Карбонаттардың табиғаттағы таралуы мен айналымы.The carbonate cycle in nature. Химия, 10 сынып, дидактикалық материал.

Қосымша материал

Оқушының аты-жөні_______________________________сынып__________________________________________

Оқу мақсаты:

- кальций және магний қосылыстарының қышқыл жаңбырлардың әсерінен еру процесін түсіну

-кермек су әсері және кермектікті жою

Тапсырма 1

Ежелгі Мысыр дәуірінде салынған, Ежелгі Патшалық (б.з. 2686-213жж.) деп аталатын үлкен сфинкс біздің көзімізді қуантады. Ескерткішті қоршап тұрған топография Сфинкстің батыс бөлігіндегі табиғи жауын-шашын салдарынан, жылдар бойы әктастың жойылып-мүжілуіне әкеліп соқтырды.

1Тарихи ескерткіштің жойылу салдары неде?:______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Қышқыл жаңбырының әсерінен әктастың жойылу реакциясының теңдеулерін жазыңыз. _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Мәдени ескерткіштерді қышқыл жаңбырының әсерінен сақтау жолдарын жазыңыз.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________2-тапсырма. Суретті қарастырып, келесі сұрақтарға жауап беріңіз___________________________________________________________________________________________

• № 1 қандай зат_______________________________________________________________________________[1]
• № 2 қандай зат_______________________________________________________________________________

[1]

• №3 - контейнер қалай аталады___________________________________________________________________________

[1]

• №4 –гранулалар қалай аталады____________________________________________________________________________

[1]

• №5 қай элемент иондары________________________________________________________________________________

[1]

• №6_қай элемент иондары

_______________________________________________________________________________

Жауабы:

Қазандықтар мен құбырлардағы қақ судағы (1) ерітілген кальций карбонатының (2) бар болуына байланысты қалыптасады, ол әктасқа тиген кезде судың құрамына кіреді. Ыстық немесе қайнаған суда кальций карбонаты қазандықтардың ішіндегі қатты тұнба немесе қақ түрінде түзіледі. Кальций карбонаты да сабынды көпіртпейді. Иондық алмасу контейнері (3) сумен байланыста болатын натрий бар материалдармен қапталған түйіршіктермен толтырылады. (4). Натрий иондары (5) неғұрлым белсенді болып, кальций иондарын алмастырады (6) Натрий тұздары қайнаған кезде де еритін болып қалатындықтан, қақ түзілмейді.