17(VII, 16 (VI), 15 (V), 14 (IV) – топ элементтері және олардың қосылыстары №6 практикалық жұмыс «Аммиактың алынуы және оның қасиеттерін зерттеу». Химия, 9 сынып, дидактикалық материал.

Қосымша 1

«Аммиак. Аммоний тұздары» тақырыбына технологиялық карта

1. Азот атомының құрылысы: 1s²2s²2p³, бейметалл, валенттілігі = 3;4; салыстырмалы электртерістілігі СЭ = 3,0.

2. Аммиактың физикалық қасиеті:

Аммиак

3. Аммиак молекуласының құрылысы:

..

N^δ-

Н^⅓δ+ Н^⅓δ+

Н^⅓δ+

Химиялық байланыс: ковалентті полюсті, азот атомында байланысқа түспеген жұп электроны бар.

4. Аммиактың химиялық қасиеті:

H

│

• Сумен әрекеттеседі: NH₃ + HOH = [H – N - H]⁺ + OH^-

│

H

• Қышқылдармен әрекеттеседі: NH₃ + HCl = NH₄Cl
• Оттекте жану реакциясы, яғни катализдік тотығу реакциясы:

4 NH₃ + 3 O₂ = 2 N₂ + 6 H₂O

Kat

4 NH₃ + 5 O₂ → 4 NO + 6 H₂O

• Металл оксидтерімен әрекеттеседі: 2 NH₃ + CuO = N₂ + 3 H₂O + 3 Cu
• Аммиакқа арналған сапалық реакция:

Аммиак ерітіндісі + мыстың (II) сульфаты = ашық көк түске боялады

5. Аммиактың қолданылуы:

• Аммиак тоңазтқыш құрылғыларында қолданылады,
• Аммиактан тыңайтқыш өндіреді,
• Медицинада қолданады,
• Тұрмыста қолданылады (қышқылдарды бейтараптауға, бұйымдарды дәнекерлеу үшін,
• Өртті сөндіруге арналған өте жақсы құрал ретінде),
• Азот қышқылы мен оның тұздарын алу үшін қолданады