А.М. Бутлеровтың органикалық қосылыстардың химиялық құрылыс теориясының негізгі қағидалары. Химия, 11 сынып, презентация.

А.М. Бутлеровтың органикалық қосылыстардың химиялық құрылыс теориясының негізгі қағидалары.

Көмірсутектердегі формулалардың түрлері

Оқыту мақсаты:

11.4.2.3 А.М. Бутлеровтың органикалық қосылыстардың құрылыс теориясының негізгі қағидаларын білу;

11.4.2.4 көмірсутектердің молекулалық, эмпирикалық, құрылымдық формулаларын ажырату;

Сабақ мақсаты:

-органикалық қосылыстар үшін химиялық құрылыс теориясының негізгі қағдаларын білу және түсіну

- Көмірсутектердің әр түрлі формулаларын ажырату

-А.М. Бутлеровтың органикалық қосылыстардың құрылыс теориясының негізгі қағидаларын біледі және түсінеді;

- көмірсутектердің молекулалық, эмпирикалық, құрылымдық (қаңқа) формулаларын ажыратады;

Бағалау критерийлері:

NaOH; C2H5OH; C6H5OH; CuSO4; C6H6; HCl; C6H12O6 жазылған карточкаларды ұсыныңыз. Танымал заттардың формулаларын жазып, атын атаңыз

Осы заттардың ішінде қай заттар органикалық заттарға жатады? Неге ?

Органикалық заттардың құрамына көміртек пен сутектің кіретіндігін қалай дәлелдеуге болады?

Зертханалық тәжірибе№1 «Органикалық зат құрамындағы көміртек пен сутекті анықтау»

Органикалық химия — көмірсутектер мен олардың туындыларының химиясы.

Органикалық заттар бейорганикалық заттардан қалай ерекшеленеді?

Органикалық заттар, негізінен, көміртек және сутек атомдарынан тұратындықтан, араларындағы байланыстар коваленттік (полюссіз немесе полюсті) болады. Сондықтан органикалық заттарға мынадай қасиеттер тән:

олар — бейэлектролиттер немесе әлсіз электролиттер;

органикалық заттардың арасында реакциялар баяу жүреді (иондардың арасындағы реакциялардың тез жүретінін білесіңдер);

Органикалық заттар бейорганикалық заттардан қалай ерекшеленеді?

органикалық заттар молекулалық құрылымды болғандықтан, қайнау және балқу температуралары төмен болады;

органикалық заттар қызуға төзімсіз, салыстырмалы төмен температураның өзінде (кейде тіпті 100°С-қа жетпейтін) айырылады;

оттек қатысында органикалық заттардың бәрі дерлік жанады. Көміртек атомдарының арасындағы байланыстар үзіліп, нәтижесінде, көміртек (IV) оксиді түзіледі немесе күйеленеді (көмірленеді) және су түзіледі.

Бейорганикалық химия курсын оқып меңгеру барысында

химиялық элементтердің периодтық жүйесін негізге аласыздар.

Ал органикалық химияны оқып меңгеру барысында

А.М Бутлеровтың Химиялық құрылыс теориясын қолданатын боласыздар.

Бутлеровтың құрылыс теориясы – органикалықОрганика қосылыстардағы атомдардыңАтом өзара байланысу тәртібін көрсететін теорияТеория. Оның негізін 1861 жылы ҚазанҚазан университетінің профессоры А.М. БутлеровА.М. Бутлеров (мұндай бет жоқ) қалаған.

Органикалық зат молекуласындағыМолекула атомдар ретсіз орналаспайды, олар өздерінің валенттіктеріне сай белгілі бір ретпен байланысады. A. М. Бутлеров молекуладағы атомдардың байланысуБайланыс ретін заттың химиялық құрылысы депатады.

Ол теорияның негізгі қағидаларыҚағида мыналар:

Заттың қасиеті оның молекуласының құрамына, қандай атомдардың қанша мөлшердеМөлшер кіретіндігіне тәуелді болуымен қатар молекуладағы атомдардың өзара байланысу ретіне де (яғни, химиялық құрылысына) тәуелді болады. Молекуладағы атомдардың байланысу реті көрсетілген химиялық формула құрылымдыңҚұрылым формула немесе құрылыс формуласы деп аталады. Зат молекуласының құрылысын осы заттың өзіне ғана тән жалғыз құрылымдың формуласы арқылы өрнектеуге болады.

Ол теорияның негізгі қағидаларыҚағида мыналар:

Молекула құрамындағы атомдар мен атом топтары бір- бірінің химиялық қасиетіне әсер етеді. Бір-бірімен тікелей байланысқан атомдар мен атом топтарының өзара әсерлері күштірек болады.

Заттың қасиеті арқылы оның молекуласының құрылысын анықтауға және керісінше оның молекуласыныңМолекула химиялық құрылысы бойынша заттың қасиетін болжауға болады.

Ол теорияның негізгі қағидаларыҚағида мыналар:

Органикалық химиядағы формулалардың түрлері

Жалпы формула- қосылыстар тобындағы белгілі бір атомдардың немесе атомдар тобының арақатынасын көрсетеді.

Эмпирикалық формула-молекуладағы әртүрлі атомдардың арақатынасын көрсетеді, олар мүмкін болатын бүтін жай сандармен белгіленеді.

Молекулалық формула -молекула құрамындағы барлық атомдарды көрсетеді.

4)Ықшамдалған қаңқалық формула-ашып жазылған формуланы салу, әсіресе үлкенмолекулаларға қатысты,ұзақ уақытты қажет етеді.Оның орнына атомдардың

қалай байланысқанын көрсету үшін ықшамдалған формула пайдаланылады.

Видео –Құрылымдық формула

Видео – Эмпирикалық формула

Органикалық химиядағы формулалардың түрлері

Жалпы формула- қосылыстар тобындағы белгілі бір атомдардың немесе атомдар тобының арақатынасын көрсетеді.

Мысалы, алкандар үшін СnH2n+2

2) Эмпирикалық формула-молекуладағы әртүрлі атомдардың арақатынасын көрсетеді, олар мүмкін болатын бүтін жай сандармен белгіленеді.

3)Молекулалық формула -молекула құрамындағы барлық атомдарды көрсетеді.

Мысалы, заттың эмпирикалық формула CH

ал заттың шынай немесе молекулалық формуласыС2Н2 не С6Н6 болуы мүмкін

Видео –Құрылымдық формула

Видео – Эмпирикалық формула

Органикалық химиядағы формулалардың түрлері

4)Ықшамдалған және қаңқалық формула-ашып жазылған формуланы салу, әсіресе үлкенмолекулаларға қатысты,ұзақ уақытты қажет етеді.Оның орнына атомдардың қалай байланысқанын көрсету үшін ықшамдалған формула пайдаланылады. Ықшамдалған формулада

белгілі бір көміртек атомымен байланысқан атомдар бірден көміртектен соң жазылады.

Видео –Құрылымдық формула

Видео – Эмпирикалық формула

C5H12 пентан молекуласы үшін ықшамдалған немесе жиынтық формулалар келесідей бола алады

C5H12 пентан молекуласы үшін қаңқа формулалар келесідей бола алады

Төменде неше зат берілген? Формулалардың түрлерін ажыратыңыз.

Формулалардың түрлерін ажыратып жазыңыз

Мен бүгінгі сабақтан,

Нені білдім?

Сабақтың қай жері қиын болды? Неге?

Туындаған қиындықты қалай жеңуге болады?

РЕФЛЕКСИЯ