Жай, бинарлы және күрделі бейорганикалық заттардың қатысуымен жүретін тотығу-тотықсыздану реакциялары. Химия, 10 сынып, сабақ жоспары, 2 сабақ.

«Келісілді»

ӘБ жетекшісі_________________

Мектеп: Тараз қ. ФМБ НЗМ

Мұғалім: Муханбетиярова К.К.

КДМ

Химия пәні бойынша ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ САБАҚ ЖОСПАРЫ

Күні:

Сынып: 10 Сабақтың реті:2

Бөлім 10.2A Химиялық реакциялардың заңдылықтары (9 с)

Сабақтың тақырыбы

Жай, бинарлы және күрделі бейорганикалық заттардың қатысуымен жүретін тотығу-тотықсыздану реакциялары.

Оқыту мақсаттары

10.2.3.2 электрондық баланс әдісімен тотығу және тотықсыздану теңдеуін құрастыра білу;

Сабақтың мақсаты

• берілген реакция теңдеулерінде қай элемент тотыққанын (тотықсызданғанын) анықтау, тотықтырғыш пен тотықсыздандырғышты таба алу;
• тотықтырғыш пен тотықсыздандырғыштың арасындағы айырмашылық неде екендігін түсіндіру;
• электрондық баланс әдісімен тотығу және тотықсыздану теңдеуін құрастыра білу.

Бағалау критерийлері

• қосылыс құрамындағы элементтердің тотығу дәрежелерін анықтайды;
• берілген реакция теңдеулерінде қай элемент тотыққанын (тотықсызданғанын) анықтап, тотықтырғыш пен тотықсыздандырғышты табады;
• арасындағы айырмашылық неде екендігін түсіндіреді;
• электрондық баланс әдісімен тотығу және тотықсыздану теңдеуін құрастырады.

Мектеп құндылықтары

Сабақ барысында мектеп құндылықтары жүйелі түрде енгізіліп барылады. Ол сабақтың ажырамас бөлігі болып саналады. Мысалы:

• Ашықтық
• Ынтымақтастық
• Өмір бойы білім алу
• Құрмет

Бұл құндылықтар сабақтың нақты бір бөлігінде емес, сабақ барысында қажет кезінде қолданылып барылады.

 Тілдік мақсаттар

Пәнге қатысты лексика мен терминология

Тотығады/тотығу, тотықсыздану, тотықсызданады, процесс, жоғалту, арттыру, кері, орын алатын

Арасындағы айырмашылық неде...?

Тотығу бұл ..., мұнда тотықсыздану бұл...

Тотығу\тотықсыздану орын алады, егер ...?

Тотығу\ тотықсыздануүрдісінде ...?

X/Y бірігеді (қосылады) \ азаяды (жоғалады),егер…

 Пәнаралық байланыс

Тотығу-тотықсыздану үрдістерінде электрондардың тасымалдануын қамту және ионды-электронды жартылай реакциялардың идеяларын енгізу үшін Концепция кеңейеді.

• биологиямен (антиоксиданттар, адам ағзасын ауруға ұшыраудан қорғайтын заттар)
• физика
• математикамен

байланыстыру арқылы іске асады.

 Алдыңғы білім

Алдыңғы бөлімдердің барлығы дерлік бір-бірімен байланысты.

Ауадағы жану-тотығу (7.4 А)

Металдар белсенділігінің салыстырмалы сипаттамасы (8.1 А)

Металдар белсенділігінің салыстырмалы сипаттамасы (8.1B)

Атомдардағы электрондардың қозғалысы (8.2 А)

Сутегі және оттегі (8.2 В)

Химиялық реакциялардың мысалдары (9.1 С)

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-шаралар:

Оқушылармен сәлемдесіп, сабаққа дайындығы тексеріледі және позитивті атмосфера қалыптастырылады.

Үйге берілген тапсырмалар сұралып, қиындық туғызған сұрақтары болса талқыланады.

Төменде көрсетілген қосылыстардың құрамындағы элементтердің (иондардың) тотығу дәрежесін көрсетіңіздер.

1. CH₄ 2. PCl₃3. NCl₃ 4. CS₂ 5. ICl₅ 6. BrF₃

7. PCl₄ 8. H₃PO₄9. NH₄Cl 10. H₂SO₄ 11. MgCO₃

12. SOCl₂

Тақырыпты анықтау: Заттардың оттекте жану процесі қалай аталады? Мысалы:

C + O₂ = CO₂

4P + 5O₂ = 2P₂O₅

N₂ + 3H₂ = 2NH₃

«Жану» реакциясы ғана ТТР-ға жатады ма?

