Периодтар мен топтардағы қосылыстардың қышқыл-негздік қасиетінің өзгеру заңдылығы. Химия, 10 сынып, сабақ жоспары.

Бөлім: 10.1D Периодтық

Күні:

Сынып: 10

Мектеп: ХББ НЗМ, Қарағанды қ.

Мұғалімнің аты-жөні: Жортарова А.А.,

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Периодтар мен топтардағы қосылыстардың қышқыл-негздік қасиетінің өзгеру заңдылығы.

Осы сабақта жететін оқудың мақсаты (оқу бағдарламасына сілтіме)

10.2.1.2 химиялық элементтердің периодтар және топтар бойынша оксидтердің, гидроксидтердің және сутектік қосылыстардың қышқыл-негіздік қасиетінің өзгеру заңдылығын түсіндіру;

Сабақтың мақсаты

Барлық оқушылар:

- периодтардағы химиялық элементтердің құрамының өзгерісі туралы білімді көрсетеді;

- топтардағы химиялық элементтердің өзгерісі туралы білімді көрсетеді;

- химиялық элементтердің оксидтерінің, гидроксидтерінің және сутектік қосылыстарының формулаларын құра алады.

Біршама оқушылар мүмкін:

- элементтер түзетін оксидтердің және гидроксидтердің құрамын анықтауы;

- химиялық элементтердің период және топ бойынша оксидтердің, гидроксидтердің қышқыл-негіздік қасиетінің өзгеру заңдылығын түсіндіруі.

Кейбір оқушылар мүмкін:

- химиялық элементтердің период және топ бойынша сутектік қосылыстардың қышқыл-негіздік қасиетінің өзгеру заңдылығын түсіндіруі.

Бағалау критерийі

- периодтардағы химиялық элементтердің құрамының өзгерісі туралы білімді көрсетеді;

- топтардағы химиялық элементтердің өзгерісі туралы білімді көрсетеді;

- химиялық элементтердің оксидтерінің, гидроксидтерінің және сутектік қосылыстарының формулаларын құра алады.

- элементтер түзетін оксидтердің және гидроксидтердің құрамын анықтауы;

- химиялық элементтердің период және топ бойынша оксидтердің, гидроксидтердің қышқыл-негіздік қасиетінің өзгеру заңдылығын түсіндіруі.

- химиялық элементтердің период және топ бойынша сутектік қосылыстардың қышқыл-негіздік қасиетінің өзгеру заңдылығын түсіндіруі.

Тілдік мақсаты

Пәндік лексика мен терминология

Периодтық, периодтылық, период, топ, тенденция, құрылу

Хат/диалог үшін пайдалы сөз тіркестерінің сериясы

Берілген диаграммада артықшылықтары/кемшіліктері ... болып табылады

Бұл нұсқа маған ұнайды, себебі…

Бұл қолданысқа ыңғайлы, себебі ...

Берілген жүйе түсінікті (соншалықты түсінікті), …қарағанда

Құндылықтарды енгізу

Ғылыми ойлауды қалыптастыру, оқылған тақырып бойынша ақпарат іздеу, химиялық термидер арқылы тілдңк мәдениеті, тақырыпқа қызығушылық туғызу, қоршаған ортамен мейірімді қарым-қатынас.

Пәнаралық байланыс

Биология, физика,жаратылыстану, география

Алдын ала білім

7,8,9 сынып курстарын білу

Сабақ кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған қызмет

Ресурстар

0-5 мин

Алдыңғы сабақ бойынша сұрақтар:

• Периодтылық дегеніміз не?
• Периодтылық қайда байқалады?
• Период бойынша элементтердің қышқыл-негіздік қасиетті оксидтері/гидроксидтері қалай өзгереді?
• Топ бойынша элементтердің қышқыл-негіздік қасиетті оксидтері/гидроксидтері қалай өзгереді?

