Тотығу-тотықсыздану үрдістері. Химия, 10 сынып, қосымша материал, 1 сабақ.

Қалыптастырушы бағалау.

Оқу мақсаттары:

• қосылыс құрамындағы элементтердің тотығу дәрежесін анықтау;
• - осы үрдістерді электрондардың қосылу ретінде және жоғалуы ретінде қарастыру;
• берілген реакция теңдеулерінде қай эдемент тотыққанын (тотықсызданғанын) анықтау, тотықтырғыш пен тотықсыздандырғышты таба алу;
• электрондық баланс әдісі арқылы тотығу-тотықсыздану реакцияларын теңестіру;

Бағалау критериилері:

• қосылыс құрамындағы элементтердің тотығу дәрежесін анықтай алады;
• осы үрдістерді электрондардың қосылу ретінде және жоғалуы ретінде қарастыруға болатындығын түсінеді;
• берілген реакция теңдеулерінде қай элемент тотыққанын (тотықсызданғанын) анықтай алады , тотықтырғыш пен тотықсыздандырғышты таба алады
• электрондық баланс әдісі арқылы тотығу-тотықсыздану реакцияларын теңестіреді;

Тапсырма 1. Төмендегі қосылыстардың ішінен қажетті элементтің тотығу дәрежесін анықтаңыз:

• Күкірт қышқылындағы күкірттің,
• Азот қышқылындағы азоттың,
• Калий бихроматындағы хромның,
• Калий перманганатындағы марганецтің тотығу дәрежесін анықтаңыз.

Тапсырма 2. Төмендегі реакциялардың ішінен қайсылары ТТР болатынын анықтаңыз:

S + O₂ → SO₂

Ca + H₂SO₄ → CaSO₄ + H₂

CaO + H₂SO₄ → CaSO₄ + H₂O

NaOH + HCl → NaCl + H₂O

Cu + H₂SO₄ → CuSO₄ + H₂O + SO₂

Тапсырма 3. Төмендегі өзгерістердің тотығу немесе тотықсыздану болатынын анықтаңыз:

• Cu⁰ Cu⁺²
• Fe⁺² Fe⁺³
• S⁰ S⁺⁴
• Na⁰ Na⁺
• S^-2 S⁺⁶
• Mn⁺⁵ Mn⁺²
• Mn⁺⁷ Mn⁺²

Тапсырма 4. Төмендегі реакцияларды электрондық баланс әдісімен теңестіріңіз және тотықтырғыш/ тотықсыздандырғышты анықтаңыз:

• KClO₃ → KCl + O₂
• KNO₃ → KNO₂ + O₂.
• (NH₄)₂Cr₂O₇ →N₂ + Cr₂O₃ + H₂O
• KMnO₄ + HCl →Cl₂ + KCl + MnCl₂ + H₂O
• Al + Fe₂O₃ → Al₂O₃ + Fe
• C + HNO_3(конц) → CO₂ + NO₂+ H₂O.
• Cl₂ + KOH_(ыстық) → KCl+KClO₃ + H₂O
• Cl₂ + KOH_(суық)→ KCl + KClO + H₂O
• NO₂ + NaOH → NaNO₂ + NaNO₃ + H₂O