Элементтердің период және топ бойынша қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары . Химия, 10 сынып, сабақ жоспары.

Бөлім:

10.1D Периодтылық

Мектеп: НИШ Тараз

Күні:

Мұғалім:

Сынып 10

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Элементтердің период және топ бойынша қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары

Оқыту мақсаты

10.2.1.1 химиялық элементтер атомдары қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын сипаттау: атом радиусы, иондану энергиясы, электртерістілік және тотығу дәрежесі;

Сабақ мақсаттары

Оқушылардың барлығы:

s, p,d және f блока элементтерін ажырата біледіАуфбау (Aufbau) принципіне сүйене отырып, электрондық конфигурация құрады

Оқушылардың көбі:

• период және топ бойынша қасиеттердің өзгеруін атом радиусы, иондану энергиясы, тотығу дәрежелерін түсіндіреді

Кейбір оқушылар:

Элементтің құрылысына қарай қасиеттерін болжайды

Жетістік критерийлері

• Оқушылар электрондық конфигурацияны Ауфбау принципі арқылы жаза отырып, толық түсінік береді
• Оқушылар период және топ бойынша қасиеттердің өзгеруіне :қайнау және балқу нүктелері, атом радиусы, иондану энергиясы, белсенділігі және т.б. дұрыс түсінік бере алады

 Тілдік

 мақсаттар

Оқушылар қасиеттердің период бойынша өзгеруне сипаттама беру барысында ғылыми тілді қолданады

Пәнге қатысты лексика мен терминология

Период, топ, периодтылық, тренд, иондану энергиясы, электртерістілік, электрөткізгіштік

Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер

Бұл диограмманың маңызы (кемшілігі) мынада …

Элементтің мынадай қасиеттерін болжауға болады...

Солдан оңға қарай қасиеттердің өзгерісі ...

Жоғарыдан төмен қасиеттердің өзгерісі ...

Бастапқы білім

Атом құрылысы

Электртерістілік

Металдардың белсенділігі

 Құндылық

тарды

дарыту

Коллаборация, өзін өзі оқыту, көп тілділік (кейбір тапсырмалардың құрастырылуы ағылшы тілін үйреніп, сол тілде түсіндіруді қажет етеді

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Сәлемдесу. Сыныпта жағымды атмосфера орнату

Нәтижелі жұмысқа бағдар

Сабақ тақырыбын таныстыру

Оқыту және сабақ мақсаттарымен таныстыру

Активити 1 :

ҚАЙТАЛАУ: ЭЛЕКТРОНДЫ КОНФИГУРАЦИЯ

• Оқушылар үшінші период элементтерінің конфигурациясын тақтада құрастырады
• Мұғалімнің сұрағы: Электрондық конфигурацияны жазып жатқанда не басшылыққа аласың?
• Оқушы жауап береді.
• Мұғалім оқушының жауабына кері байланыс жасайды, қажеттілік туындаса көмектеседі
• Мұғалімнің қысқаша түсіндірмесі: атом радиусы

СЫНЫППЕН ЖҰМЫС/ТАНЫСУ /ТАЛҚЫЛАУ/

ТҮСІНДІРУ

• Периодтық кестедегі s, p, d және f блоктары
• Ауфбау принципі
• Қасиеттердің өзгеру тренді
• Атомдық радиус
• Иондық радиус
• Иондану энергиясы
• Электронның өзгеруі

Активити 2: s, p, d және f блоктарын қарастыру

• Оқушылар алдыңғы тапсырмадағы қажетті үшінші периодтағы элементтердің конфигурациясын жазғандарының ішінен s, p, d блок элементтеріне f блок элементін қосып қарастырады.
• Оқушыларға жұмыс парақшаларын тарату
• Жұмысты орындап болғаннан кейін жанындағы оқушымен алмасып бірін – бірі тексереді.

Активти 3 Периодтық кесте туралы қызықты және маңызды мәліметтерді талқылау

• Периодтық кестенің құрылу принципі және пайда болу тарихы туралы қысқаша мәліметтерді оқушылармен бірге қарастыру
• Электртерістілік кестесін сыныппен талқылау
• Электртерістік ең үлкен элемент
• Электртерістік кіші элемент
• Кестедегі қасиеттердің периодты өзгеруін талқылау
• Оқушыларға бағдар беруге ұсынылатын сұрақтар:

«Периодтық заң» дегеніміз не, тұжырымдамасы

қандай?

Металдық/бейметалдық қасиеттер кестеде қалай

өзгереді?

Электртерістілік кестеде қалай өзгереді?

