Ауыр металдармен қоршаған ортаның ластануы. Химия, 9 сынып, дидактикалық материал.


Тақырыбы: Уытты ауыр металдардың ағзаға әсерін зерттеу

 Мақсаты: уытты металдардың қоршаған ортаға және адам ағзасына уыттылық әсерін зерттеу, сонымен қатар Уытты металдар олардың қоршаған ортаға, тірі ағзаларға түсу көздері, және олардан сақтану жолдарын қарастыру.

 Биогенді элементтер дегеніміз – бұл өмірге аса қажетті элементтер. Кейбір заттар аз мөлшерде пайдалы да, көп мөлшерде зиянды болып келеді. Бұларға мыс жатады. Көптеген элементтер организмге қажетсіз, қандай мөлшерде болса да, улы болып келеді. Бұл топқа: қорғасын, кадмий, алюминий және сынап жатады. Бұл металдар адамның денсаулығын бұзады (төменде келтірілген кестені қараңыз). Сондықтан организмге улы металдардың түсуінен сақ болу керек.

Уытты металдар

Қорғасын: көздері, эффектілері, қорғану әдістері

КӨЗДЕРІ

авиациялық двигательдердің қалдықтары

инсектицидтер

қорғасын негізіндегі майлы бояулар

қорғасыннан жасалған немесе жамылғысы қорғасын құбырлар

-сүйек ұнтақтарынан жасалған тыңайтқыштар

-шаң және қорғасын негізіндегі бояулар

құрамында қорғасыны бар автомобиль отыны

автомобиль аккумуляторлары

кеннен қорғасын алу процесі

-фарфордағы керамикалық жамылғылар

автомагистральға жақын жерде өсірілген көкөністер

-темекі түтіні

припон

ПОТЕЦИАЛДЫ ЭФФЕКТІЛЕР

іш айналасындағы спазмалық аурулар

Нәресте дамуымен жетілуінің бұзылуы

анемия

D дәруменінің синтезге әсері

артрит

бүйрек ауруы

қозғыштықтың жоғарлауы

бауыр ауыруы

шамадан тыс шаршау

психикалық аурулар

синтезге гемоглобиннің әсері

тәбеттің жоғалуы

әйел адамдарда бала туу функциясының бұзылуы

жалпы әлсіздік, неврологиялық зақымдалу

параличтер

иммунитет әлсіреуі

ҚОРҒАНУ ӘДІСТЕРІ

-В тобының дәрумендері

-кальций

-пектиндік қосылыстар

-С дәрумені

-магний

-натрий альгинаты

-D дәрумені

-цинк

-орамжапырақтың түрлері

Сынап:көздері, эффектілері, қорғану әдістері

КӨЗДЕРІ

химиялық тыңайтқыштар

мазьдар

ірі балықтардың ластанған түрлері, амальгаманың пломбылары

кейбір косметикалық құралдар (әсіресе теріні жұмсартатын кремдер)

пестицидтер

дәрі-дәрмек

жарылғыш заттар

фунгицидтер

Фотопленкалар

пластмассалар

өндірістік қалдықтар

су эмульсионды бояулар

ПОТЕНЦИАЛДЫ ЭФФЕКТІЛЕР

әртүрлі аллергиялық реакциялар

бүйрек ауруы, депрессиялық күй

-артрит

-салмақты жоғалту

-туа біткен дефектілер

Эпилепсияға, инсультке және склероздың кеңейтілген түріне әкеліп соғатын, неврологиялық зақымдалулар

-мидың іс-әрекетінің бұзылуы

иммундық жүйенің әлсіреуі

шынтақ және дізе бөліктерінің дәнекер ұлпасының зақымдануы

ұрық дамуына кері әсерін тигізу

көрудің нашарлануы, катаракта, соқырлық

лейкоциттердің санының азаюы

ҚОРҒАНУ ӘДІСТЕРІ

-тағам талшықтары

-жақсы тамақтану

-орамжапырақтың түрлері

-селен

Кадмий: көздері, эффектілері, қорғану әдістері

КӨЗДЕРІ

темекі түтіні

ауаның өнеркәсіптік ластануы

тыңайтқыштар

металлургия

топырақтың құнарлы қабаты

пештен шығатын түтіндер

астық тұқымдастардың дәні

ПОТЕНЦИАЛДЫҚ ЭФФЕКТІЛЕР

антиденелерді басу

кальций метоболизмінің бұзылуы

терінің кебуі

бүйрек аурулары

жүрек аурулары

шаштың түсуі

гипертония

организмде цинктің жоғалуы

ҚОРҒАНУ ӘДІСТЕРІ

С дәрумені және басқа антиоксиданттар

орамжапырақтың түрлері

тағам талшықтары

селен

кальций

мырыш

Алюминий: көздері, эффектілері, қорғану әдістері

КӨЗДЕРІ

алюминий қалбыры

асханалық ыдыс-аяқтар

дезодоранттар

алюминий фольгасы

антитотықтандыру

ішетін су

үнтақтар

табалар

ас тұзы

сырдың кейбір түрлері

ПОТЕНЦИАЛДЫҚ ЭФФЕКТІЛЕР

анемия, кальцийдің төмен деңгейі

қалқанша безінің функциясының бұзылуы

Алцгеймер ауруы, колит

Нерв жүйесімен ми клеткаларының өзгерісі

Жас өспірімнің агресивтілігі, неврологиялық өзгерістер

Балаларда қозғыштықтың жоғарлауы

Қос қалқанша безінің қабырқануы

бас ауруы



Толық нұсқасын 30 секундтан кейін жүктей аласыз!!!


Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз:
Facebook | VK | WhatsApp | Telegram | Twitter

Қарап көріңіз 👇



Пайдалы сілтемелер:
» Туған күнге 99 тілектер жинағы: өз сөзімен, қысқаша, қарапайым туған күнге тілек
» Абай Құнанбаев барлық өлеңдер жинағын жүктеу, оқу
» Дастархан батасы: дастарханға бата беру, ас қайыру

Соңғы жаңалықтар:
» 2025 жылы Ораза және Рамазан айы қай күні басталады?
» Утиль алым мөлшерлемесі өзгермейтін болды
» Жоғары оқу орындарына құжат қабылдау қашан басталады?