай шатқа” отыру қалпынан серіппеліШаңғы даярлығындағындай дала жарысының (кросстың) алғашқы жаттығуларын жалпыЖүгіру басталғаннан соң 1 – 2 минуттен кейінЖүгіріс аяқталғаннан кейін барлық органдар мен жүйелердің жұмысCабақтың (жаттығудың) бастауында жеңіл жүгіріс (0,5-1) шақырым жәнеЖүгірістің барынша жылдамдығын жетілдіруде бұл бірден гимнастикалық жаттығуларҰзаққа созылатын бірқалыпты жүгірістің алдында жасөспірімдер мен қыздардыЖүгіру мен жүрудің (соңғысы демалу үшін пайдаланылады), ұзақтығынДала жарысы даярлығы кезеңінің ортасында оқушылардың жалпы шыдамдылығыныңШапшаң және ұзақ бірқалыпты жүгірісті жалғастырып, 5 –Шыдамдылықты дамыту үшін апталық жаттығулардың төмендегідей үлгі бағдарламасын15 – 17 жастағы оқушылар үшін апталық жаттығудыңЖаттығу күні Жаттығудың мазмұныДүйсенбі 5–10 мин. баяу жүгурі, ЖДЖ (жалпы дамытатынСейсенбі 5 – 10 минут баяу жүгіру, 6Сәрсенбі Бір қалыпты екпінде немесе жүрісті енгізе отырыпБейсенбі 5 – 10 мин. баяу жүгіру, 10Жұма Баяу жүгіру және АЖ – 10 –Сенбі,Жексенбі 2 сағатқа дейін серуендеп, жүгіру. Жүру барысындаЖүгіргенде түсетін жүктеменің ұзақтығы мен шапшаңдықты тамыр соғысы,Салқын күндері жүгіру екпіні біршама азайтылады, тыныс алуҚажетті жағдай мен уақыт болмаса онда жаттығу үшінТегіс жермен жүгіргенде денені шамалы ғана алға қарайТөбеге қарай көтерілгенде денені алға қарай көбірек еңкейтіңіздер,ҚОРЫТЫНДЫҚорыта айтқанда жүгіру, адамның тәніндегі жылдамдық пен шыдамдылықтыЖүгірудің қашықтығына байланысты оның әдісі мен қимылы да,60 – 400 м. жүгіру қысқа; 800 –