Салыстырмалы атомдық және молекулалық масса. Химия, 10 сынып, сабақ жоспары.

Ақтөбе қаласындағы физика-математикалық бағыттағы Назарбаев Зияткерлік

мектебі

Пән: Химия

Мұғалімнің аты-жөні:

Дата:

Класс: 10

Оқушы саны:

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі

10.1B Стехиометрия 1.1 Атомдар, иондар және молекулалар

Сабақтың тақырыбы

Салыстырмалы атомдық және молекулалық масса.

Бастапқы білім

Осы бөлім 10.1А және 10.2 А бөлімдерінде алынған оқушылар білімдеріне негізделеді.

Оқушылар қосылыстарды атомдардың тұрақты қатынасындағы элементтер жиынтығы ретінде түсінулері керек.

Олар сондай-ақ химиялық таңбаны (символды) элемент өкілі ретінде түсініп, ал олардың салыстырмалы атомдық массасын алу үшін 10.3В тарауынан Периодтық кестені пайдалана білулері керек.

Сабақтың мақсаттары

10.1 және 10.2 зат формуласы бойынша салыстырмалы молекулалық массаны есептеу

Бағалау критерийлері

Салыстырмалы атомдық масса ұғымын біледі;

Салыстырмалы молекулалық масса ұғымын біледі;

Бинарлы қосылыстардың салыстырмалы молекулалық массасын есептейді;

3 элементтен тұратын қосылыстардың салыстырмалы атомдық массасын есептей алады.

Тілдік мақсаттар

Оқушылар орындай алады:

Екі немесе одан да көп элементтерден тұратын қосылыстардың құрамын осы қосылыстағы элементтер қатынасы туралы білімдеріне сүйене сипаттай алу керек.

Формула, салыстырмалы атомдық масса, изотоптар, хлор, қосылыстар, орташа мән, (тұрақты) қатынас,

құрамында болу, есептеу, аудару, көрсету, мысалы, мынадан тұрады.

Су сутек пен оттектен тұрады

Сутектің екі атомы су түзу үшін оттектің бір атомымен бірігеді

x -тың y-ке қатынасы … тең

Формула түрінде көрсетілген x қосылысы … болып табылады.

Пәнаралық байланыстар

Дифференциация

Сабақтың барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Сабақтың басы

0-5 мин

5-8 мин

8-10 мин

10-15мин

1.Амандасу.

Оқушыларды түгелдеу.

Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

2. Сабақ басында және ортасында психологиялық сергіту жүргізіңіз. Мақсаты – оқушылардың эмоциялық күйін білу. Әрбір оқушыда оқушылар көңіл күйін анықтауға арналған смайликтер табличкасы беріледі (Сурет 1).

Өзіне сәйкес көңіл күйін тауып, белгі қояды.

Әрбір оқушыда белгі сабақ соңында сол жақ бір бөлікке жылжыса жақсы болады.

3. Төмендегі суреттерге қарап, сабақтың тақырыбын болжаңыз.

Дұрыс , салыстырмалы атомдық , молекулалық массалар.

Сабақтың мақсатын айқындау.

Өткен сабақты қайталауға арналған сұрақтар.

Осы бөлім 10.1А және 10.2 А бөлімдерінде алынған оқушылар білімдеріне негізделеді. Оқушылар қосылыстарды атомдардың тұрақты қатынасындағы элементтер жиынтығы ретінде түсінулері керек.

Олар сондай-ақ химиялық таңбаны (символды) элемент өкілі ретінде түсініп, ал олардың салыстырмалы атомдық массасын алу үшін 10.3В тарауынан Периодтық кестені пайдалана білулері керек.

4. Периодтық кестедегі химиялық элементтерді білу.

Химиялық жаттығу: «Анаграммалы сөздер»

(Топтық жұмыс):

Әрбір сөздегі әріптердің орнын ауыстырып, анаграмманы табуға тырысыңыз, сөйтіп химиялық элементтің атауын табыңыз.

Ткгмөіреі - бұл элементсіз пеште отын болмайды

(көміртегі)

Тіотге - бұл элементсіз он минут өмір сүре алмайсыз

(оттегі)

Кникрей - бұл элементті тастар арасынан іздеңіз

(Кремний)

Сікмү - жылтырайды, бірақ алтын емес.

(Күміс)

5. Өткен сабақты қайталауға арналған сұрақтар.

№1 Тапсырма

А) Мыстың атомдық массасы оттек, күкірт, және сутектің атомдық массасымен салыстырғанда неше есеге ауыр.

