Химиялық реакция кезде байланыстар үзіліп, жаңа химиялық байланыстардың түзілу процесі екенін түсіну. Химия, 10 сынып, дидактикалық материал.
СТАНДАРТТЫ АТОМДАНУ ЭНТАЛЬПИЯСЫ
Анықтамасы | Стандартты жағдайда 1 моль газ күйіндегі атомдардың элемент түзу кезіндегі энтальпияның өзгерісі |
Белгіленуі | ΔH°at |
Мәні | Әрдайым эндотермиялық – атомдарды бөлу үшін энергия жұмсалады |
Мысалы | C(графит) ———> C(г) |
Байланыс диссоциациясының энтальпия мәні келесі факторларға тәуелді:
- дара/еселі байланысқа (еселі байланысты үзуге көбірек энергия керек);
- байланыс ұзындығына (неғұрлым атомдар арасындағы байланыс ұзындығы үлкен болса, соғұрлым байланысты үзуге аз энергия кетеді) бұл тек екіатомды молекулаларға қатысты!
БАЙЛАНЫСТЫҢ ДИССОЦИАЦИЯЛАНУ ЭНТАЛЬПИЯСЫ
Анықтамасы | Газтәрізді атомдарды түзу үшін 1 моль газдағы байланысты үзуге жұмсалатын энергия |
Мәні | Эндотермиялық - кез-келген химиялық байланысты үзу үшін энергия керек. |
Мысалы | Cl2(г) ———> 2Cl(г) O-H(г) ———> O(г) + H(г) |
Ескерту
• байланыстың күші қоршаған ортаға да байланысты, оның мәні
• байланысты түзу экзотермиялық болса, керісінше байланысты үзу эндотермиялық
• екі атомды газдар үшін, байланыс энтальпиясы = 2 x атомдану энтальпиясы
• аз байланыс энтальпиясы = әлсіз байланыс = үзу оңай
Орташа мәні H-H 436 H-F562 N-N163
C-C 346 H-Cl431 N=N409
C=C 611 H-Br366 NN944
CC 837 H-I299 P-P172
C-O 360 H-N388 F-F158
C=O 743 H-O463 Cl-Cl242
C-H 413 H-S338 Br-Br193
C-N 305 H-Si318 I-I151
C-F 484 P-H322 S-S264
C-Cl 338 O-O146 Si-Si176
Орташа мәндер берілген себебі, нақты мәндер молекула кездесетін ортаға, тәуелді.
Өлшем бірлігі = kДж мol-1
Мысалы:
Этиленнің гидрленуі үшін байланыс энтальпия өзгерісі есептеу.
ΔH21 x C=C bond @ 611= 611 kJ
4 x C-H bonds @ 413= 1652 kJ
1 x H-H bond @ 436= 436 kJ
Реагенттердің байланыстары бұзылғанда (үзілгенде) бөлінетін жалпы энергия = 2699 kJ
ΔH31 x C-C bond @ 346= 346 kJ
6 x C-H bonds @ 413= 2478 kJ
Өнімдер түзілгенде жұтылатын жалпы энергия= 2824 kJ
Гесс заңы/Hess’s Law ΔH1 = ΔH2 – ΔH3 = (2699 – 2824)= – 125 kJ
Метаның жану энергетикалық деңгей диаграммасы
Мұнда екі C=O байланысы бар. Екі су молекуласы бар.
Төрт О-Н байланысы бар. Өнімдердің байланыс энегияларының қосындысын табамыз
Табылған екі мән арқылы энтальпия өзгерісін анықтайды.
Энтальпия өзгерісінің мәні теріс болғандықтан, метанның жануы экзотермиялық болады.
Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз:
Facebook | VK | WhatsApp | Telegram | Twitter
Қарап көріңіз 👇
Пайдалы сілтемелер:
» Туған күнге 99 тілектер жинағы: өз сөзімен, қысқаша, қарапайым туған күнге тілек
» Абай Құнанбаев барлық өлеңдер жинағын жүктеу, оқу
» Дастархан батасы: дастарханға бата беру, ас қайыру
Соңғы жаңалықтар:
» 2025 жылы Ораза және Рамазан айы қай күні басталады?
» Утиль алым мөлшерлемесі өзгермейтін болды
» Жоғары оқу орындарына құжат қабылдау қашан басталады?