Басы

5 – 20 мин

Ортасы

Тапсырма 1: Элементтердің қышқыл-негіздік қасиетті сутектік қосылыстарының өзгерісін кестеге толтырыңыз.

1 топ: 7 топтағы элементтердің сутектік қосылыстардың қышқыл-негіздік қасиетінің өзгерісі:

2 топ: 6 топтағы элементтердің сутектік қосыыстардың қышқыл-негіздік қасиетінің өзгерісі:

Сыныппен бірге екі кестедені талқылап, келесі қорытындыға келеміз: сутектік қосылыстардың қышқылдылығы топ бойынша жоғарыдан төменге қарай артады, ал негіздігі төмендейді.

Қосымша 1

Топтық жұмыс

https://www.youtube.com/watch?v=BbYuAOVKjNc

21 – 34 мин

3 қосымшадағы кестені талқылау:

1. Элемент, реттік номері

2. Ішкі энергиялық деңгейдің құрылуы

3. Атом радиусы, нм

4. Қатысты элетротерістілік

5. Жай заттың құрамы

6. Жоғары оксидтер мен гидроксидтердің қышқыл-негізді құрамы

7. Сутектік қосылыстардың газ түзуші сулы ерітінділерінң құрамы

Қосымша 3

35 – 37 мин

Диаграмма бойынша элементтердің периодтардағы және топтардағы қышқыл-негізді құрамын сыныпта талқылау:

38- 40 мин

Сабақтың соңы

Сабақты қорытындылау.

Сабақтың басында қандай мақсат қойған едік, еске түсіріңіздер?

Қалай ойлайсыздар, мақсатымызға жеттік пе?

Дифференциация – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Денсаулық және қауіпсіздің техникасының сақталуы

Барлық оқушылар:

• Химия ғылымы нені оқытатынын біледі және түсінеді.
• Зертханада жұмыс істеудің қауіпсіздік ережесін біледі және түсінеді.

Біршама оқушылар:

• Зертханада жұмыс істеудің қауіпсіздік ережесін біледі және түсінеді.

Кейбір оқушылар:

Кейбір реактивтермен жұмыс істеудің қауіптілігін түсінеді.

Топ

I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

1. Элемент, реттік номер

₃Li

₄Be

₅B

₆C

₇N

₈O

₉F

₁₀Ne

2. Ішкі энергетикалық деңгей құрылысы

2s¹

2s²

2s²2p¹

2s²2p²

2s²2p³

2s²2p⁴

2s²2p⁵

2s²2p⁶

3. Атом радиусы, нм

0,159

0,104

0,078

0,062

0,052

0,045

0,040

0,035

4. Қатысты элетротерістілік

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

-

5. Жай зат құрамы

Сілтілі металл

Металл

Бейметалл

Бейметалл

Бейметалл

Белсенд бейметалл

Өте белсенді бейметалл

Асыл газ

6. Жай заттың тотығу-тотықсыздану қасиеті

Күшті тотықсындандырғыш

Тотықсындандырғыш

Әлсіз тотықтырғыш

Әлсіз тотықтырғыш

Тотықтырғыш

Күшті тотықтырғыш

Өте күшті тотықтырғыш

Химиялық инертті

7. Жоғарғы оксидтер мен гидроксидтердің қышқыл-негізді қасиеті

+1

Li₂O негіздік оксид

LiOH күшті негіз

+2

BeO амфотерлі оксид

Be(OH)₂ амфотерлі гидроксид

+3

B₂O₃ қышқылдық оксид

H₃BO₃өте әлсіз қышқыл

+4

CO₂ қышқылдық оксид

H₂CO₃әлсіз қышқыл

+5

N₂O₅қышқылдық оксид 

HNO₃күшті қышқыл

-----

-----

-----

8. Сулы ерітінділердің газ түзуші сутектік қосылыстары қасиеті

---

---

---

СН₄

немқұрайлы

NH₃

негіздік

H₂O

амфотерлі

HF

қышқылдық