10.4.2.16 цис- және транс- изомерлердің молекулаларын стереоизомерияның бір түрі ретінде ажырату. Химия. 10 сынып, презентация.

Стереоизомерия

Ақтау қаласындағы химия-биология бағытындағы Назарабев Зияткерлік мектебі

Сабақтың мақсаты:

Изомерлер туралы білімді еске түсіру;;

Қос байланысы бар қосылстарының изомериясына сипаттама беру;

Цис- және транс- изомерлерді ажырату және оны стереоизомерияның бір түрі ретінде түсіну.

Тілдік мақсаттар:

Фронтальды сұрақтар:

1. Алкендер дегеніміз не?

2. Алкендердің жалпы формуласы қандай?

3. Алкендердегі көміртек атомының гибридтелу типі қандай?

4. Қанықпағандық ұғымына анықтама беріңіз?

Қайталау

Алкендер - молекулаларында sр2-гибридтелген көміртегі атомдары арасында σ-(С-С) π-(С-С)-байланыстары бар қанықпаған көмірсутектерді алкендер (олефиндер) деп атайды.

Гибридизация түрі – sp2

Валенттік бұрышы –120º

Байланыс ұзындығы С = С – 0,134 нм

Құрылысы ─ жазық үшбұрыш

Байланыс түрі – ковалентті полюссіз

Қабысу түрі бойынша - σ және π

Бұл сурет арқылы қандай ассоциация туындайды?

Органикалық химияның егіздері

Геометриялық изомерия

Құрамы мен молекулалық массасы бірдей, бірақ кеңістікте орналасуы мен қаситтері бойынша ерекшеленетін изомерлердің болу құбылысы.

С4Н8

Цис-, транс - изомерия

Цис-изомер

Транс-изомер

Кеңістіктік изомерия

цис-бутен-2

Ткип=4С

транс-бутен-2

Ткип=1С

2-метилбутен-1

Цис-, транс-изомерлердің изомерленуі

Зертханалық жұмыс

Этен, пропен, бутен-1, бутен-2 және галогенкөмірсутектердің үлгілерін жасау арқылы cis-trans изомериясын зерттеу

Мақсаты:______________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________

Кіріспе: ______________________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Гипотеза:

_________________________________________________________ 

Алкендердің изомерияның қандай түрлері бар?

Цис- және транс изомерлер дегеніміз не?

Келесі қосылыстардың құрылымдық формулаларын жазыңыз: С6Н12,С8Н16 және С4Н8.  

Жоғарыда аталған көмірсутектердің шарөзекті модельдерін құрастырыңыздар.. Суретін салыңыз

Қорытынды:

Цис-, транс-изомерлердің номенклатурасы

?

?

Мұндай жағдайда бұл қосылыстар қалай аталады?

Кан–Ингольд–Прелог жүйесі

Прелог Владимир

(23.07.1906–07.01.1998)

(Швейцария)

Ингольд Кристофер

(28.10.1893–8.10.1970)

(Ұлыбритания)

Роберт Сидни Кан

(9.06.1899-15.09.1981)

(Ұлыбритания)

?

1. Кан–Ингольд–Прелог жүйесін пайдаланып, алдымен қос байланыспен байланысқан орынбасқаштардың салыстырмалы басымдарын анықтайды және басымдылығы бойынша 1 немесе 2 сандарын береді.

2. Егер қосылыстың екі жоғары топтары -байланыстың бір жағында орналасатын болса, онда орынбасқыштар Z символымен белгіленеді. Ал егер осы топтар -байланыстың екі жағында орналасқан болса, конфигурация Е символымен белгіленеді.

Цис-, транс-изомерлердің номенклатурасы

Цис-, транс-изомерлердің Кан–Ингольд–Прелог жүйесі бойынша номенклатурасы

(Е)-2-бутен

(Z)-2-бутен

(Е)-1-бром-1-нитро-

2-хлорпропен

(Z)-1-бром-1-нитро-

2-хлорпропен

Цис-, транс-изомерлердің Кан–Ингольд–Прелог жүйесі бойынша номенклатурасы

Оптикалық изомерия

Қосылыстардың молекулалары бір-біріне ұқсас және оның айнадағы бейнесі ретінде көрінетін құбылыс

Оптикалық изомерия

Оптикалық изомерлер асимметриялық көміртек атомы бар (төрт түрлі орынбасары бар) заттарды түзе алады.

Өзіндік жұмыс

CHBrClF молекласы оптикалық изомерия құбылысын көрсетеді. Қос оптикалық изомердің үш өлшемді суретін салыңыз.

Үшөлшемді бейнені жазудың шарттары:

Сабақты қорытындылау

Үй жұмысы:

Гексен-3 молекуласының құрылысын салып, цис- және транс- изомерлерін жазыңыз.

Рефлексия

Оқушыларға бүгінгі берілген сабақта игерілген материалды түсіндегі бойынша шкала бойынша тұру ұсынылады.

Түсінбедім Өзіме сенімді емеспін Өзіме сенімдімін және

түсіндім

Сыныптың басы Сыныптың соңы

Мұғалім оқушыларға сабақта белсенді іс-әрекеттері үшін алғыс білдіреді