Квант сандары. Паули принципі, Хунд ережесі, Клечковский ережелері. Химия, 10 сынып, презентация, 2 сабақ.

Сабақтың тақырыбы:

Квант сандары. Паули принципі, Хунд ережесі, Клечковский ережелері

Оқу мақсаттары

10.1.3.1 квант сандарының мағынасы мен сипаттамасын біледі;

10.1.3.2 электрондардың орбитальдарда толтыру ережесін түсіну үшін Паули принципі, Хунд ережесін қолдану;

10.1.3.3 алғашқы 36 химиялық элементтердің электрондық конфигурациясын жазу.

- Электронның күйін 4 квант саны сипаттайтынын біледі;

- электрондардың орбитальдарда толтыру ережесін түсіну үшін Паули принципі, Хунд ережесін қолданады;

- алғашқы 36 химиялық элементтердің электрондық конфигурациясын жазады.

Сабақтың мақсаты:

Бағалау критерийлері

- Электронның күйін сипаттайтын төрт квант саны ажыратады;

- электрондардың орбитальдарда толтыру ережесін түсіну үшін Паули принципі, Хунд ережесін қолданады;

- алғашқы 36 химиялық элементтердің электрондық конфигурациясын жазады.

Энергетикалық деңгейде орналасқан электрон саны

Егер n = 1 болса N = 2

n = 2 болса N =2*22=8

n = 3 болса N =2*23=18

Тапсырма 2

№ 13 және №20 элемент атомдарының электрондарын энергетикалық деңгейлерге орналастырыңдар

2s

1s

2p

3s

3p

3d

4p

4s

4d

4f

Тапсырма 3

Draw an electron filling diagram and the electron configuration for the element Manganese. (e- = 25)

периодтық кестеде элемент орналасқан период нөмірі электрон орналасатын энергетикалық деңгей нөмірін және валенттілік электрондар орналасқан - деңгейшелер санын көрсетеді

n

1

2

3

r

r

r

r1 ˂ r2 ˂ r3 … … ˂ rn

E1 ˂ E 2 ˂ E3 ... ... ˂ En

1925ж Швейцария ғалымы В.Паули атомдардың спектрлерін зерттей келіп мынадай ереже немесе принцип ұсынды: атомда төрт квант сандарының мәні бірдей болатын екі электрон болмайды.

мысалы: гелий атомында 2 электрон бар, оның екінші электронын квант сандарымен сипаттап көрелік.

n = 1, l =0, ml = 0, ms= -1/2 сағат тіліне қарсы бағытта қозғалады, түсіндірмесі: бірінші энергетикалық деңгейде орналасқан, электрон бұлты шар тәрізді және ол кеңістікте бір ғана тәсілмен орналасады,сағат тіліне қарсы бағытта

Паули ұстанымы (принципі)

Хунд ережесі

Бір деңгейшедегі орналасқан электрондардың спин квант сандарының қосындысы максималь болуы шарт; ол үшін электрондар деңгейшеде алдымен бір- бірден, соңынан жұптаса орналасады.

Бір орбитальда спиндері қарама –қарсы бағытталған екі электрон ғана орналасады.

Атомдағы электрондардың энергетикалық деңгейлер мен деңгейшелерде орналасуы Клечковскийдің ережелеріне бағынады.

Атомның электрондары оның деңгейлері мен деңгейшелерінде бас және орбиталь квант сандарының қосындысының

(n + l) өсу ретімен орналасады, ал егер екі деңгейше үшін (n + l) – дің мәні бідей болса, онда электрон алдымен l-дің мәні үлкен деңгейшеде орналасады.

Мысалы:

3d мен 4s орбитальдарындағы электрондар үшін 4s (4+0=4) және 3d (3+2=5) біле отырып, алғашқысының энергиясы соңғысынан кішірек екенін, егер n мен l қосындысы бірдей мәнге ие болса, энергия бас квант санының мәніне тәуелді болады.

Мысалы: 3d мен 4p үшін қосынды (3+2=5 , 4+1=5) бірдей 5 –ке тең. Бірақ

3d орбиталінің энергиясы 4p мен салыстырғанда аздау, өйткені біріншісінде n=3 те екіншісінде n=4

Атомдағы электрондардың деңгейлер мен деңгейшелер де орналасуы

1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d 6p 7s 5f 6d

Өздік жұмыс

(Т) Квант сандарын жақсы түсіну үшін «Кластер» әдісі.

1. Тақта немесе қағаз бетінің ортасына сөйлем немесе кілт сөзді жазыңыз.

2. Әрі қарай осы тақырыпқа байланысты сөйлем немесе сөзді жазыңыз.

3. Идеяның туындауына қарай олардың арасындағы байланысты сызықша арқылы қосып көрсету керек.

ҚБ тапсырмасы

1. Магний және темір атомдарының электрондық – графикалық формуласын жазыңдар

2. Б топшасы (қосымша топша ) элементтерінің элементтерінің электрондарының толу заңдылығын (электрондық конфигурациясы) түсіндір

Кері байланыс

Мен бүгінгі сабақта ----------------------түсіндім

Мен бүгінгі сабақта ----------------------үйрендім

Мен бүгінгі сабақ бойынша басқаларға ----------------------көмектесе аламын

Мен бүгінгі сабақ бойынша сұрағым бар--