Ауыспалы металдардың биологиялық рөлі. Химия, 11 сынып, презентация.

Ауыспалы металдардың биологиялық рөлі

Оқу мақсаты

11.2.1.27-де гемоглобиннің темір комплекстері (+2) болатынын және олардың оттегі тасымалындағы рөлін түсіну;

Оттегі тасымалы

Барлық дерлік O2 (шамамен 100% қанға 20% - 20 мл O2) қан арқылы гемоглобинмен химиялық қосылыс түрінде тасымалданады.

Гемоглобин және оның қосылыстары

Гемоглобин – эритроциттегі оттек тасымалдаушы қызыл қан пигменті, қан өкпеде кезінде оттекті қосып алатын және қан ағзаның барлық мүшелері мен тіндерінің капиллярлары арқылы өтетін кезде оттекті беретін керемет қасиеті бар.

Гемоглобин - бұл хромопротеин, оның молекулалық массасы 64,500, ол төрт бірдей топтар – гемдерден тұрады.

Гемоглобинге тапсырма

Видеоны көргеннен кейін сөйлемдердегі бос орындарды толтырыңыз.

__________ - эритроциттердің құрамына кіретін күрделі ақуыз.

Гемоглобин екі бөліктен тұрады: __________ және ___________.

___________ - қанға түсін береді.

Гемоглобин өкпеден __________ алып, __________ береді.

Гемоглобин

https://www.youtube.com/watch?v=jE8UXKJntRA

Гем

Гем - протопорфирин, оның ортасында O2 бөлінуінде шешуші рөл атқаратын бөлінетін темір ионы орналасқан.

Оттегінің геммен байланысы

Оттегі геммен қайтымды байланыс түзеді, ал темірдің валенттілігі өзгермейді. Бұл жағдайда тотықсызданған гемоглобин (Нb) HbО2-ға, дәлірек айтқанда Hb(О2)4 тотықтырылады. Әр гем бір оттегі молекуласын қосып алады, сондықтан бір гемоглобин молекуласы төрт O2 молекуласын байланыстырады.

Гемоглобиннің төмен деңгейі

Ерлердегі қандағы гемоглобин мөлшері 130-160 г/л, әйелдерде 120-140 г/л. Ерлерде 100 мл қанмен байланысатын O2 мөлшері шамамен 20 мл (20көл%) - қанның оттегі сыйымдылығы, әйелдерде Hb мөлшері аз болғандықтан 1-2% -ға аз болады.

Қандағы гемоглобиннің төмен болуы адамның күнделікті өміріне теріс әсер етуі мүмкін. Тұрақты әлсіздік, ұйқышылдық және басқа белгілер қан анализін тапсыруға және гемоглобинді жоғарылатуға әкеледі .

Гемоглобиннің төмен деңгейінің белгілері

терінің бозаруы;

тұрақты әлсіздік;

бас айналу, сананың жоғалуы;

ұйқышылдық және апатия;

қарқынды күш болмаған кезде бұлшықет ауыруы;

жиі ауру;

төмен дене температурасы;

тәбеттің төмендеуі;

құлақ шуы

Тапсырма

Адамның гемоглобинінде 0,34% темір бар. Гемоглобиннің минималды молекулалық салмағын есептеңіз.

Жауабы

Mmin=56/0,34*100=16471

Үй тапсырмасы

Құрамында темір (II) бар гемоглобиннің құрамы және олардың оттегінің тасымалдаудағы рөлін түсіндіретін туралы постер дайындаңыз;

Гемоглобиннің адам ағзасында атқаратын барлық функцияларын қарастырыңыз.