Буферлік ерітінділер. Химия, 11 сынып, презентация.

Буферлік ерітінділер

Оқу мақсаты

11.3.4.5 буферлік ерітінділердің жұмыс принципін түсіндіру

Сабақ мақсаттары

- буферлік жүйелер мен олардың компоненттерін білу

- буферлік жүйелердің негізгі принципін түсіну

- буферлік жүйелердің рН анықтау үшін тиісті есептеулер жүргізе білу

Бағалау критерийлері

Оқушы оқу мақсатына қол жеткізді, егер:

- буферлік ерітінділер мен олардың компоненттерінің анықтамасын біледі

- буфер ерітіндісінің рН есептеу үшін Хендерсон-Хассельбах теңдеуін қолдана біледі

Судың иондық көбейтіндісі

Протондар мен гидроксид иондарының концентрациясының көбейтіндісіне тең тұрақты Кw судың иондық көбейтіндісі деп аталады.

Бұл тек таза су үшін ғана емес, сонымен қатар заттардың сулы ерітінділері үшін де тұрақты. Температураның жоғарылауымен судың диссоциациясы артады, сондықтан температура төмендеген сайын Kw да артады, және керісінше.

Буферлік ерітінділер

Буферлік ерітінділер дегеніміз - белгілі бір концентрациядағы H+ иондарының ерітінділері, олар сұйылту, концентрлеу кезінде және белгілі бір шектен аспайтын аз мөлшерде қышқылдар мен негіздер қосылған кезде, концентрациясын аздап өзгертеді.

Көбінесе буферлі ерітінді - бұл қышқылдың немесе негіздің сәйкес қышқылдың немесе негіздің тұзын қосумен әлсіз қышқылдың ерітіндісі.

Мысалы: CH3COOH + CH3COONa (1) или NH4OH + NH4Cl (2).

Буферлік жүйелердің негізгі принципі

Ацетат буферімен қарастырайық:

CH3COOH + CH3COONa.

а) CH3COO- және Na + иондары түріндегі ерітіндідегі күшті электролит H + иондарының енгізілуіне қарсы тұрады.

CH3COONa + Н Cl → CH3COOH + NaCl

CH3COO- + Н+ → CH3COOH – әлсіз электролит пайда болады, рН шамалы өзгереді.

б) егер аздап күшті негіз, (мысалы, NaOH) буферлі ерітіндіге қосылса, онда OH - иондары H+ иондарымен байланысып, су түзеді, ал рН өзгермейді.

CH3COOH + NаOH → CH3COONa + Н2О

Н+ + OH- → Н2О

Буферлік ерітінділерге қатысты есептеулер

Мысал. 0,2М CH3COONa ерітіндісінің 20 мл және 0,1 М CH3COOH ерітіндісінің 80 мл қосқан кезде пайда болатын буферлік ерітіндінің рН-н және [ Н+] есептеңіз.

[ Н+] = КD қышқыл · сқышқыл /стұз

Шешуі:

[ Н+] = КD CH3COOH · с CH3COOH /с CH3COONa 

с CH3COOH = (0,1 · 0,08) / (0,08 + 0,02) = 0,08 моль/л

с CH3COONa = (0,2 · 0,02) / (0,08 + 0,02) = 0.04 моль/л

КD CH3COOH = 1.85 ·10-5

[ Н+] = 1.85 ·10-5 ·0.08/0.04 = 3.7 ·10-5

рН = - lg[ Н+] = - lg(3.7 ·10-5) = 5 – 0,22 = 4,78

Рефлексия

Мен .......... түсіндім.

Мен .......... түсінген жоқпын.

Мен енді ...............