№2 Лабораторлық жұмыс «Органикалық қосылыстардың моделін құрастыру». Химия, 10 сынып, презентация.

ОРГАНИКАЛЫҚ ХИМИЯ

4.2 Көміртек және оның қосылыстары

ОҚУ МАҚСАТЫ

10.4.2.4 гомологтық қатардың қалыптасуын және оның өкілдері қасиеттерінің ұқсастығын түсіндіру;

10.4.2.5 қосылыстардың құрылымдық формуласын құру және оларды IUPAC номенклатурасы бойынша атау;

Гомологтық қатар.

БАҒАЛАУ КРИТЕРИЙІ

көміртегі атомының электрондық түсініп, конфигурациясын дұрыс сала алады;

көміртегі өте көп мөлшерде қосылыстар түзе алатындығын түсіндіріп бере алады;

гомологтық қатардың қалай түзілетіндігін дұрыс түсінеді;

алғашқы 10 қарапайым гомологтың атын дұрыс атай алады;

Key words

Тіршілік ДЕГЕНІМІЗ НЕ?

Кішкене философия жайында

ӨМІР дегеніміз не?

ТІРШІЛІК ТЕОРИЯСЫ ЖАЙЫНДАҒЫ ІЛІМ (ВИТАЛИЗМ)

Витализм (от лат. vitalis — «өмірлік») — Витализм - биологиядаБиология өмір кұбылысын ағзадағыАғза материалдық емес, «жанЖан»Жан, энтелехияЭнтелехия, «өмірӨмір күшінің» әсері арқылы түсіндіруге талпынған идеалистік ағым. Витализм- тіршілік күші тіршіліктін пайда болуын түсіндіретін идеалистік көзқарас. Ол барлық тірі организмдерден алынатын заттарды «органикалық заттар» дей келе, бұл күрделі заттар белгілі бір «құпия күштердің» қатысуымен тек тірі клеткаларда ғана түзіледі деп көрсетті. Сөйтіп, ол бейорганикалық заттардың, органикалық заттардан негізгі айырмашылығы: бейорганикалық заттарды лабораторияларда синтездеп алуға болады, ал органикалық заттарды синтездік жолмен жай заттардан алу мүлдем мүмкін емес деді.

Тіршілік ДЕГЕНІМІЗ НЕ?

Кішкене ғылым жайында

Тіршілік – бұл ақуызды дененің өмір сүруі.

Ф. Энгельс

ОРГАНИКАЛЫҚ ХИМИЯ ДЕГЕНІМІЗ НЕ?

ОРГАНИКАЛЫҚ ХИМИЯ – көміртек химиясы

Көміртек атомының валенттілігі:

Көміртектің электрондық конфигурациясы :

КӨМІРТЕКТІҢ СИПАТТАМАСЫ

ОРГАНИКАЛЫҚ ХИМИЯ

Органикалық химия — көміртегі қосылыстарын және құрылымын, алыну жолдарын, қолданылуын, электрондық құрылысын қарастыратын  химияның бөлімі болып табылады. Органикалық қосылыстар деп көміртегінің басқа элементтермен түзетін қосылыстарын жатқызуға болады.   Көміртегі органогенді – элементтер: H, N, O, S, P көптеген қосылыстар түзеді. Көміртегі атомының электрондық құрылысының ерекшелігіне байланысты көміртегі түрлі қосылыстар түзе алады.

Органикалық қосылыстардың кейбір өкілдері

Органикалық қосылыстардың кейбір өкілдері

Органикалық қосылыстардың қарапайым өкілдері

Органикалық қосылыстардың қарапайым өкілдері

Көміртек атомының бірімен – бірі байланысып ұзын тізбектер түзе алатын ерекше қасиеті бар.

Метанға ұқсас органикалық қосылыстың өкілі қалай болатындығын қалай көрсетуге болады?

Алғашқы 10 өкілінің формуласын жазыңдар.

Алкан

СnН2n+2

Алкандар. Номенклатура.