және т.б

Бағалау: мұғалім жұмыстарына ауызша кері байланыс береді, қажеттілік туындаған жағдайда көмек көрсетеді. Оқушылар бірін – бірі бағалау.

Мұғалім түсіндірмесі: Ауфбау(Aufbau) принципінің тұжырымы

Жеке жұмыс:

Оқушыларға өз бетімен орындауға тапсырмалар беріледі (оқушылардың өз болжамдары)

• Оқушылар әр периодтан бір – бір элементтерді алып жазып шығады.
• Оқушының жазған элементтері бойынша түсіндіреді
• Ионизация энергиясын түсіндіреді

Дифференциация: алғыр оқушылар периодтар мен топта қасиеттердің өзгеруін синтездейді

Жеке жұмыстан соң, тақырып бойынша негізгі ұғымдар бойынша сыныппен талқылау жұмыстары орындалады

Активити 3. Элементтерді салыстырады.

Жұптық жұмыс:

Атом радиусы, ионның радиусы, иондану энергиясы Оқушыларға жоғарыда көрсетілген тақырыптар бойынша қысқа жауап қажет ететін тапсырмалар таратылады.

1. АТОМ РАДИУСЫ

1. Берілген атомның қайсысы үлкен: Na немесе Mg?_________

2. Берілген атомдардың қайсысы үлкен : Na немесе K?__________

2. ИОН РАДИУСЫ

1. Қайсысы үлкен: Na или Na⁺?___________

2. Қайсысы үлкен: Cl или Cl^-?____________

3. 3 периодта орналасқан ең үлкен катионды көрсетіңіз__________

4. 3 периодта орналасқан ең кіші анионды көрсетіңіз__________

ИОНДАНУ ЭНЕРГИЯСЫ

1. Қай атомда иондану энергиясының мәні үлкен(IE) :

Na немесе Mg?___________

2. Қай атомда иондану энергиясының мәні үлкен (IE) :

Mg немесе Al?___________

3. Қай атомда иондану энергиясының мәні кіші (IE):

S немесе P ?__________

(дұрыс жауабы тақтадан көрсетіледі, презентацияда жазылған жауаптарын талқылау)

• Мұғалім сыныпты аралап жүріп тексереді

Бағалау:мұғалімнің кері байланысы, оқушылардың өзін – өзі бағалауы

Активити 4.

ЖЕКЕ ЖҰМЫС : тотығу дәрежесін табу

Төменде берілген реакция теңдеулердегі барлық элементтердің тотығу дәрежесін көрстіңіз

Hg + S→HgS3H₂O + P₂O₅ →2 H₃PO₄CuSO₄ +2NaOH→ Na₂SO₄ + Cu(OH)₂Fe +2HCl → FeCl₂ + H₂2Al(OH)₃ → Al₂O₃ + 3H₂O

Активити 5

Жұптық жұмыс: Азот элементінің тотығу дәрежесін анықтаңыз.

NH₃ , N₂ ,NO, Li₃N , Mg₃N₂

Келесі жұпқа жұмыстарын беріп, бірін –бірі тексереді.

Мұғалім оқушылардың жұмыстарын қарап шығады және кері байланыс береді. Жұмыстың дұрыс

Сабақ мақсатына қайта оралу

Активти 5. «Комплимент» жасау арқылы оқушылардың сабақта қандай сұрақтар туындағанын және қандай тапсырмаларды жеңіл орындағандарын ортаға салады.

Барлық оқушылар ортаға шығып шеңбер құрады. Бір – бірлеріне допты лақтыру арқылы өз ұсыныстары мен тілектерін білдіреді.(сабаққа қатысты)

Оқушылар сабаққа жазбаша түрде кері байланыс береді

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Үлгермеуші оқушыларға тапсырма орындау үшін қосымша кестелер, графикалық ақпараттар

Тақырыпты жақсы меңгерген оқушылар интернет ресурстарын қолданып тақырып бойынша қосымша ақпараттар алады

Оқушылар тақырыпты талқылау барысында өздерін бағалайды

Мұғалім оқушылардың жауаптарының жетістік критериіне сай келуін бақылайды

Оқушылар электрондық конфигурацияны Ауфбау принципі арқылы жаза отырып, толық түсінік береді

Оқушылар период және топ бойынша қасиеттердің өзгеруіне :қайнау және балқу нүктелері, атом радиусы, иондану энергиясы, белсенділігі және т.б. дұрыс түсінік бере алады

Оқушылар ТОҚ қолданып интернет ресурстарына сүйенеді

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?