. Күкірт қышқылының өндірісі. Химия, 10 сынып, дидактикалық материал.


1

Бос күкірт

А

HgS

1

2

Киноварь

Б

FeS

2

3

Пирит(күкірт колчеданы)

С

S8

3

4

Мырыш алдамшысы

Д

ZnS

4

5

Лимонит

Е

FeS2

5

Үй жұмысы: Оқу мақсаты:

Күкірт қышқылы өндірісінің процесін түсіндіру

Жетістік критерийлері: оқушы мақсатқа жетеді,егер:

-бейнекөрсетілімді қарап, негізгі шикізаттардың формуласын ажырата алады;

-контакт әдісіндегі әрбір құрылғының мақсатын біледі;

-құрылғыларда жүретін реакция теңдеуін жаза алады.

Тапсырма 1.

Күкірт қышқылының шикізаты ретінде келесі қосылыстар қолданылуы мүмкін. Сол шикізаттар мен олардың формуласын сәйкестендіріңіздер:

Тапсырма 2. Бейнекөрсетілімді тамашалай отырып, келесі кестені толықтырыңыздар.

Күкірт қышқылын алудың контакт әдісі

Құрылғы

Мақсаты 

Реакция 

1

Пиритті жағу құрылғысы

2

Циклон 

3

Электрфильтрі 

4

Кептіргіш мұнара (сушильная башня)

5

Жылу алмастырғыш (Теплообменник )

6

Контакт аппараты 

7

Сіңіргіш мұнара (поглотительная башня)

Жұптық жұмыс

1 -саты: Пиритті жағу

реакция теңдеуін аяқтаңыздар және бұл қандай реакция екендігін жазыңыздар.

FeS2+O2=

2 -саты:   SO2 –ні SO3 –ке дейін оттекпен тотықтыру.

реакция теңдеуін аяқтаңыздар және бұл қандай реакция екендігін жазыңыздар.

SO2 + O2 

3 -саты:   H2SO4 алу

Берілген екі реакцияның ішінен дұрысын таңдаңыздар және неге екендігін түсіндіріңіздер.

SO3 + H2O H2SO4

nSO3 + H2SO4 H2SO4·nSO3

***Жыл сайын әлемде 100млн.т күкірт қышқылы өндіріледі. Қазіргі таңда күкірт қышқылын тек контакт әдісімен өндіреді. Ал Қазақстанда жылына 1млн.т күкірт қышқылы өндіріледі. 1млн.т олеумді өндіру үшін қанша тонна пирит қажет екендігін екептеңіздер.

Дұрыс жауап:

Тапсырма 1. Әр дұрыс жауап үшін 1 ұпай беріледі. Жалпы 5 ұпай.

1

Бос күкірт

А

HgS

1

С

2

Киноварь

Б

FeS

2

А

3

Пирит(күкірт колчеданы)

С

S8

3

Е

4

Мырыш алдамшысы

Д

ZnS

4

Д

5

Лимонит

Е

FeS2

5

Б

Тексеру кезінде мақсаты дұрыс болса 5 ұпай және реакция теңдеуі дұрыс болса 5 ұпай беріледі. Ал реакция теңдеуі қажеті жоқ құрылғыларға тек мақсаты үшін 5 ұпай беріледі. Жалпы тапсырма үшін 50 ұпай.

Құрылғы

Мақсаты 

Реакция 

Пиритті жағу құрылғысы

Пиритті ауадағы оттекпен жағады

4FeS2 + 11 O2 = 2Fe2O3 + 8SO2 + 3310 кДж 

Циклон 

Ірі шаң бөлшектерінен тазарту

Электрофильтр 

Ұсақ шаң бөлшектерінен тазарту

Кептіргіш мұнара (Сушильная башня)

Су буынан кептіру

Теплообменник 

Тазартылған газды контакт аппаратына түспес бұрын, контакт аппаратынан шығатын газдан бөлінетін жылумен қыздарады

Контакт аппараты 

450 °С температурада катализатор қатысында күкірт оксидін күкірт (VI)  оксидіне дейін тотықтырады

2SО2 + О2 = 2SО3 +197,8 кДж 

Сіңіргіш мұнара (поглотительная башня)

күкірт(VI) оксидін концентрленген күкірт қышқылымен сіңіріп алады. Осы кезде олеум түзіледі, ал одан түрлі концентрациядағы күкірт қышқылын дайындауға болады. 

nSO3 + H2SO4 H2SO4·nSO3

Бағалау парағы. Оқушы аты-жөні:

Оқу мақсаты:

Күкірт қышқылы өндірісінің процесін түсіндіру

Іс-әрекет

Жалпы ұпай

Жинаған ұпай

Жұп болып өз құрылғыларын таныстыра алу

5

Күкірт қышқылы өндірісіндегі әрбір құрылғының мақсатын білу

35

Күкірт қышқылы өндірісінің сатыларын біледі және реакция теңдеулерін жаза алады

15

Жұптық жұмыс кезіндегі өз белсенділігіңізді бағалаңыздар (1-10 аралығында)

1-10

Топтық жұмыс кезінде неше дұрыс әдіс ұсына алдыңыздар

1-3

Сөйлемді жалғастыру қаншалықты тиімді болды

1-5

Химия кабинетіндегі қауіпсіздік ережесін қаншалықты сақтадыңыз(1-10)

1-10

[attachment=41713:alyptastyrushy-baalau-6.docx]
Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз:
Facebook | VK | WhatsApp | Telegram | Twitter

Қарап көріңіз 👇



Пайдалы сілтемелер:
» Туған күнге 99 тілектер жинағы: өз сөзімен, қысқаша, қарапайым туған күнге тілек
» Абай Құнанбаев барлық өлеңдер жинағын жүктеу, оқу
» Дастархан батасы: дастарханға бата беру, ас қайыру

Соңғы жаңалықтар:
» 2025 жылы Ораза және Рамазан айы қай күні басталады?
» Утиль алым мөлшерлемесі өзгермейтін болды
» Жоғары оқу орындарына құжат қабылдау қашан басталады?