Алкандарды гомологтық қатар бойынша атау беру

Алкан. Номенклатура

3,5-диметил-3-этилоктан

Алкан. Номенклатура

2,3,4-триметилпентан

Алкан. Номенклатура

Құрылымдық изомерия

С4Н10

н-бутан

изобутан

Алкан. Номенклатура

Құрылымдық изомерия

С5Н12

пентан

2-метилбутан

2,2-диметилпропан

Алкан. Номенклатура

Құрылымдық изомерия

Алкан. Номенклатура

Рациональды номенклатура

тетраметилметан

(2,2-диметилпропан)

метилэтилизопропилметан

(2,3-диметилпентан)

Алкан. Номенклатура

2,3,4-триметилпентан

Алкан. Номенклатура

Число изомеров в ряду алканов

Алкан. Номенклатура

Алкан. Номенклатура

2,2,4-триметилпентан

Біріншілік

Екіншілік

Үшіншілік

Төртіншілік

Органикалық қосылыстардың қарапайым өкілдері

…

ГОМОЛОГТЫҚ ҚАТАР

Жалпы формулалары бірдей, химиялықХимия қасиеттеріҚасиет ұқсас, ал құрамдары бір немесе бірнеше СН2 тобына өзгеріп отыратын заттар гомологтар деп аталады (гр.Грек тілі homologos —ұқсас). Гомологтарды салыстырмалы молекулалық массаларының өсуіне қарай орналастырса, гомологтық қатар түзіледі. СН2 гомологтық айырымАйырым деп аталады. Алкандардың гомологтық қатарында салыстырмалы молекулалықМолекула массаларының өсуіне байланыстыБайланыс балқу және қайнау температураларыТемпература мен тығыздықтары біртіндеп артады.

Гомологтық қатардағы заттардың қасиеттеріҚасиет ұқсас болады және белгілі бір заңдылықпенЗаңдылық өзгереді. Гомологтық қатардың бір мүшесінің қасиеті белгілі болса, сол арқылы басқа мүшелерініңМүше қасиеттерін болжауғаБолжау болады.

ОРГАНИКАЛЫҚ ӘЛЕМНІҢ ӘРТҮРЛІЛІГІ

1999 ж. Белгілі химиялық қосылыстардың саны 19 млн болды, оның ішінде 12 млн органикалық қосылыстар, ал 2014 жылы 2 мамырға қарай органикалық және бейорганикалық қосылыстардың жалпы саны 87 млн жетті. Органикалық қосылыстар тірі ағзаның тіршілік етуінде басты роль атқарады.

Тапсырма

1. Заттардың құрылымдық формуласын құрастырыңыз:

А) 2 метил пентан

В) 3,4 диметил гексан

2.**Құрамы С7Н16 болатын заттың құрылымдық формуласын құрастырыңыз. Әрбір заттың атын атаңыз.

Топпен жұмыс

Әрбір кластың өкілдеріне мысал келтіріп және атын атаңыздар

Қосылысты атаңыз

Сірке қышқылы (этан қышқылы) 

Қосылысты атаңыз

Май қышқылы  (бутан қышқылы)

Қосылысты атаңыз

Сүт қышқылы тривиалды атауы

2-гидроксипропан қышқылы 

1

С

2

С

С

3

Қосылысты атаңыз

Диэтил эфирі, этоксиэтан

Қосылысты атаңыз, функционалды топты атаңыз

Метанол

Қосылысты атаңыз

Диметил эфирі, метоксиметан (ИЮПАК)

Қосылысты атаңыз

Мына берілген заттардың атауы бойынша формуласын құрастырыңыз:

Пропанон-2

3-метилбутанон-2

4-метил-3-этилпентанон-2

Мына берілген заттардың атауы бойынша формуласын құрастырыңыз:

2 – метил-2-этилгексан қышқылы

2-этил-пентен-2- қышқылы

2,2,3,4- тетраметилпентан қышқылы

Мына берілген заттардың атауы бойынша формуласын құрастырыңыз:

2 – метил-3-этилгептаналь

2,2-диметилпропаналь

4 –метил-2,3- диэтилпентаналь

№2 Лабораторлық жұмыс «Органикалық қосылыстардың моделін құрастыру»

Үй тапсырмасы:

1. Құрамы C5H11Br болатын қосылыстан 2-бромпентанның формуласын құрастырыңыз.

 2. Берілген қосылыстарды ИЮПАК номенклатурасы бойынша атау: