Химиялық тепе-теңдік және оның ығысу жағдайы. Ле-Шателье-Браун принципі. Көрсетілім №6 «Жүйедегі химиялық тепе-теңдіктің ығысуы. Химия, 10 сынып, сабақ жоспары.

Қостанай қ. ФМБ НЗМ

Қатыспағандар саны:

А (...), В (…), С (…), D (...)

Химиялық тепе-теңдік және оның ығысу жағдайы. Ле-Шателье-Браун принципі. Көрсетілім №6 «Жүйедегі химиялық тепе-теңдіктің ығысуы (мысалы, аммоний (калий) тиоционаты және темір (ІІІ) хлоридінің концентрацияларын өзгерту арқылы)»

10.3.3.1. химиялық тепе-теңдіктің ығысуына әртүрлі фактрлардың әсерін ғылыми зерттеу;

10.3.3.2. химиялық тепе-теңдікке температураның, концентрацияның және қысымның әсерін болжау;

10.3.3.3. тепе-теңдік константасының өрнегін құрастыра білу.

- қайтымды реакциялар болуы мүмкін екендігін біледі;

-кейбір жағдайлар тепе-теңдікті ығыстыра алатындығын түсінеді;

-тепе-теңдікті динамикалық процесс ретінде түсінеді.

Оқушылар:

-реакциялардың қайтымдылығының жағдайы түсінігін анықтап, айта алады.

Пәнге қатысты лексика мен терминология

Тепе-теңдік, динамикалық, ұстаным, тұрақты, реагенттер, өнім, температура, қосарлы бағдарша, қысым, айналмайтын, алға, баяулату, тең, ұлғайту.

Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер

Егер біз концентрацияны/температураны/қысымды өзгертсек, онда…

Біз ... жолымен реакцияны қайтымды ете аламыз

Егер температура көтерілсе, онда…

Біз осы реакция үшін кері реакция өткізе аламыз ба?

Ия, егер біз.… /Жоқ, себебі…

Сабақ барысында білім құндылықтары:

• Қазақстандық патриотизм және азаматтық жауапкершілік;
• Сыйластық;
• Ынтымақтастық;
• Ашықтық;
• Өмір бойы білім алу.

• нақтылық, жинақылық;
• мәдениетаралық диалог, тілдер (екітілділік, көптілділік) (жаңа терминдермен жұмыс жасау барысында).

Бейнересурстар, цифрлі білім беру ресурстары (Bilimland.kz, Twig.kz), онлайн ғаламтор платформасы: learningapps.org

- оқушылардың жас ерекшеліктеріне байланысты жұмыс жасау әдістерімен тәсілдерін қолдану;

-тепе-теңдіктің табиғаттағы және өмірдегі мысалдар арқылы талқылау

Физика

7.2В Қарапайым химиялық реакциялар

8.2В Химиялық реакция жылдамдығы

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

1-ші сабақ

Ұйымдастыру сәті. Амандасу.

Жаңа тақырыпқа шығу : Маятник /Анимация

H₂ +I₂=2HI

Берілген химиялық үрдіс жазбасында қандай ерекшелік бар?

Бейнекөрсетілім: https://twig-bilim.kz/film/glossary/reversible-reaction-5969/

Жаңа сабақтың тақырыбы, мақсаттары, жетістік критерийлері және жаңа терминдермен таныстыру.

(W) Қайтымды реакциялар туралы ақпарат құралы беріледі.

Бейнекөрсетілім: Қайтымды реакцияардың мысалы

Мұғалімнің түсіндіруі.

Қайтымсыз процестің 3 түрін қарастырамыз (↓,↑, H₂O)

Қайтымсыз реакциялар жүзеге асады, егер:

• егер өнімде газ, тұнба түзілетін болса ол реакция қайтымсыз реакция, мысалы:

ВаСl₂ + Н₂SО ₄ = ВаSО₄↓ + 2НСl

Na₂CO₃ + 2HCl = 2NaCl + CO₂ ↑ + H₂O

• егер өнімде аз диссоцияцияланатын қосылыс, мысалы, су түзілетін болса:

НСl + NаОН = Н₂О + NаСl

• егер реакция соңында көп мөлшерде энергия сыртқы ортаға бөлінетін болса:

Mg + 1/2 О₂ = МgО, ∆H = -602,5 кДж / моль

(I) Қайтымды және қайтымсыз химиялық процестерге арналған тапсырмаларды интерактивті тақтада орындау.

Тапсырма №1

• NaOH + HCl → NaCl + H₂O
• N₂ + 3H₂ → 2NH₃
• AgNO₃ + NaCl → AgCl + NaNO₃
• SO₃ + H₂O → H₂SO₄
• CH₄ + 2O₂ → CO₂ + 2H₂O
• HCOOH + CH₃OH → HCOOCH₃ + H₂O

Тапсырма №2

• BaO + H₂SO₄ =
• HCl + Na₂CO₃ =
• SO₂ + O₂=
• C₂H₆ + O₂ =

Неліктен екенін түсіндіріңіз?

(W) Химиялық тепе-теңдік ұғымының анықтамасын беру, теориялыө ақпаратпен танысу.

Рефлексия және кері байланыс

-қайтымды химиялық процеске анықтама беріңіздер

-қайтымсыз процестерден немен ерекшеленеді?

-қайтымды процеске мысал келтіріңіздер

Суретін талқылау. Тепе теңдікке әсер ететін факторларды талқылау

Оқу мақсаттары және жетістік критерийлеріне қайта оралу

2-ші сабақ

Сабақтың тақырыбымен, оқу мақсаттары және жетістік критерийлерін еске салу.

Берілген сурет сабақ тақырыбымен қалай байланысты?

Химиялық тепе-теңдік туралы видеокөрсетілім көру (50 с) https://twig-bilim.kz/film/glossary/equilibrium-5275/

(W) Химиялық тепе-теңдікке әсер факторларды өзара талдау, теориялық ақпаратпен танысу.

(D) Мұғалім көрсетілімі. Көрсету №6

3KSCN + FeCl₃ = 3KCl + Fe(SCN)₃↓

түссіз сары түссіз қан-қызыл

(W) Әңгіме түрінде химиялық тепе-теңдікке әсер ететін факторларды бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіндіру.

(I) Жеке жұмыс.

Қалыптастырушы бағалауға арналған жазбаша тапсырмаларды орындау

Өзара тексеруді ұйымдастыру

Рефлексия.

Теориялық ақпаратты қайталау.

Саралау–оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Барлығы:

- қайтымды реакциялар болуы мүмкін екендігін біледі.

Көбісі:

-тепе-теңдікті динамикалық процесс ретінде түсінеді.

Кейбіреулері:

-кейбір жағдайлар тепе-теңдікті ығыстыра алатындығын түсінеді.

Көрсету №6 кезінде ҚТ ережелерін сақтау

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?