Химиялық тепе-теңдік және оның ығысуына әсер етуші жағдайлар. Ле Шателье-Браун принциптері. Химия, 10 сынып, презентация.

Сабақтың тақырыбы:

Химиялық тепе-теңдік

және

оның ығысу жағдайлары

Сабақтың мақсаты:

10.3.3.1 әр түрлі факторлардың тепе-теңдіктің ығысуына әсерін тәжірибе жүзінде зерттеу;

10.3.3.2 химиялық тепе-теңдікке температура,

концентрация және қысым өзгерісінің әсерін болжау;

10.3.3.3 тепе-теңдік константасы өрнегін құра алу;

Бағалау критерийі:

- химиялық тепе-теңдіктің ығысуына әсер ететін факторларды анықтайды;

- химиялық тепе-теңдікке температура, концентрация және қысым өзгерісінің әсерін түсіндіреді;

- тепе-теңдік константасы өрнегін құрастыра алады.

Ой толғау:”Миға шабуыл”

Реакцияның жылдамдығының жалпы маңызы бар ма? Не үшін химиялық реакциялардың жылдамдығын оқып үйренеміз?

Қайталау сұрақтары.

С + О2 = СО2

Қайтымсыз реакциялар

CA және CB нольге ұмтылады

CAB жоғары деңгейге жетеді

С

моль/л

t (сек)

Қайтымды реакция

aА + bВ = nАВ

Бастапқы заттардың

Концентрациясының өзгеруі

Өнімдердің концентрациясының

өзгеруі

Қайтымсыз реакциялар

РИО

жану

Кейбір қосылыстардың ыдырауы

1. Тұнбаның түсуі

2. Газ бөліну

3. Өте аз диссоцияланатын заттар п.б. Н2О

Қайтымды реакция

Қайтымды реакция

aА + bВ = nАВ

тура реакция

nАВ = aА + bВ

қайтымды реакция

Зертханалық тәжірибе №6 «Химиялық тепе-теңдіктің ығысуы,аммоний немесе калий тиоционаты мен темір (ІІІ) хлориді концентрациясының өзгеруі бойынша»

Химиялық тепе-теңдік кезінде ракциялар тоқтап қалмайды, тек қарама-қарсы реакциялардың жылдамдықтары ғана теңесетін процесс. Сондықтан оны жылжымалы немесе динамикалық тепе-теңдік деп атайды

С

моль/л

t (сек)

Химиялық тепе-теңдік

Vтура реакция = Vкері реакция

Ст-т.

Vбалық

Vсу ағымы

Қайтымды реакцияларда, тура және кері реакциялардың жылдамдықтары теңескен күйді химиялық тепе-теңдік деп атайды

Реакцияға қатысатын заттардың біреуінің концентрациясын аз ғана өзгертсе тепе-теңдік бұзылып, реакцияға қатысатын басқа заттардың барлығының концентрациялары өзгере бастайды.

Тепе-теңдіктің бұзылуынан реакцияға қатысушы заттардың концентрацияларының өзгеруін тепе-теңдіктің ығысуы деп атайды.

Принцип Ле Шателье

Анри Луи

Ле Шателье

 Химиялық тепе-теңдік күйіне келіп тұрған жүйе жағдайының (концентрация, температура, қысым) біреуін өзгерту, тепе-теңдікті сол өзгертуге қарсы әрекет туғызатын реакция бағытына қарай ығыстырады.

Концентрацияның өзгеруі

Концентрацияның өзгеруі

Концентрацияның өзгеруі

Изменение концентрации

Направление смещения равновесия

Среагент

Сөнім.

Среаг

Сөнім.

Оңға

(өнімдер түзіледі)

Солға

(реагенттер түзіледі)

Тепмератураның артуы

(-Q) аА + вВ сАВ (+Q)

Экзотермиялық

реакция

эндотермиялық реакция

(-Q)

(+Q)

Температураның артуы

V(эндотерм.)

V(экзотерм.)

Температураның төмендеуі

(-Q) аА + вВ сАВ (+Q)

эндотермиялық реакция

экзотермиялық реакция

(-Q)

(+Q)

Температураның төмендеуі

V(экзотерм.)

V(эндотерм.)

Темп өзгеруі

Тепе-теңдіктің ығысуы

Температураның өзгеруі

Т

Т

Эндотерм-қ реакция жағына(-Q)

Экзотермиялық реакция жағына (+Q)

Қысымның өзгеруі

P V C

Қысымның төмендеуі

P V C

Қысым өзгер-і

Тепе-теңдіктің өзгеруі

Қысымның өзгеруі

(газдар үшін)

Р

Р

Көлемнің (бөлшектердің) аз жағына

Көлемнің (бөлшектердің) көп жағына

Топтық жұмыс

КЕРІ БАЙЛАНЫС