Изомерия. Химия, 10 сынып, презентация.

ИЗОМЕРИЯ

ҚҰРЫЛЫМДЫҚ ИЗОМЕРИЯ

ОҚУ мақсаты

изомерлердің түзілу мүмкіндігін түсіну;

қарапайым қосылыстар изомерлерінің құрылысын ажырата білу және оларды бейнелеу;

Бағалау критерийі

Оқушы мақсатқа жетеді, егер:

- Дағдылар:

Білу және түсіну, қолдану

Оқушы мақсатқа жетеді, егер:

- оқушы изомерия деген не екенін біледі;

- изомерлерді бірінен бірін ажырата алады;

-қарапайым алкандар үшін кез келген изомерлерін салып атын атай дұрыс атай алады;

- изомерлердің қасиеттерінің әртүрлі болатынын біледі;

Тапсырма №1

Суретте не көріп тұрсыңдар?

Тапсырма №2

Берілген қосылыстардан 10 айырмашылықты табыңдар. Осы заттардың бір бірінен айырмашылығы мен ұқсастығы неде деп ойлайсыңдар?

Ю. Либих пен

Ф. Вёлер

1823 ж. Изомерия құбылысын ашты.

Ф. Вёлер

Ю. Либих

ИЗОМЕРИЯ

Изомерия (изо...Изо... және грекше meros – үлесі, бөлігі) – құрамы мен молекулалық массасы бойынша бірдей, бірақ физикалық және химиялық қасиеттері әр түрлі болатын қосылыстардың (негізінен, органикалық) болуын сипаттайтын құбылыс. Мұндай қосылыстар изомерлер деп аталады.

Изомерия

Құрылымдық

Кеңістіктік

А. М. Бутлеров

Құрылыс теориясы тұрғысынан анықтама берді.

СН3

СН2

СН2

СН2

СН3

–

–

–

–

1

2

3

4

5

пентан

Көміртек қаңқасының изомериясы

СН3

СН2

СН2

СН2

СН3

–

–

–

–

1

2

3

4

5

–

СН

Н

СН3

Көміртек қаңқасының изомериясы

пентан

2 метилбутан

СН2

СН

СН2

СН2

СН3

=

–

–

–

1

2

3

4

5

қысқа байланыстың изомериясы

пентен – 1

пент-1-ен

СН2

СН

СН2

СН2

СН3

=

–

–

–

1

2

3

4

5

–

Н

СН3

–

СН

қысқа байланыстың изомериясы

пентен - 1

пентен - 2

СН3

СН

СН2

СН2

СН3

–

–

–

1

2

3

4

5

пентанол -2

Функционалдық топтың орын басуына байланысты изомерия

–

–

ОН

СН3

СН

СН2

СН2

СН3

–

–

–

1

2

3

4

5

пентанол -2

Функционалдық топтың орын басуына байланысты изомерия

–

–

ОН

Н

СН

СН2

пентанол -3

СН3

С

СН2

СН3

–

–

1

2

3

4

бутанон -2

–

–

О

Класаралық изомерия

–

С

Н

Н

бутаналь

СН2

Н

–

4

2

3

1

Кеңістік

изомериясы

геометриялық

изомерия

СН

СН

Н

Н

СН3

СН3

Бутен -2

цис-изомер

С

С

СН3

Н

Бутен -2

транс -изомер

оптикалық изомерия

а-аминопропион қышқылы

Н

NН2

СН3

СOOН

С

Изомерия

Құрылымдық изомерия

Функционалдық топтың орын басуына байланысты изомерия

бутанол-1

бутанол-2

бутен-1

бутен-2

Геометриялық изомерия

Цис бутен-2

Транс бутен -2

Бутен -2

Кеңістіктік изомерия Стереоизомерия

Оптикалық изомерия

Кеңістіктік изомерия Стереоизомерия

Тапсырма №3 (Жұппен жұмыс)

Молекула модельдерін пайдалана отырып, барлық құрылымдық изомерлерді мына төменде берілген молекулалар үшін жинаңдар:

А) Метан; Д) Пентан;

Б) Этан; Е) Гексан;

В) Пропан; Ж) Гептан;

Г) Бутан; З) Октан.

Әрбір қосылыс үшін сіздерде қанша изомерлер пайда болды?

C20H42 молекуласында 366,319 изомерлері болады!

Алынған нәтижелерді тексеріп, салыстырып көрелік

Тапсырма №4 (Жұппен жұмыс)

Өздерің жинаған құрылымдық изомерлердің атын атап көрейік.

Ескерту: алдыңғы сабақтағы кестені пайдалануға болады.

Изомерлерді қалай дұрыс атауға болады?

ИЮПАК номенклатурасына кіріспе

С6Н14 болатын алканның екі түрлі изомері мен гомологтық қатарының екі өкілінің құрылымдық формуласын бейнелеңіз.

Жұптық жұмыс

Жұптық жұмыс

Мына берілген көмірсутектердің құрылымдық, тізбек және қаңқа формуласын құрастырыңыз:

д) 2-метилгексан.

Жұптық жұмыс

Изомерлер қатарын көрсетіңіз:

Үй тапсырмасы:

2-бромпентанның үшін мүмкін болатын изомерлерін жазыңдар.  

Ескерту: 2-бромпентан – бұл пентан молекуласы бірақ бір сутек атомының орнын бром атомы басқан. Оның формуласы C5H11Br.

Мына берілген қосылыстың екі гомологының формуласын жазыңдар.