Оқушылармен бірге сабақ мақсаттарын /ОМ, сабақ соңында күтілетін нәтижелерді анықтау.

Сабақтың тақырыбы: Жай, бинарлы және күрделі бейорганикалық заттардың қатысуымен жүретін тотығу-тотықсыздану реакциялары.

Жеке жұмыс. Тапсырма

• осы үрдістерді қосылу ретінде және электрондардың жоғалуы ретінде қарастыруға болатындығын түсінеді;
• тотығу және тотықсыздану деген не екенін біледі;
• берілген немесе алынған электрондар санын анықтайды;
• электрондар санын қолдана отырып, реакцияларды теңестіреді.

а) Берілген реакциялардың қайсысы тотығу-тотықсыздану реакциясына жатады. Неліктен?

Тотығу-тотықсыздану реакцияларын жазыңыз (қай элемент тотықтырғыш, ал қай элемент тотықсыздандырғыш болып тұрғанын анықтаңыз).

4Al + 3O₂ = 2Al₂O₃

2NaCl + H₂SO₄ = Na₂SO₄ + 2HCl

AgNO₃ + KCl = AgCl + KNO₃

KClO₃ + P = KCl + P₂O₅

Жұптық жұмыс

Берілген реакция теңдеулерінен тотықтырғышты, тотықсыздардырғышты және де тотығып, тотықсызданып жатқан элементтерді анықтап, жартылай тотығу реакцияларын кестеге толтырыңыздар:

1.Mg + HCl MgCl₂ + H₂

2.Fe + V₂O₃ Fe₂O₃ + VO

3.KMnO₄ + KNO₂ + H₂SO₄ MnSO₄ + H₂O + KNO₃ + K₂SO₄

4.K₂Cr₂O₇ + SnCl₂ + HCl CrCl₃ + SnCl₄ + KCl + H₂O

5.KMnO₄ + NaCl + H₂SO₄ Cl₂ + K₂SO₄ + MnSO₄ + H₂O + Na₂SO₄

6.K₂Cr₂O₇ + H₂O + S SO₂ + KOH + Cr₂O₃

7.KClO₃ + C₁₂H₂₂O₁₁ KCl + H₂O + CO₂

8.H₂C₂O₄ + K₂MnO₄ CO₂ + K₂O + Mn₂O₃ + H₂O

9.Mn(NO₃) ₂ + NaBiO₃ + HNO₃ HMnO₄ + Bi(NO₃) ₃ + NaNO₃ + H₂O

10.H₂C₂O₄ + KMnO₄ CO₂ + K₂O + Mn₂O₃ + H₂O

Қосымша тапсырмалар: Қатысқан заттардың құрамындағы қай элемент тотыққанын және қайсысы тотықсызданғанын көрсетіп, түсіндіріңіз.

• Zn + H₂O → ZnO + H₂
• AgNO₃ + Cu → Cu(NO₃)₂+ Ag
• Na + H₂O = H₂ + NaOH
• CH₄ + Cl₂ = CCl₄ + HCl
• CuSO₄ + Fe = FeSO₄ + Cu
• CuO + NH₃ = Cu + N₂ + H₂O

Сұрақтар қою арқылы:

Тотығу дегеніміз ...........................................................................

Тотықсыздану дегеніміз ...............................................................

Сабақты қорытындылау мақсатында тест тапсырмасы алынады. Оқушылар тапсырманы жеке орындайды. Берілген уақыт аяқталғаннан кейін жұпта жауаптарын талқылайды. Бірін-бірі тексереді.

Сабақтың соңында оқушыларға белсенді қатысқаны үшін рақмет айтылып, олардан кері байланыс қағаздарын толтырып берулері сұралады. Оның алдағы сабақтарда ескерілетіні айтылады.

Тотығу-тотықсыздану реакцияларын жазып, жаттығу.

• Na + H₂O = H₂ + NaOH
• CH₄ + Cl₂ = CCl₄ + HCl
• CuSO₄ + Fe = FeSO₄ + Cu
• PH₃ + Cl₂ = PCl₃ + HCl
• CuO + NH₃ = Cu + N₂ + H₂O

Сабақ бойынша рефлексия