Ауыспалы металдардың биологиялық рөлі. Химия, 11 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 11.2B

Мектеп: Шымкент қаласындағы химия-биология бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебі

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып:

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Ауыспалы металдардың биологиялық рөлі

Оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

11.2.1.27-де гемоглобиннің темір комплекстері (+2) болатынын және олардың оттегі тасымалындағы рөлін түсіну;

Сабақ мақсаттары

- гемоглобиннің құрамын және темірдің болуын түсіндіру;

- оттегінің тасымалдануындағы гемоглобиннің әсерін түсіндіру;

Жетістік критерийлері

- гемоглобиннің құрылымын және темірдің болуын дұрыс сипаттайды;

- адам ағзасындағы газдарды тасымалдаудың жалпы процесін дұрыс түсіндіреді.

Тілдік мақсаттар

Оқушылар сабақ барысында қолданылатын терминдер мен сөз тіркестері:

ауыспалы тотығу күйі, лигандтар, күрделі ион (катион / анион).

Кешенді ион ... тұрады.

Лигандтар - бұл үйлестіруші байланыстар арқылы күрделі агентке байланысқан молекулалар немесе иондар ...

Құндылықтарды дарыту

Сабақ барысында мектеп құндылықтары жүйелі түрде енгізіледі. Ол сабақтың ажырамас бөлігі болып саналады. Мысалы:

Ашықтық.

Құрмет.

Ынтымақтастық.

Өмір бойы білім алу.

Пәнаралық байланыстар

Биологиямен пәнаралық байланыс. Химия туралы алдыңғы білім де қажет.

АКТ қолдану дағдылары

Интербелсенді тақта арқылы оқушыларға көрсетілімдер көрсетіледі.

Бастапқы білім

10.1А Атом құрылысы

10.1С Химиялық байланыс

10.1D Периодтылық

10.3С Тотығу-тотықсыздану реакциясы

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушылармен сәлемдесу.

Сыныптың сабаққа дайындығын тексеру. Сабақтың басында оқушылардың көңіл-күйін, сабаққа деген ынтасын көтеру мақсатында бір-біріне жақсы тілектерін айтады.

Бүгінгі сабақтың оқу мақсаты:

 - гемоглобиннің құрамын және темірдің болуын түсіндіру;

 - оттегінің тасымалдануындағы гемоглобиннің әсерін түсіндіру;

Жетістік критерийлері білім алу мақсатымен танысқаннан кейін студенттермен құрастырылады.

Мүмкін болатын жетістік критерийлері:

- Гемоглобиннің не екенін білу

- Гемоглобинде темірдің болуын білу

- Гемоглобин ағзадағы газдарды қалай тасымалдайтынын білу

(Т) Слайдтарды қолдану арқылы жаңа тақырыпты мұғалімнің түсіндіруі.

Барлық дерлік O₂ (шамамен 100% қанға 20% - 20 мл O₂) қан арқылы гемоглобинмен химиялық қосылыс түрінде тасымалданады.

Гемоглобин – эритроциттегі оттек тасымалдаушы қызыл қан пигменті, қан өкпеде кезінде оттекті қосып алатын және қан ағзаның барлық мүшелері мен тіндерінің капиллярлары арқылы өтетін кезде оттекті беретін керемет қасиеті бар.

Гемоглобин - бұл хромопротеин, оның молекулалық массасы 64,500, ол төрт бірдей топтар – гемдерден тұрады.

(I) Видеоны көргеннен кейін сөйлемдердегі бос орындарды толтырыңыз.

• __________ - эритроциттердің құрамына кіретін күрделі ақуыз.
• Гемоглобин екі бөліктен тұрады: __________ және ___________.
• ___________ - қанға түсін береді.
• Гемоглобин өкпеден __________ алып, __________ береді.

(G) Жауаптарын сыныптастарымен салыстыру және ортақ бағалау.

(T) Гем - протопорфирин, оның ортасында O2 бөлінуінде шешуші рөл атқаратын бөлінетін темір ионы орналасқан.

Оттегі геммен қайтымды байланыс түзеді, ал темірдің валенттілігі өзгермейді. Бұл жағдайда тотықсызданған гемоглобин (Нb) HbО₂-ға, дәлірек айтқанда Hb(О₂)₄ тотықтырылады. Әр гем бір оттегі молекуласын қосып алады, сондықтан бір гемоглобин молекуласы төрт O₂ молекуласын байланыстырады.

Ерлердегі қандағы гемоглобин мөлшері 130-160 г/л, әйелдерде 120-140 г/л. Ерлерде 100 мл қанмен байланысатын O₂ мөлшері шамамен 20 мл (20көл%) - қанның оттегі сыйымдылығы, әйелдерде Hb мөлшері аз болғандықтан 1-2% -ға аз болады.

Қандағы гемоглобиннің төмен болуы адамның күнделікті өміріне теріс әсер етуі мүмкін. Тұрақты әлсіздік, ұйқышылдық және басқа белгілер қан анализін тапсыруға және гемоглобинді жоғарылатуға әкеледі .

Гемоглобиннің төмен деңгейінің белгілері

• терінің бозаруы;
• тұрақты әлсіздік;
• бас айналу, сананың жоғалуы;
• ұйқышылдық және апатия;
• қарқынды күш болмаған кезде бұлшықет ауыруы;
• жиі ауру;
• төмен дене температурасы;
• тәбеттің төмендеуі;
• құлақ шуы

(I) Адамның гемоглобинінде 0,34% темір бар. Гемоглобиннің минималды молекулалық салмағын есептеңіз.

Кері байланыс.

Сабақтың соңында оқушыларға бүгінгі белсенді қатысқаны үшін рахмет айтылып, олардан кері байланыс ретінде төмендегі кесте толтырылып, қорытынды жасауы сұралады.

Оқушыларды бағалауда олардың сабаққа қатысуы, берілген сабақ мақсатын дұрыс түсінуі және сабақ соңында алынатын жетістік критерийлері негізге алынады.

Үй тапсырмасы:

Құрамында темір (II) бар гемоглобиннің құрамы туралы постер дайындап, олардың оттегінің тасымалдағыудағы рөлін түсіндіріңіз;

Гемоглобиннің адам ағзасында атқаратын барлық функцияларын қарастырыңыз.

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Барлық оқушылар:

Гемоглобиннің не екенін және оның рөлін біледі.

Көптеген оқушылар:

Гемоглобиннің құрылымын және темірдің болуын біледі;

Адам ағзасындағы газдарды тасымалдаудың жалпы процесін түсінеді.

Кейбір оқушылар:

Оқу мақсатына толық жетеді. Өздерінің білгенің өзге құрбыларына түсіндіре алады.

Оқушылардың оқу жетістігін бағалау үшін олардың берілген сұрақтар мен тапсырмаларға дұрыс және анық жауап беруі басты назарда болады. Сондай-ақ олар өз ойларын ашық түрде жеткізе алулары керек.

Денсаулық сақтау технологиялары.

Сергіту сәттері мен белсенді іс-әрекет түрлері.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?