В) Неге атомдық массасаны салыстырмалық дейді?

С) Магний атомының массасы көміртегі атомының

массасынан неше есе артық?

Д) Оттегі атомы массасынан салыстырмалы атомдық

массасы көп болатын үш элементті Д.И.Менделеевтің периодтық жүйесі кестесінде көрсетіңіз.

Жаңа тақырыпты түсіндіріңіз:

 Молярлық масса деп зат массасының зат мөлшеріне қатынасымен анықталатын шаманы айтады.

(1.2)

 Заттың молярлық массасы сан жағынан оның салыстырмалы молекулалық массасына тең болады.

 Химияда атом мен молекуланың абсолюттік массалары өте аз шама болуына байланысты салыстырмалы шамаларды қолданады.

{\displaystyle}Ь

Сабақтың ортасы

15- 25 мин

25-30 мин

30-35 мин

35-38 минут

6. Сілтеме бойынша видеоролик:

https://www.youtube.com/watch?v=BaTGypayk-w

 Салыстырмалы атомдық масса деп элементтің табиғи изотоптарының орташа массасының атомдық масса бірлігіне неше еселі екендігін көрсететін шама:

Ar (эл-т) =

Элементтердің салыстырмалы атомдық Д.И.Менделеевтің периодтық кестесінде көрсетілген, белгіленуі: Ar – «салыстырмалы» дегенді білдіреді

 1961 жылы атом, молекула массасының бірлігі ретінде көміртек изотобының () массасының бөлігі қабылданған, ол -атомдық масса бірлігі (ат.м.б.).

1 ат.м.б. = (1.3)

 m_a () = , ат.м.б =

Ал, салыстырмалы молекулалық масса зат молекуласының орташа массасының атомдық масса бірлігіне неше еселі екендігін көрсететін шама. Халықаралық жүйе бірлігінде молярлық массасның өлшем бірлігі грамм/моль (өлшем бірлігі: г/моль; халықаралық: g/mol). Молярлық массаны  М әрпімен белгілейді.

Мысалы, Судың молярлық массасы 

H₂O = 1*2+16=18 г/моль.

7. Фронтальная работа с классом:

№2 Тапсырма

Салыстырмалы атомдық массалары кему бойынша орналастырыныз.

Кальций, фосфор, натрий , железо, медь, водород, сера, хлор

№3 Тапсырма

(Г) Өзіндік жұмыс:

Тотптар бірін-бірі бағалайды.

Оқушыларға матрица беріледі. Сол матрица бойынша

белгісіз заттардын берілген касиеттері бойынша заттардың салыстырмалы молекулалық массасын есептеп, дурыс жаубын табыныз

1. Бұл химиялық элементті «өндірістің наны» деп атайды, бұл қосылыстың атомдық массасы фосфор қышқылының атомдық массасына тең..

2. Екі валентті металл оксидінің массасы, салыстырмалы атомдық массасы 40 тең металмен сәйкес.

3. Екі валентті металл хлоридінің молекулалық массасы 80 тең, ол күкірттің жоғары оксидінің салыстырмалы молекулалық массасымен сәйкес.

4. Азоттың газ тәріздес суда жақсы еритін, өзіндік иісі бар сутекті қосылысының салыстырмалы мролекулалық массасы, атомдық массасы 34 тең алтыншы топтың ұшқыш сутекті қосылысымен салыстырғанда аз.

Кестеде келтірілген элементтердің атомдық массаларын қолдана отырып қосылыстың сәйкес формуласын табыңыз.

Тотптар бірін-бірі бағалайды.

Бағалау критерийлері:

1. Салыстырмалы атомдық, молекулалық массалардың ұғымын біледі.

2.Бинарлы қосылыстардың салыстырмалы молекулалық массасын есептейді.

3. Қосылыстардың салыстырмалы молекулалық массасын есептей алады және олардын қассиетері бойынша салыстыра алалады.

Оқушылар өздері тексереді. Мұғалім тақтаға дұрыс жауаптарды шығарғаннан кейін, 8 дұрыс жауап үшін жетті қойылады.

8.Формативті бағалау жұмысын жүргізу.

Сабақтың соңы

38-40 мин

Рефлексия

Бүгінгі сабағымыздың мақсаты жүзеге асырылды ма?

Рефлексия жүргізу:

- нені үйренді;

- не нәрсетүсініксіз болып қалды;

-немен қайта жұмыс жасау керек.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба?

Оқушылардың барлығы ОМ қолжеткізді ме? Жеткізбесе,неліктен?

Дифференциация дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар

болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2: